رئیس پژوهشکده دفاع مقدس با اشاره به اشتباه راهبردی عراقی‌ها در حفظ خرمشهر گفت: اشتباه این بود که ساحل نزدیک به نیروهای خودش در غرب کارون را به‌عنوان خط اصلی نظامی تلقی نکرد و به همین خاطر نیروهای ما از همین نقطه به خرمشهر وارد شدند.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، سردار سرتیپ‌ پاسدار عبدالله عراقی امروز در مراسم صبحگاه مشترک نیروهای مسلح که در تیپ 82 صاحب‌الامر(عج) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قزوین برگزار شد، با طرح این سؤال که "چرا مراسم سالگرد گرامیداشت آزادسازی خرمشهر را برگزار می‌کنیم؟"، اظهار داشت: برای رسیدن به جواب این سؤال باید علل اهمیت آزادسازی خرمشهر را باید از منظر تاریخی بررسی کنیم.

وی اضافه کرد: در طول تاریخ بندر خرمشهر 4 بار تصرف و 4 بار آزاد شد که یک‌بار آن در دوره زندگی ما اتفاق افتاده است. قبل از انقلاب هم خرمشهر 3 بار اشغال شده که نخستین‌بار آن 120 سال پیش در دوره محمدشاه قاجار بوده است. 10 سال بعد دوباره این حادثه رخ داد و آن زمان سلیمانیه جزو حوزه سرزمینی ایران بود. سومین بار هم خرمشهر در سال 1320 به دست انگلیسی‌ها و در جریان جنگ جهانی دوم اشغال شد.

سردار عراقی ادامه داد: در نهایت خرمشهر برای چهارمین بار در سال 1359 در جریان جنگ تحمیلی عراق و ایران اشغال شد که تازه انقلاب کرده بودیم و ساختار سیاسی ما هنوز تثبیت نشده و تا حدودی اقتصاد ما متزلزل بود و در ضمن تحت تحریم اقتصادی هم بودیم. نخستین نقاطی که در جنگ توسط عراقی‌ها کوبیده شد، هم خرمشهر و آبادان بودند.

وی تصریح کرد: عراقی‌ها پیش‌بینی کرده بودند که در عرض 24 ساعت خرمشهر را می‌گیرند، در عرض 48 ساعت خوزستان و در نهایت در عرض یک‌هفته هم تهران را فتح می‌کنند. البته از نظر محاسبات صرف نظامی هم برآورد درستی داشتند و از نظر ذخایر ارزی هم بعثی‌ها به اندازه کافی پول داشتند و دنیا هم از آنها حمایت می‌کرد. ضمن اینکه ساختار سیاسی حزب بعث بر عراق مسلط بود، ولی ما هنوز درگیری‌هایی در کردستان، سیستان و بلوچستان و گنبدکاووس با منافقان و فدائیان خلق داشتیم و آمادگی جنگ را نداشتیم.

در زمان یورش بعثی‌ها به خرمشهر آمادگی رزمی نداشتیم

رئیس پژوهشکده دفاع مقدس با بیان اینکه در زمان حمله رژیم بعثی به خرمشهر تا سه‌راهی پاوه در دست نیروهای کوموله و دموکرات کردستان بود، گفت: از نظر نیروی انسانی هم آمادگی نداشتیم و ساختار و سازمان ارتش هم تا حدودی به هم ریخته بود و در مجموع نیروهای مسلح ما در ارتش و سپاه آمادگی رزم نداشتند و دوره‌هایی مانند آمادگی رزم و فرماندهی ستاد را طی نکرده بودیم.
عراقی افزود: با این حال وقتی 31 شهریور 1359 جنگ آغاز شد، نیروهای داوطلب ارتش، ژاندارمری، سپاه و بسیج با همراهی مردم خرمشهر 34 روز بدون ادوات و امکانات نظامی در مقابل ارتش تا دندان مسلح بعثی مقاومت کردند و وقتی روز 4 آبان‌ماه خرمشهر سقوط کرد، باقی‌مانده نیروهای ما به شرق کارون رفتند و عصر همین روز در غرب کارون عراقی‌ها جشن گرفتند، اما نیروهای ما در شرق کارون با گریه به خرمشهر نگاه می‌کردند و پاره‌ای از تن این ملت جدا شد.

صدام گفته بود که اگر خرمشهر را بگیرید، کلید بصره را به شما می‌دهم

وی با بیان اینکه این برای ما یک عقده ملی شد که خرمشهر کی آزاد می‌شود، تصریح کرد: عراقی‌ها تمام ساختمان‌های خرمشهر را تخریب کرده و خرمشهر با یک دژ تسخیرناپذیر تبدیل کردند، تا جایی که صدام حسین در مصاحبه خود گفت اگر ایرانی‌ها خرمشهر را فتح کنند، من کلید بصره را هم به آنها می‌دهم.

عراقی ادامه داد: با توجه به اینکه عراقی‌ها تا 7 کیلومتری اهواز پیشروی کرده بودند، برای بازپس‌گیری و فتح خرمشهر 2 گزینه داشتیم که یکی این بود که از سمت شمال جاده خرمشهر به اهواز را پاک‌سازی کنیم و جلو برویم که یک مسیر 113 کیلومتری بود. گزینه دوم این بود که از سمت کارون به عراقی‌ها حمله کنیم.

اشتباه راهبردی عراقی‌ها چه بود؟

وی با اشاره به اشتباه راهبردی عراقی‌ها در حفظ خرمشهر تصریح کرد: این اشتباه این بود که ساحل نزدیک خودش در غرب کارون و ساحلی که از ما دور بود، به عنوان خط اصلی خودش تلقی نکرد. البته این راهبرد از نظر نظامی درست بود، چرا که رودخانه کارون غیرقابل عبور بود و به همین خاطر عراقی‌ها فقط برای کارون نیروی تأمینی گذاشته بودند که فقط وضعیت را گزارش دهد. در واقع عراقی‌ها نیروهای خود را در جاده اهواز به خرمشهر متمرکز کردند.

عراقی تصریح کرد: ما از همین نقطه ضعف استفاده کردیم و لشکر 92 زرهی ما پل شناور روی کارون زد و اگر بعثی‌ها دژ محکمی در غرب کارون درست کرده بودند، قطعاً نمی‌گذاشتند ما پل بزنیم. در نهایت به تدبیر فرماندهان نخستین نیروهای ما از روی پل عبور کردند و خود را به اروند رساندند و عقبه ارتش عراق را بستند، تیپ حضرت رسول(ص) به فرماندهی حاج‌احمد متوسلیان و تیپ 21 حمزه به فرماندهی حسن سعدی بود.

صدام بعد از فتح خرمشهر صدای شکستن استخوان‌های ارتش خود را شنید

رئیس پژوهشکده دفاع مقدس افزود: البته عراقی‌ها پلی روی اروند ساخته بودند که فرانسوی‌ها برای آنها طراحی کرده بودند و تنها راه فرار آنها آنجا بود. پلی که متحرک بود و تا یک‌متر زیر آب می‌رفت و دیده نمی‌شد. در نهایت تیپ حضرت رسول و تیپ 21 حمزه این پل را شناسایی و تخریب کردند و عقبه ارتش عراق را بریدند و تنها راه فرار آنها قایق و شنا کردن بود و به همین خاطر 19 هزار نفر از ارتش عراق در خرمشهر دست خود را به نشانه تسلیم بالا بردند.

عراقی ادامه داد: در نهایت به خاطر فتح خرمشهر صدام حسین 300 فرمانده عراقی را اعدام کرد که هیچ‌جا رسانه‌ای نشد و هیچ‌‌کس نفهمید. بعدها صدام در یک سخنرانی خصوصی به فرماندهان ارتش گفته بود که وقتی ایرانی‌ها وارد شدند، صدای شکستن استخوان‌های شما را شنیدم و اگر به خود نیایید، ایرانی‌ها به زودی شما را در کوچه‌پس‌کوچه‌های عراق دنبال می‌کنند.

به گزارش تسنیم، در این مراسم محمدمهدی اعلایی استاندار قزوین، امیر سرتیپ‌دوم ستاد حسین محمدشفیعی فرمانده لشگر 16 زرهی قزوین و سردار سرتیپ‌دوم پاسدار مهرداد افروزی فرمانده تیپ 82 حضرت صاحب‌الأمر(عج) حضور داشتند.