برهان: نشست اضطراری سران سازمان همکاری اسلامی با عنوان «همبستگی اسلامی» در مکه در حال برگزاری است. هدف اصلی از برگزاری این نشست بررسی مسئله‌ی سوریه و تعلیق عضویت این کشور می‌باشد. به احتمال خیلی زیاد عربستان با لابی‌گری‌هایی که انجام داده باعث اخراج سوریه از این سازمان شده و در بیانیه‌ی پایانی این اجلاس این خبر اعلام خواهد شد. برای بررسی ابعاد این موضوع با «محمد صادق الحسینی» کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌آید.

به نظر شما، دلیل برگزاری جلسه‏ی اضطراری سران سازمان همکاری‌های اسلامی با عنوان همبستگی اسلامی در مکه چیست؟

متأسفانه عربستان مجدداً ثابت کرد که اجیرشده‏ی آمریکایی‌ها و حافظ منافع آن‌هاست. در واقع ظرفیت اتحادیه‏ی عرب در زمینه‏ی مسئله‏ی سوریه تمام شده است و عربستان هر چه در توان داشت با همکاری قطر در قالب اتحادیه‏ی عرب به کار گرفت و به نتیجه‏ای نرسید. آن‏ها در کنفرانس ژنو هم خیلی تلاش کردند تا از ظرفیت‏هایشان علیه بشار اسد و دولت سوریه استفاده کنند و توافقات بین‌المللی را تغییر دهند، ولی موفق نشدند. البته عربستان، قطر و ترکیه کوفی عنان را مجبور کردند که استعفا بدهد. از طرفی دیگر، ایران مجدانه برای احیای طرح کوفی عنان تلاش کرد و در همین راستا حدود 20 روز پیش کنفرانسی با حضور کویت، امارات، عمان، تونس و اردن برگزار نمود.

مسائلی از این دست عربستان و قطر را خیلی ناراحت کرده است. لذا آن‏ها به فکر این افتاده‏اند با یک تیر دو نشان را بزنند. در واقع می‏خواهند تلاش‌های ایران برای احیای طرح کوفی عنان را از بین ببرند، چون ظاهراً این طرح توفیقاتی پیدا کرده و آقای الاخضر ابراهیمی، وزیر خارجه‏ی سابق الجزایر، نیز آن را پیگیری خواهد کرد. از طرف دیگر، می‏خواهند کنفرانس بسیار مهم و تاریخی کشورهای عدم تعهد را که به میزبانی جمهوری اسلامی ایران برگزار خواهد شد تحت تأثیر قرار دهند.

به طور خلاصه، می‏توان گفت هدف اصلی از برگزاری جلسه‏ی اضطراری سران سازمان همکاری‌های اسلامی مقابله با نهضت مقاومت و تعلیق عضویت سوریه است. هرچند این جلسه به نام اسلام و فلسطین و میانمار برگزار می‏شود، ولی به کام رژیم صهیونیستی و علیه سوریه است. آن‏ها مجموعه‏ای از اقوام و اتباع گوناگون القاعده را جمع کرده‏اند و می‏خواهند در سوریه مشابه کاری را انجام دهند که در افغانسان اتفاق افتاد. در آن زمان برای جلوگیری از نفوذ شوروی به افغانستان فعالیت می‏کردند و امروز در مقابل هم‌پیمانی چین و روسیه به نفع بشار اسد یک نوع هرج و مرج تروریستی در شمال سوریه راه انداخته‏اند. بنابراین می‏توان گفت این کنفرانس به نام اسلام و به کام دشمنان سوریه است.

شما اشاره کردید به اینکه ظاهراً یکی از تصمیمات آن‏ها تعلیق عضویت سوریه است. ایران تا چه حد می‌تواند اثرات این اقدام را به حداقل برساند؟

به نظرم ایران بازیگر مهمی در منطقه و حتی معادلات جهانی، حداقل در مسئله‏ی سوریه، محسوب می‏شود. همان طوری که کوفی عنان هم می‏گفت ایران کلید طلایی حل مسئله‏ی سوریه است. بر خلاف اینکه اروپا و آمریکا می‏گویند ایران جزئی از مشکلات سوریه است، کوفی عنان و بسیاری از حکما و بزرگان دنیا به این نتیجه رسیده‏اند که ایران می‌تواند این مشکل را حل کند.

البته ایران در این کنفرانس نمی‏تواند از تعلیق سوریه جلوگیری کند، چون اکثریت با جیره‏خواران آمریکا، قطر و عربستان است. در واقع این کشورها، همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند، پول‏های زیادی خرج می‏کنند تا یکی از پایگاه‏های محور مقاومت سرنگون شود. البته حداقل تا این لحظه ایران توانسته است این شرط را که برکناری اسد لازمه‏ی هر گفت‏وگویی است از بین ببرد.

همچنین ایران توانست جلسه‏ای را که قرار بود قبل از کنفرانس همکاری‏های اسلامی حول محور برکناری اسد برگزار شود به هم بزند. البته آن‏ها علت‌های دیگری برای این اتفاق ذکر کرده‌اند، در حالی که وقتی 6 کشور حاشیه‏ی خلیج فارس جلسه گذاشته‏اند، برای این موضوع هم می‏توانستند جلسه‏ای برگزار کنند. در واقع این موضوع نشان می‏دهد که دلیل اصلی به هم خوردن آن جلسه ایران بوده است.

به نظر می‌رسد ایران خواهد توانست تعلیق عضویت سوریه را با یک کمپین تبلیغاتی مواجه کند و حداقل اگر نتواند جلوی این اقدام را بگیرد، اثر آن را به حداقل می‌رساند، چرا که ایران عضو مهم و مؤثری در کنفرانس اسلامی به شمار می‏‏‏‏رود و در منطقه و به ویژه مسئله‏ی سوریه بسیار تأثیرگذار است.

به نظر شما اخراج سوریه از سازمان همکاری اسلامی چه تأتیراتی بر جایگاه این سازمان خواهد داشت؟

شم سیاسی و اطلاعاتم به من می‏گوید که سازمان کنفرانس اسلامی با این اقدامات به سرنوشت اتحادیه‏ی عرب دچار خواهد شد. چون این حرکت آن‏ها غیرمنطقی، غیرعقلانی و غیرمتعارف است. در حالی که عربستان سعودی همواره سیاست محافظه‌کارانه داشت و از اقدامات رادیکال و رویارویی مستقیم با کشورهای مسلمان و بالاخص عرب دوری می‌کرد، این بار در مقابل سوریه حالت تهاجمی به خودش گرفته است.

این مسئله ضربه‏ی سنگینی به این سازمان می‏زند، آن هم در شرایطی که به تازگی نام آن از «سازمان کنفرانس اسلامی» به «سازمان همکاری‏های اسلامی» تغییر یافته است. این چه نوع همکاری است که در اولین گام مهم بعد از تغییر اسم، می‏خواهند عضویت یک کشور را تعلیق کنند؟ این سازمان می‏تواند هر صحبتی علیه یک کشور یا نظام سیاسی داشته باشد، ولی تعلیق عضویت یک کشور ندای مرگ این سازمان و پیوستن آن به تاریخ است.

ضمن اینکه در میان کشورهای عضو سازمان همکاری‏های اسلامی چنددستگی وجود دارد و برخی از کشورها از جمله الجزایر و سودان مخالف تعلیق سوریه هستند، ولی از ترس اینکه مشکلی برایشان ایجاد شود آن را می‏پذیرند. مجموع این حرکت‏های عجولانه نشانه‏ی سردرگمی و افول این سازمان و پیوستن آن به تاریخ است.