سازمان حج و زیارت در تفاهمنامه امسال خود با طرف سعودی در مورد برگزاری مراسم حج, درباره تعدیل بندهای مربوط به برگزاری مراسم برائت از مشرکین و دعای کمیل بدون هماهنگی با مسئولان ارشد جمهوری اسلامی به توافق رسید.

به گزارش پایگاه خبری «فاطر»، مراسم برائت از مشرکین به عنوان یکی از ارکان مناسک حج، هرساله براساس توافق سازمان حج و زیارت ایران و وزارت حج سعودی برگزار می‌شود‌ اما مسئولان سازمان حج، امسال تفاهمنامه‌ای را با طرف سعودی امضا کردند که بر خلاف سال‌های گذشته اجرای مراسم برائت از مشرکین منوط به اجازه طرف سعودی شده ‌و عملاً از دستور کار خارج شده است.

اعلان برائت از مشرکین تعبیری برگرفته از قرآن است که به مفهوم بیزاری و اجتناب از مشرکین و دشمنان مسلمانان و قطع پیوند با آنها و در مفهوم وسیعتر به فعالیت‌هایی که در بُعد سیاسی حج به صورت اجتماعی انجام می‌گیرد، اطلاق می‌شود.

توافقنامه امسال سازمان حج و زیارت ایران و وزارت حج عربستان سعودی نه تنها بندهای مربوط به اجازه برگزاری مراسم برائت از مشرکین را تعدیل کرد بلکه بند مربوط به برگزاری دعای کمیل در جوار قبرستان بقیع را هم مورد بازبینی قرار داد.

* مقایسه تفاهمنامه امسال و سال گذشته طرف ایرانی و سعودی

- مراسم برائت از مشرکین

طرف سعودی در مفاد تفاهمنامه سال قبل در مورد مراسم برائت از مشرکین تاکید کرده بود «در هر صورت هیچ مجالی برای اقامه این مراسم نیست و طرف ایرانی نیز ضمن آگاهی از این امر مواضع احتیاط‌آمیز و ملاحظات خود را اعلام کرد.» (واعلن تحفظه وأکد علی…)

اما در توافقنامه سال جاری دو طرف ضمن حذف عبارت (طرف ایرانی مواضع احتیاط‌آمیز و ملاحظات خود را اعلام کرد) نسبت به تفاهنمامه سال گذشته، آورده‌اند: «طرف سعودی تاکید می‌کند که در هر صورت هیچ مجالی برای اقامه این مراسم نیست… طرف ایرانی نیز ضمن اعلام آگاهی نسبت به این امر، اعلام کرد که با تعالیم و دستورالعمل‌های حج مخالفت نکرده و آن را نقض نخواهد کرد. (فأبدی الجانب الایرانی إحاطته علماً بما ذکر ولن یخالف تعلیمات الحج.)

حذف عبارت «مربوط به پافشاری طرف ایرانی در بند پایانی بحث برائت از مشرکین» و بلافاصله ذکر عبارت مبتنی بر «عدم مخالفت ایران از دستورالعمل‌های حج (تعالیم حج سازمان سعودی)» حاکی از این نکته است که طرف ایرانی در توافقنامه اخیر، نسبت به مواضع قبلی خود در برگزاری این مراسم عقب نشینی کرده است.

این در حالی است که عربستان سعودی طی سالهای اخیر، بارها مخالفت خود را با اجرای مراسم برائت از مشرکین اعلام کرده، و هیچگاه در توافقنامه ها چنین واکنشی از جانب جمهوری اسلامی ثبت نشده است.

- مراسم دعای کمیل

دو طرف ایرانی و سعودی در مورد برگزاری مراسم دعای کمیل در جوار مزار بقیع در تفاهمنامه سال گذشته به توافق رسیده بودند که «طرف ایرانی پس از آگاهی نسبت به امر ممنوعیت برگزاری این مراسم در جوار بقیع، ملاحظات و مواضع احتیاطی خود را نسبت به این امر بیان کرد». (و أبدی تحفظه علی ذلک)

اما در تفاهنامه امسال دو طرف ضمن حذف عبارت (طرف ایرانی ملاحظات خود را نسبت به این امر بیان کرد) اینگونه به تفاهم رسیدند که «طرف ایرانی ضمن آگاهی خود نسبت به موارد مذکور اعلام کرد که مشتاق و حریص نسبت به عدم مخالفت با تعالیم و دستورالعمل‌های حج می‌باشد». ( فابدی الجانب الایرانی إحاطته علماً بما ذکر وانه حریص علی عدم مخالفته تعلیمات الحج)

حذف عبارت مربوط به پافشاری طرف ایرانی در بندپایانی بحث اقامه دعای کمیل و بلافاصله ذکر عبارت مبتنی بر تبعیت ایران از دستورالعمل‌های حج حاکی از این نکته است که طرف ایرانی در توافقنامه اخیر، نسبت به مواضع قبلی خود در برگزاری این مراسم عقب‌نشینی کرده است.

برگزاری مراسم دعای کمیل در سنوات گذشته در جوار مزار بقیع و بر اساس توصیه و تأکید مراجع تقلید و مقام معظم رهبری برگزار می‌شده است.

بر این اساس، سازمان حج متعهد شده که در مورد اجرای مراسم برائت از مشرکین و دعای کمیل نسبت تعالیم و دستورالعمل‌های «وزارت حج سعودی» پایبند باشد. این به معنای آن است که طرف سعودی می‌تواند در صورت صلاحدید از برگزاری مراسم برائت از مشرکین و دعای کمیل در حج تمتع امسال جلوگیری کند.

هم‌اکنون ریاست سازمان حج و زیارت ایران که از سوی دولت منصوب می‌شود، برعهده حجت‌الاسلام سید‌احمد موسوی است. این تفاهم‌نامه نیز توسط حمید حبیبی تنها به نمایندگی از سوی آقای موسوی به امضا رسیده است.

حبیبی هم‌اکنون رئیس دفتر نمایندگی سازمان حج و زیارت در عربستان سعودی است.