روایتی از پیامبر(صلوات الله علیه) آمده است که بازگوکردن، نوشتن، نگاه‌کردن و گوش‌دادن به فضائل حضرت علی(ع) نوعی عبادت و باعث آمرزش گناهان می‌شود

سیزده رجب سال ۳۰ عام الفیل، تقریبا ۲۳ سال پیش از هجرت پیامبر اسلام (ص)  داخل کعبه، در بیت الله الحرام متولد شد و در  سال دهم هجری؛ در حین بازگشت از حجه الوداع، در مکان غدیر خم توسط شخص رسول اکرم (ص)  به ولایت منصوب و حدود ۳۰ سال امام و به مدت ۴ سال و ۹ ماه رهبر جامعه اسلامی شد.
متاسفانه براثر تبلیغات سوء دشمن و فریب جاهلان، سحر نوزدهم ماه مبارک رمضان سال چهل هجری ، در مسجد کوفه ، توسط ابن ملجم مرادی (یکی از خوارج) با استفاده از شمشیر زهرآگین در حین سجده مجروح شد و روز ۲۱ ماه مبارک رمضان به دیدار معبود شتافت و به شهادت رسید.

با توجه به روایتی که از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است؛ فضائل امام علی(علیه السلام) قابل‌شمارش نیستند و همچنین در روایتی دیگر از پیامبر(صلوات الله علیه) آمده است که بازگوکردن، نوشتن، نگاه‌کردن و گوش‌دادن به فضائل حضرت علی(ع) نوعی عبادت و باعث آمرزش گناهان می‌شود. در اینجا به بعضی از خصلت ها و فضیلت های آن حضرت می پردازیم.

1. از جان گذشتگی

بالاترین مرحله سخاوت و کرم، «ایثار» است، و از جان گذشتگی نیز بالاترین درجه فداکاری است، که  علی علیه السلام در این زمینه تا آنجا پیش رفته است که در تمام جنگ های زمان پیامبر صلوات الله علیه به جز جنگ تبوک حضور داشتند و  این آیه شریفه تا ابد، مدال افتخار آن حضرت است: «وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْری نَفْسَهُ ابْتِغآءَ مَرضاتِ اللّه..[1] از میان مردم کسی است که برای کسب رضایت خداوند، از جان خویش می گذرد.
همچنین خود حضرت می فرماید: «... در جاهایی که شجاعان باز می ماندند، با جانم، پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم را یاری می نمودم.»[2]
آن حضرت در خطبه «قاصعه» چنین می فرماید: «من در نوجوانی، بزرگان و شجاعان عرب را به خاک افکندم.» حضرت بارها قسم یاد کرده اند که از مرگ و شهادت در راه خداوند نهراسیده؛ بلکه مشتاق آن است. این مطلب ایشان با جمله "فزت و ربّ الکعبه" در آن لحظات حساس و مهیبِ ضربت خوردن، به اثبات رسیده است.

2. بخشش مال

یکی از مصادیق گذشت، ایثار مال است که نشان دهنده عدم وابستگی به دنیا است، به گونه ای که نقل شده است گروهی از ثروتمندان مسلمان، زیاد نزد پیغمبر(ص) می‌آمدند و با او نجوا (گفتگوی سری) می‌کردند و نوبت فقیران را می‌گرفتند که این کار باعث ناراحتی فقرا می‌شد.[3] پیامبر اسلام(ص) نیز از پرگویی و زیاد نشستن‌شان ناراحت می‌شد به همین دلیل خداوند آیه نجوا که به آیه مناجات نیز معروف است[4] را در امر به صدقه دادن پیش از نجوا کردن با پیغمبر، نازل کرد.
آیه نجوا یا آیه مناجات (مجادله: ۱۲) به مسلمانان ثروتمند خطاب می‌کند که قبل از نجوا (گفتگوی سری) با پیامبر اسلام(ص)، باید صدقه پرداخت کنند. بر اساس روایات غیر از امام علی(ع)، دیگر مسلمانان از انجام این دستور خودداری کردند. به همین دلیل در آیه بعد، خداوند ضمن توبیخ مسلمانان، مضمون آیه قبل(وجوب پرداخت صدقه به هنگام نجوای با پیامبر(ص)) را نسخ کرد.
در روایتی از حضرت علی(ع) نیز آمده است:" آیه‌ای در قرآن است که کسی قبل از من و بعد از من به آن عمل نکرده و نخواهد کرد، من یک دینار داشتم آن را به ده درهم تبدیل کردم و هر زمان می‌خواستم با رسول خدا(ص) نجوا کنم درهمی را صدقه می‌دادم."[5]

3. خُلق نیکو

در رابطه با اخلاق شایسته و اعجاب انگیز آن امام هدی علیه السلام که دوست و دشمن بدان اعتراف دارند، علاوه بر آیات الهی، روایات و شواهد فراوانی وجود دارد.
یک نمونه از اخلاق خوب آن حضرت، برخورد با مردم مستضعف بوده است که چنین نقل شده است:
شبی آن حضرت به زن مسکینی که کودکانی گرسنه داشت، برخورد کرد. کودکان آن زن از گرسنگی گریه می کردند. زن دیگی را که فقط آب در آن بود، بر آتش نهاده بود تا کودکان خیال کنند مادر برایشان غذا می پزد. زن آنقدر با آنها بازی کرد تا به خواب رفتند.
آن فریادرس گرفتاران، به همراه قنبر به منزل آمد و ظرفی از خرما و آرد و مقداری دنبه و برنج و تعدادی نان بردوش مبارک نهاد. قنبر خواست آن را حمل کند؛ ولی حضرت قبول نکرد. آن وجود مبارک وقتی به درب منزل زن فقیر رسید، اجازه خواست و وارد شد. آنگاه مقداری برنج و دنبه در دیگ ریخت و پس از پخته شدن، آن را نزد کودکان آورد و به آنها فرمود تا بخورند. پس از آنکه کودکان سیر شدند، در اتاق چون برّه ای حرکت کرد و صدا درآورد و در این هنگام، کودکان شروع به خندیدن نمودند.
وقتی از منزل آن زن بیرون آمد، قنبر عرض کرد: ای مولای من! امشب چیز عجیبی دیدم. علت برداشتن توشه را دانستم که برای ثواب بردن بود؛ اما راز بر روی دست و پا حرکت کردن و صدا در آوردن را، نفهمیدم برای چه بود؟!
وصی رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «ای قنبر! نزد کودکان رسیدم؛ در حالی که از شدت گرسنگی گریه می کردند. پس دوست داشتم از نزدشان بروم در حالی که با شکم سیر می خندند و هیچ راهی جز آنچه انجام دادم، برای آن نیافتم!» [6]

4. برتر از پیامبران و عبد محمد

روز بیستم ماه مبارک رمضان سال چهلم هجری، آثار مرگ بر چهره امام علی (علیه السلام) ظاهر شده بود صعصعه بن صوحان خدمت آن حضرت رسید و سوالی درباره فضیلت آن حضرت از ایشان پرسید و حضرت پاسخی دادند که در اینجا به صورت خلاصه آورده شده و خوانندگان در صورت علاقه می توانند به اصل روایت مراجعه نمایند:
شما فضیلت بیشتری دارید یاحضرت آدم؟
حضرت فرمود: من از حضرت آدم افضلم، دلیل آن هم این است که خداوند متعال، آدم را داخل بهشت کرد و تمام نعمت های بهشت به غیر از خوردن گندم را بر او مباح و حلال نمود. با وجود منع الهی، آدم از آن گندم خورد ولی من  دنیا را قابل توجه نمی بینم و به میل و اراده خود، هرگز نان گندم نخورده ام.
سپس صعصعه پرسید شما افضلید یا نوح شیخ الانبیاء؟
حضرت پاسخ داد: من از نوح افضلم، زیرا زمانی که قوم نوح، او را اذیت و آزار رساندند، قومش را نفرین کرد من با وجود این که بعد از وفات خاتم الانبیا، صدمات و آزار فراوانی از این امت را دیدم. نفرین نکرده و کاملا صبر پیشه کردم.
دوباره صعصعه پرسید: شما افضل هستید یا ابراهیم(علیه السلام)؟
ایشان پاسخ داد: من از ابراهیم افضل می باشم چون ابراهیم به خدا گفت: خداوندا، به من نشان بده که چگونه این مردگان پوسیده را زنده خواهی کرد؟ خطاب رسید: مگر به قدرت ما ایمان نیاورده ای؟ عرض کرد: چرا؛ ولی می خواهم قلبم مطمئن شود، ولی من  اگر کشف حجاب گردد، پرده ها بالا رود، یقین من زیادتر نخواهد شد.

صعصعه، باز پرسید: یا علی! تو افضلی یا موسی(ع)؟
امام خود را از موسی(علیه السلام) نیز افضل و برتر خواند و گفت: زمانی که خداوند موسی را با معجزه ید بیضا و عصا به سوی فرعون فرستاد، از خداوند تقاضا کرد که برادرش هارون را با او همراه کند؛ «ولهم علی ذنب فاخاف ان یقتلون» [پروردگارا! آنان به اعتقاد خودشان، مرا گناهکار می دانند. می ترسم مرا بکشند]. موقعی که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) به من مأموریت داد تا به مکه معظمه روم، و آیات اول سوره برائت را در بالای بام کعبه بر کفار قریش قرائت نمایم، با آنکه در آنجا کمتر کسی را می توان یافت که یکی از خویشان و بستگانش به دست من کشته نشده باشد، هرگز و ابداً نهراسیدم. امر پیامبر خدا را اطاعت نمودم و به تنهایی مأموریت خود را انجام داده، آیات سوره برائت را بر آنان قرائت نموده و مراجعت کردم.
صعصعة عرض کرد: یا علی: تو افضل هستی یا عیسی بن مریم (ع)؟
همچنین امام علی (علیه السلام) خود را برتر و افضل از عیسی مسیح دانست و دلیل آن اینکه  مکه معظمه بر بیت المقدس برتری دارد و مریم از زادن عیسی در بیت المقدس  مکانی پایین تر از مکه  نهی شد، ولی مادر علی(علیه السلام)، برای به دنیا آوردن او به درون کعبه  مکانی برتر بیت المقدس  دعوت شد، بدین جهت روح، نفس و بدن او از عیسی پاکیزه تر است.
صعصعه عرض کرد یا علی تو افضل هستی یا حضرت محمد مصطفی (ص)؟
در آخر امام فرمود: (آنا عبد من عبید محمد) من بنده ای از بندگان آن حضرت هستم. [7]
امید است در این شب های مبارک که شب نزول قرآن و مقدّر شدن امور یک‌ساله انسان‌هاست با الگوگیری از بزرگان  به شب‌زنده‌داری، خواندن قرآن، دعا و دیگر آیین‌ها و اعمال این شب بپردازیم، علاو بر انجام عبادات و سوگواری از خداوند بخواهیم که ما را درمسیر اطاعات و ولایت پذیری حضرت علی علیه السلام قرار داده و در تمام امور زندگی از ایشان پیروی کنیم.

1. بقره / 207
2. نهج البلاغه، خطبه 197.
3. طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۱۸۹.
4. مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۵،
5. فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۹، ص۴۹۵.
6. کشف الیقین فی فضائل امیرالمؤمنین(ع)، حسن بن یوسف حلّی، ص 114.
7. اللمعة البیضاءص۲۲۰، شبهای پیشاور ص۴۷۴