جناب استاد سید ابراهیم حسینی، معاون آموزش موسسه امام خمینی (ره) در مصاحبه ای با خبرنگار "تبیین" به توجه ویژه بخش آموزش این مرکز، به مباحث خارج فقه و اصول و فصلی نو برای ارتقاء درس خارج فقه و اصول در راستای تولید علوم انسانی اشاره کردند.

موسسه امام خمینی (ره) چندی است که تلاش برجسته تری برای ارتقاء کیفی طلاب و فضلای حوزه علمیه قم در دروس خاص حوزوی، به ویژه درس خارج فقه و اصول از خود نشان می دهد. در همین راستا، امسال اولین دوره درس خارج فقه در مبحث استراتژیک "ولایت امر" و درس خارج اصول فقه برگزار می نماید. در این زمینه، پایگاه "تبیین" وابسته به انجمن فارغ التحصیلان موسسه امام خمینی، مصاحبه ای را با حجة الاسلام سید ابراهیم حسینی، معاونت آموزش موسسه و مسئول راه اندازی دوره انجام داده است.

تبیین: با سلام خدمت شما استاد گرامی! لطفا هدف خود را از میزبانی درس خارج فقه و اصول در موسسه امام خمینی (ره) بیان کنید.

بسم الله الرحمن الرحیم و با سلام به مخاطبان عزیز پایگاه "تبیین". از آنجا که موسسه امام خمینی، ماهیتی حوزوی دارد، و دانش پژوهان آن نیز از میان طلاب عزیز حوزه علمیه پذیرش می شوند، ضروری است که با توجه به ظرفیت دروس فقه و اصول در تولید علوم انسانی، توجه بیشتری بدان کرد؛ زیرا با تسلط بر مبانی علوم انسانی؛ یعنی فقه و اصول فقه، امکان تحقق نیازهای جامعه اسلامی از طریق تولید علوم انسانی، فراهم می شود.

نکته دیگر اینکه دروس حوزوی، به ویژه فقه و اصول، همواره در موسسه امام خمینی، مورد توجه بوده است و این دروس در مقطع سطح حوزه، برای دانش پژوهان ارائه می شده است. اما مساله ای که ما را به توسعه و ارتقاء بیشتر دروس سطح و اضافه کردن درس خارج، تشویق کرد، مدیریت زمان برای بسیاری از طلاب و فضلایی بود که در این مرکز با برکت، مشغول تحصیل و تدرس بوده، در عین حال، خواستار تکمیل و تحکیم علوم خاص حوزوی خود بوده اند. در واقع این عزیزان، فرصت زیادی را در مسیر رفت و برگشت، از دست می دادند. این تدبیر باعث مدیریت بهره وری زمان برای شاگردان مکتب امام صادق علیه السلام شد.

تبیین: میزان استقبال دانش پژوهان موسسه و طلاب علوم دینی از این برنامه، تا چه اندازه بوده است؟

استقبال از این برنامه، بسیار خوب بوده است به نحوی که هم اینک، حدود 700 نفر در کلاس های سطح (پایه 7 تا 10) فقه و اصول در قالب 42 گروه، شرکت می کنند. کلاسهای مربوط، در ساختمان شماره یک موسسه امام خمینی، در بلوار جمهوری و بخشی هم در ساختمان شماره دو آن، در ابتدای شهرک پردیسان قم، طراحی شده است. ضمن اینکه طلاب و فضلای زیادی برای شرکت در درس خارج اصول و به ویژه بحث خارج "ولایت امر"، در ساختمان شماره یک، واقع در بلوار جمهوری شرکت می کنند. این بحث از طریق شبکه قرآن و سایت تبیین هم باز پخش می شود.

تبیین: هدف موسسه از تشکیل درس خارج در موسسه امام خمینی چه بوده است؟

تقریبا سه هدف عمده در طراحی این برنامه وجود داشته است: الف. پاسخی به تقاضاهای طلاب و دانش پژوهان در تشکیل آن؛ ب. پیگیری مطالبات اساتید و اعضای هیات علمی موسسه در تحقق زمینه مبارک استفاده از دروس خارج، به ویژه درس خارج مبحث مهم "ولایت امر"؛ ج. پاسخگویی به نیاز عمومی طلاب و فضلا برای تعمیق و تحکیم مبانی خود و جامعه در حوزه مساله حیاتی و راهبردی "ولایت فقیه".

تبیین: در میان کتب بسیاری که معمولا برای تدریس خارج فقه انتخاب می شود، چرا مبحث ولایت فقیه انتخاب شده است؟ به ویژه اینکه برخی می پندارند که کتب طهارت و صلاة به دلیل پرداخت قوی و پخته بودن مباحث و استدلالات، مجتهد پرور تر است.

نخست اینکه اساسا تمام دروس فقه و علوم اسلامی برای اجرا و عملی شدن، طراحی شده اند؛ حکومت اسلامی با محوریت فقیه، زمینه ساز و ضامن اجرای آن است. لذا اولویت اول مباحث خارج فقه و اجتهاد، تحکیم و تدقیق این مساله است. دوم اینکه  پرداختن همواره به برخی مباحث، سبب شده است که اساسا برخی از کتب فقهی به نحوی دچار فراموشی شوند. سوم اینکه محور نظام اسلامی، اخیرا به شدت مورد هجمه جنگ نرم دشمنان داخلی و خارجی قرار گرفته است، و باید پاسخ قاطعی به شبهات دشمنان داخلی و خارجی در این زمینه داده شود. نکته چهارم هم اینکه، مقاطع عالی تحصیلی، نباید استاد محور باشد، بلکه تحقیق و پژوهش، نقش بسیار مهمی در  دوره دکترا و اجتهاد حوزوی دارد؛ که این امر هم با تدریس مباحث کمتر کار شده، و اشباع نشده، مناسب تر است.

تبیین: آیا شیوه پرداختن به دروس خارج و موضوعاتی که مورد توجه قرار گرفته است، در راستای یک طرح جامع برای تولید علوم انسانی است یا نه؟

ما گام نخست را در این مرحله برداشته ایم، و ان شاء الله در گام های بعدی، قرار است که مباحث متنوع فقهی مثل "فقه التربیة" و "فقه السیاسة" را دنبال کنیم؛ امیدواریم که بتوانیم در راستای فرمایش نائب امام زمان (عج) طراحی دروس خارج را برای تولید علوم انسانی و به نتیجه رساندن مباحث، دنبال کنیم.

تبیین: معیار دعوت از اساتید برای این برنامه مبارک چیست؟

معیار ما هم مثل سایر مراکز حوزوی، توانایی های علمی مورد تایید حوزه علمیه قم و نیز التزام به نظام مقدس جمهوري اسلامی ایران و اصل مترقی ولایت فقیه است.

تبیین: آیا حق شرکت در این دوره خارج فقه و اصول، مختص دانش پژوهان موسسه امام خمینی (ره) است یا سایر فضلا و طلاب عزیز هم می توانند در آن شرکت کنند؟ شرکت در این دوره برای عموم آزاد است.

جناب استاد حسینی! اگر نکته خاصی مورد نظر شماست، به عنوان نکته پایانی در اختیار کاربران سایت تبیین قرار دهید! حقیقتا دین مقدس اسلام، تنها منبع مطمئن برای تولید علوم انسانی سعادت بخش برای فرد و جامعه است؛ ولی اگر قرار است، علوم انسانی را تولید کنیم، باید زبان و ادبیات روز جامعه را درک کرده، با زبان خود آنان سخن بگوییم.

 

با تشکر از وقتی که در اختیار "تبیین" گذاشتید!

 

 ابوالفضل امامی، خبرنگار افتخاری تبیین، آغاز سال تحصیلی 1389.