یک پژوهشگر امور بین‌الملل با اشاره به درگیری‌های مسلحانه در سودان تاکید کرد که قدرت‌های منطقه‌ای و بین المللی با سوء استفاده از این درگیری‌ها به دنبال تحقق منافع خود هستند.

 

درگیری‌های جاری در سودان و مداخلات رژیم صهیونیستی در این درگیری‌ها سوالات زیادی را در خصوص نقش تل‌آویو و سرویس جاسوسی این رژیم در تجزیه این کشور آفریقایی در کنار نگرانی صهیونیست‌ها نسبت به فروپاشی روند عادی سازی روابط و بازگشت به نقطه اول مطرح کرده است.

سودان همواره مورد توجه رژیم صهیونیستی بوده و این رژیم از هیچ فرصتی برای مداخله در اوضاع داخلی و موضع گیری های خارجی خارطوم غافل نشده است. این امر طی سال‌های اخیر شدت گرفته است. درگیری‌های جاری در سودان میان نیروهای عبدالفتاح البرهان از یک سو و ژنرال حمیدتی از سوی دیگر باعث به تأخیر انداختن هرگونه حرف و حدیثی در خصوص توافق نامه عادی سازی روابط می‌شود. آنچه برای اسرائیل مهم است این است که سودان از دایره دشمنان رژیم صهیونیستی خارج شده و تبدیل به یک کشور ضعیف شود تا شرایط مداخله در آن فراهم گردد.

در همین راستا خبرنگار مهر مصاحبه‌ای را با دکتر «سهام محمد» پژوهشگر امور سیاسی ترتیب داده که متن آن در ادامه می‌آید.

شرایط سیاسی در سودان برای افکار عمومی پیچیده شده است. ما شاهد درگیری بر سر قدرت میان ارتش و نیروهای پشتیبانی سریع هستیم. این درگیری‌ها تاکنون تعداد زیادی کشته و مجروح برجای گذاشته است. در سودان چه خبر است؟

روابط میان البرهان و حمیدتی به سال ۲۰۰۳ برمی گردد. حمیدتی در آن سال و در جریان شورش در ایالت دارفور در دوره ریاست عمر البشیر، رهبری یک گروه مسلح به نام «جنجوید» (به معنی مرد مسلح اسب‌سوار) را به عهده داشت که با گروه‌های مسلح دیگر مبارزه می‌کرد. البرهان نیز مسئول هماهنگی عملیات ارتش در دارفور بود. در سال ۲۰۱۵ دو طرف در عملیات مشارکت نیروهای سودانی در تجاوز به یمن با یکدیگر همکاری داشتند به طوری که گزارش‌ها نشان می‌دهد البرهان بر این عملیات با حضور حمیدتی نظارت داشته است.

روابط میان آنها در سال ۲۰۱۹ با توافق بر سر کودتا علیه نظام عمر البشیر و تشکیل شورای نظامی برای حکومت بر سودان در پی گسترش اعتراضات مردمی علیه مشکلات اقتصادی و تحقق دموکراسی محکم‌تر شد. بعد از آن، البرهان ریاست شورای نظامی را برعهده گرفته و حمیدتی به عنوان معاون رئیس انتخاب شد. اما اختلاف بر سر نحوه اداره کشور میان دو طرف بالا گرفت به طوری که نزدیک بود در مه ۲۰۲۱ به روی هم اسلحه بکشند اما با وساطت عبدالله حمدوک نخست وزیر وقت سودان این بحران به پایان رسید.

از کودتای اکتبر ۲۰۲۱ و بازداشت عبدالله حمدوک در جریان آن، شورای حاکمیت، اوضاع را در سودان به دست گرفت و ۲ فرمانده نظامی در قلب این درگیری‌ها قرار داشتند؛ البرهان و حمیدتی. اختلافات میان آنها بعد از امضای توافقنامه اساسی دوره انتقالی بین گروه نظامی متشکل از نیروهای ارتش و پشتیبانی سریع در ۵ دسامبر گذشته مبنی بر خروج ارتش از سیاست و تحویل دادن قدرت به غیرنظامیان شدت پیدا کرد.

این اختلافات بعد از سخنان حمیدتی مبنی بر اینکه تصمیمات فرمانده ارتش از سال ۲۰۲۱ برای کنار زدن دولت مدنی در راستای بازگرداندن نظام وابسته به حزب کنگره ملی اتخاذ شده، علنی شد. اختلافات میان حمیدتی و البرهان در زمینه‌های مختلف از جمله اوضاع داخلی و سیاست خارجی و نحوه تعامل سودان با کشورهای همسایه مانند چاد باعث شد تلاش‌های بین‌المللی برای میانجی‌گری ناکام بماند.

در تاریخ ۱۳ آوریل نیروهای پشتیبانی سریع در خارطوم و به ویژه در پایگاه مروی مستقر شدند که با واکنش البرهان و درخواست برای عقب نشینی آنها روبه‌رو شد. این اختلافات پنهان میان دوطرف در تاریخ ۱۵ آوریل به درگیری‌های مسلحانه تبدیل شد.

سودان در حال حاضر با پیامدهای خطرناک اختلافات بر سر قدرت و حاکمیت روبه‌رو است. نظر شما در خصوص استفاده ابزاری از سودان به عنوان وسیله‌ای برای تحقق منافع دیگر کشورها یعنی دولت آمریکا به ویژه بعد از شکست این کشور در آسیا و ائتلاف‌های بین‌المللی بزرگ چیست؟ آمریکا چگونه از اوضاع سودان به نفع خود استفاده می‌کند؟

به نظر می‌رسد این درگیری‌ها بُعد گسترده‌تری نسبت به اختلافات داخلی صرف میان دو طرف پیدا کرده است به طوری که بسیاری از طرف‌های خارجی مانند آمریکا در این اوضاع مداخله می‌کنند. آمریکا نیازمند خروج از آسیا و حضور در سودان است چرا که در این کشور یک قدرت بین‌المللی علیه آمریکا وجود نداشته و گروه‌های داخلی نیز در برابر این کشور مقاومتی ندارند. علاوه بر آن سودان به عربستان و یمن نیز نزدیک است. آمریکا نیازی به اعزام نیرو به سودان پیدا نمی‌کند بلکه از طریق نیروهای بین‌المللی حافظ صلح که اساساً برای همین منظور تشکیل شده‌اند، اقدام می‌کند. اما در عین حال بر تشکیل یک دولت مدنی وابسته، بدون انتخابات، نظارت خواهد داشت.

مجله فارن پالیسی با اشاره به بحران سودان و درگیری‌های جاری در این کشور، گزارش داده است سیاست‌های آمریکا راه را برای جنگ افروزی در سودان باز کرده است چرا که واشنگتن بر این مسأله اصرار داشت که فرصت واقعی برای انتقال سودان به یک حاکمیت مدنی مهیا شده است. تلاش‌های گمراه کننده آمریکا باعث ادغام نیروهای پشتیبانی سریع در نیروهای مسلح سودان و آغاز درگیری خشونت بار در این کشور شده است.

این مجله در ادامه گزارش می‌دهد که اوضاع سودان شبیه اوضاع یمن است. ارتش سودان حملات هوایی گسترده علیه خارطوم انجام داده و گویی دست برتر را در خارطوم دارد چرا که نیروی هوایی در جنگ‌های سودان از سال ۲۰۰۳ تاکنون نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.

در قانون اساسی دوره انتقالی سودان در سال ۲۰۱۹ حرفی از انتقال قدرت به غیرنظامیان مطرح نشده و تاکید شده که ارتش در ۲۱ ماه نخست مرحله انتقالی، قدرت را به دست می‌گیرد و بعد از آن غیرنظامیان وارد عمل می‌شوند. به نظر می‌رسد آمریکا آمادگی اداره تحولات جاری در سودان را ندارد و فقط اوهام خود را تکرار می‌کند. آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا از ۱۵ آوریل تاکنون این جمله نادرست را مطرح می‌کند که زمینه برای انتقال رهبری به یک قدرت غیر نظامی در سودان مهیا شده است.

نظر شما در خصوص میانجی‌گری رژیم صهیونیستی در این درگیری و تأثیر آن بر روند عادی سازی روابط چیست؟

سایت اکسیوس به نقل از مسئولان صهیونیست نوشته است که کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا از اسرائیل خواسته‌اند برای اعمال فشار بر فرماندهان سودانی و پذیرش آتش بس وارد عمل شود. آمریکا معتقد است که اسرائیل قدرت تأثیرگذاری بر روند سیاست داخلی سودان را دارد و از همین جا از تل‌آویو خواسته تا شرایط را به قبل از کودتا بازگرداند. مسئولان صهیونیست گفته‌اند که تصمیمات رسمی در اسرائیل بر عدم جانبداری از یک گروه خاص در سودان و عدم ورود به روند میانجی‌گری در این کشور اتخاذ شده است.

مسئولان صهیونیست نگرانی خود را نسبت به عدم تشکیل یک دولت مدنی در سودان و نابودی احتمال دستیابی به توافق صلح میان اسرائیل و سودان بروز داده‌اند. آنها اعلام کرده‌اند که اوضاع سودان را از قبل از آغاز درگیری‌ها و توافقات مربوط به تشکیل دولت مدنی، از نزدیک رصد کرده‌اند. وزارت خارجه اسرائیل طی سال‌های اخیر مذاکراتی با البرهان در خصوص روند عادی سازی روابط داشته به طوری که سرویس جاسوسی موساد نیز همکاری‌های امنیتی با حمیدتی در سودان داشته است. مسئولان رژیم صهیونیستی اعلام کرده‌اند که از روابط خود با البرهان و حمیدتی برای پایان دادن به درگیری‌های جاری در سودان استفاده می‌کنند.

یک مسئول اسرائیلی تاکید کرده که دولت تل‌آویو هفته گذشته مطمئن بوده که توافق برای تشکیل یک دولت مدنی طی روزهای بعدی به دست خواهد آمد اما با آغاز درگیری‌ها ناامید شده است.

به نظر شما منافع آمریکا و رژیم صهیونیستی باعث می‌شود سودان در یک جنگ داخلی گسترده غرق شود؟

رژیم صهیونیستی نسبت به نابودی تمام تلاش‌های خود برای دستیابی به عادی سازی کامل با سودان که منافع این رژیم را در منطقه تضمین می‌کرد نگران است. مشخص است که درگیری‌ها بر سر قدرت میان دو طرف بیش از پیش شدت گرفته و برخی قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌کوشند از این درگیری‌ها به نفع خود استفاده کنند.

ممکن است آمریکا گمشده خود را در این درگیری‌ها پیدا کند و یک پیشنهاد مبنی بر تشکیل دولت مدنی ارائه دهد اما مطمئناً این دولت که تحت تأثیر دیکته‌های آمریکا و اسرائیل خواهد بود، هرگز نمی‌تواند خواسته‌های ملت سودان را محقق کند.