سخنگوی شورای نگهبان گفت: برخورداری از سواد رسانه‌ای امری مهم و ضروری است و مدیران و اعضای هیات‌های نظارت استانی هم باید خود برای ارتقای سواد رسانه‌ای تلاش کنند.

 

هادی طحان‌نظیف عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در اولین همایش دو روزه اعضای هیأت‌های نظارت استانی سراسر کشور که در روزهای پنج‌شنبه و جمعه ۶ و ۷ مهر ۱۴۰۲ با عنوان «انتخابات قوی، منظم و مؤثر» در مشهد مقدس برگزار شد، ضمن گرامیداشت هفته دفاع مقدس و هفته وحدت، با اشاره به روند اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: خوشبختانه اصلاح موادی از قانون انتخابات مجلس در ماه‌های اخیر به سرانجام رسید.

وی افزود: بخشی از این اصلاح حاصل تلاش‌هایی بود که در خصوص تبیین این موضوع در رسانه‌ها به شکل مستدل و منطقی صورت گرفت و این امر عملاً به یک مطالبه تبدیل شد.

سخنگوی شورای نگهبان در ادامه با بیان اینکه همچنان در مرحله بررسی پیش ثبت‌نام‌های صورت گرفته در انتخابات مجلس هستیم و دستگاه‌ها و مراجع ذی‌صلاح در حال بررسی اعتراض‌های متقاضیان داوطلبی نمایندگی مجلس هستند، گفت: ثبت‌نام نهایی داوطلبان نمایندگی مجلس از روز ۲۷ مهر به صورت الکترونیکی آغاز خواهد شد و به مدت یک هفته ادامه خواهد شد و سپس هیأت‌های اجرایی، هیأت‌های نظارت و شورای نگهبان به بررسی صلاحیت‌های داوطلبان خواهند پرداخت.

شورای نگهبان و سلامت انتخابات

طحان نظیف به چهار راهبرد اعلامی از سوی رهبر معظم انقلاب در خصوص انتخابات مبنی بر مشارکت، رقابت، امنیت و سلامت نیز اشاره و تصریح کرد: برای تحقق این راهبردها و برگزاری یک انتخابات باشکوه و پرشور باید اقداماتی انجام بگیرد.

وی در ادامه نقش شورای نگهبان در تحقق این راهبردها را اینگونه توضیح داد: شورای نگهبان و مجموعه‌هایی که زیر نظر آن قرار دارند، در تحقق برخی راهبردها مثل راهبرد سلامت نقش مستقیم و در رابطه با برخی راهبردها نیز نقش غیرمستقیم دارد.

سخنگوی شورای نگهبان تأکید کرد: در خصوص ایفای نقش شورای نگهبان و تحقق این راهبردها به عنوان یک امر مهم و خطیر بحث و گفتگو شده است و در این همایش و در آینده نیز درباره آن سخن گفته خواهد شد. همچنین تحقق راهبردهای مذکور در عمل هم نیازمند برنامه‌ریزی است اما بنده می‌خواهم بر این نکته اشاره کنم که علاوه بر «تحقق راهبردها» باید به «احساس تحقق راهبردها» نیز توجه جدی داشت.

اهمیت و تفاوت راهبرد «مشارکت»

طحان‌نظیف در ادامه به بیان مؤلفه‌ها و ویژگی‌های راهبرد «مشارکت» پرداخت و گفت: این راهبرد یک تفاوت اساسی با سایر راهبردها دارد؛ چراکه عامل نهایی شکل‌گیری آن مردم هستند و نهادهای اجرایی و نظارتی در این رابطه نقش مقدمه‌ای و زمینه‌ای دارند. اما متولی و عامل شکل‌گیری سایر راهبردها، نهادها، دستگاه‌ها و گروه‌های سیاسی و… هستند.

وی در همین رابطه خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد اگر سه راهبرد امنیت، سلامت و رقابت از سوی نهادها، دستگاه‌ها و گروه‌های سیاسی و… محقق شود، راهبرد «مشارکت» نیز تأمین خواهد شد؛ البته باید توجه داشت که عوامل مختلفی در مشارکت مردم در انتخابات نقش دارند.

سخنگوی شورای نگهبان تأکید کرد: برای تحقق راهبردهای اعلامی باید فرایندها و مراحلی طی شود و در این رابطه برنامه‌ریزی‌هایی نیز صورت بگیرد. امیدواریم دستگاه‌ها، نهادها و گروه‌های مسئول در این رابطه برنامه‌ریزی و عمل لازم را داشته باشند.

ضرورت پیوست رسانه‌ای اقدامات

این عضو حقوقدان شورای نگهبان یکی از مراحل تحقق راهبردها و البته احساس تحقق آن‌ها را اقناع‌سازی دانست و گفت: لازمه اینکه افکار عمومی به این باور برسد که امنیت و سلامت انتخابات تأمین شده است و فضای رقابتی نیز در انتخابات وجود دارد این است که همه اقداماتی که در این زمینه‌ها صورت می‌گیرد، پیوست رسانه‌ای داشته باشد و دقیق، صحیح و هوشمندانه اطلاع‌رسانی شود تا در اذهان مردم نیز باورپذیر باشد.

این استاد دانشگاه بار دیگر بر لزوم استفاده صحیح و درست از رسانه تأکید کرد و اظهار کرد: نقش رسانه‌ها در این زمینه انکارناپذیر است و باید از دانش کارشناسان و متخصصان در این زمینه بهره برد و ضمن سیاست‌گذاری‌های دقیق باید به آماده‌سازی پیوست‌ها و دستورالعمل‌های رسانه‌ای پرداخت.

وی با تأکید بر اینکه در دنیای امروز نمی‌توان سوالات و ابهامات را بی‌پاسخ گذاشت و همه باید تلاش کنند تا با دعوت و بهره‌گیری از گروه‌ها و چهره‌های مرجع، زمینه پاسخ‌دهی به سوالات مردم را فراهم آورند، افزود: باید در میان مردم حرف زد و به سوالات آن‌ها پاسخ داد و در ارائه گزارش به مردم نیز نباید به کلیات بسنده کرد. اینکه ما به مردم بگوییم انتخابات سالمی داریم اما نگوییم این سلامت چگونه محقق شده است خوب نیست لذا باید به مردم توضیح داده شود که چگونه سلامت انتخابات تأمین می‌شود.

سخنگوی شورای نگهبان بر ضرورت آشناسازی مردم و انتخاب‌کنندگان با ساختار انتخابات نیز تأکید کرد و گفت: مردم باید با ساختارهای انتخاباتی آشنا شوند و بدانند در نظام جمهوری اسلامی ایران این نکته افتخارآمیز وجود دارد که عملاً انتخابات را خود مردم اجرا و نظارت می‌کنند. به عنوان مثال نظارت بر انتخابات در شورای نگهبان از طریق ۳۰۰ هزار نفر که از اقشار مختلف مردم هستند، انجام می‌گیرد. این افراد کارمند شورای نگهبان و در استخدام این نهاد نیستند و تنها برای نظارت بر انتخابات، دوره‌های آموزشی را می‌گذراندند و برای نظارت پای صندوق‌های رأی حضور می‌یابند.

چند توصیه به هیأت‌های نظارت استانی

بخش دیگر صحبت‌های سخنگوی شورای نگهبان ارائه نکات و توصیه‌هایی به اعضای هیأت‌های نظارت در استان‌ها بود. اولین توصیه وی این بود که اعضای شبکه نظارت باید افرادی خوش‌نام و دارای حُسن سابقه باشند. رفتار و گفتار آن‌ها نباید دارای سوگیری و در تضاد با راهبردهای اعلامی باشد.

توصیه دوم این عضو شورای نگهبان نیز تأکید مجدد بر اهمیت رسانه بود خطاب به مدیران دفاتر استانی شورای نگهبان و اعضای هیأت‌های نظارت گفت: برخورداری از سواد رسانه‌ای امری مهم و ضروری است و مدیران و اعضای هیأت‌های نظارت استانی باید هم خود برای ارتقای سواد رسانه‌ای تلاش کنند و هم از مشورت با اشخاص امین و متخصص در این موضوع بهره‌مند شوند.

وی در همین رابطه خاطرنشان کرد: قدرت افکار عمومی را نباید نادیده گرفت. این قدرت می‌تواند در برابر سایر قدرت‌ها قرار بگیرد و می‌تواند هر تصمیم یا قانون خوبی را بی‌اثر و حتی غیرقابل اجرا کند. بنابراین اگر یک قانون و تصمیم خوب از پشتوانه قدرت افکار عمومی برخوردار نباشد، نمی‌تواند کاری از پیش ببرد یا اینکه در بدترین حالت آن قانون و تصمیم به شکل نادرستی اجرا خواهد شد و باید توجه داشت که افکار عمومی و رسانه در اولویت قرار دارند.

سومین توصیه طحان‌نظیف درباره گشاده‌رویی و برخورد مناسب با متقاضیان و داوطلبان نمایندگی مجلس بود.

وی در همین باره گفت: این رفتار اثر مطلوب و خوبی در بین داوطلبان و مردم خواهد داشت.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان بر ضرورت رعایت انصاف، بی‌طرفی، قانون‌مداری و پرهیز از رفتارهای شبهه‌ناک در امر انتخابات نیز تأکید کرد و گفت: یکی از لوازم تحقق راهبردهای اعلامی و ایجاد احساس تحقق آن، رعایت این اصول است.

به شبهات پاسخ داده شود

طحان‌نظیف یک توصیه نیز درباره هجمه‌ها به انتخابات داشت و گفت: طبیعتاً کسانی که به انتخابات هجمه می‌کنند، نمی‌خواهند این راهبردهای چهارگانه محقق شوند، بنابراین تمرکز خود را بر این امر می‌گذارند که به نوعی فضای رسانه‌ای را مدیریت کنند که احساس تحقق این راهبردها در ذهن مردم شکل نگیرد و همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند: دشمنان نمی‌خواهند انتخابات که در توسعه اقتدار کشور نقش دارد، به خوبی برگزار شود. از این رو از طریق رسانه‌هایشان به انجام حملات و بیان شبهاتی می‌پردازند که نباید نسبت به آن‌ها بی‌تفاوت بود و باید فعالانه برخورد کرد.

وی افزود: ما در یک سال گذشته شاهد بودیم که رسانه‌های ضدانقلاب چه میزان اخبار دروغ درباره کشور منتشر کردند. ممکن است درباره انتخابات نیز چنین اقدامی انجام بدهند. اگرچه دروغ‌های آن‌ها انتخابات را خدشه‌دار نمی‌کند اما به احساس عمومی درباره تحقق راهبردها لطمه وارد می‌کند. یک خبر کذب سلامت انتخابات را زیر سوال نمی‌برد و خللی در سلامت انتخابات وارد نمی‌کند اما به احساس سلامت انتخابات ضربه جدی می‌زند.

سخنگوی شورای نگهبان اضافه کرد: در جنگ رسانه‌ای امروز کسی پیروز است که پیوست رسانه‌ای پیش‌دستانه داشته باشد نه انفعالی. شبهه‌های قابل ورود به حوزه‌های این راهبردها باید از قبل پیش‌بینی شوند و از به وجود آمدن آن‌ها جلوگیری شود؛ چراکه شبهه اگر به وجود آمد، پاک کردنش از اذهان سخت است و نمی‌توان مطمئن بود همه مخاطبان رسانه شبهه‌ساز جز مخاطبان همان خبر اول باشند لذا شاید یک خبر دروغ را هزار نفر بشوند اما تنها صد نفر تکذبیه آن را بشنوند.

طحان‌نظیف مهمترین مصداق جهاد تبیین برای اعضای شبکه نظارت را تبیین فرآیندهای انتخابات دانست و گفت: هر ناظر شورای نگهبان می‌تواند یک رسانه باشد. شبکه نظارت باید تحقق راهبردها را باور داشته باشد و برای تحقق آن‌ها تلاش کند.

این عضو حقوقدان شورای نگهبان در پایان خواستار ایجاد هماهنگی با نهادهای رسانه‌ای در سراسر کشور شد و گفت: شکل گرفتن کوچک‌ترین رفتار و گفتار متناقض از سوی نهادها و افراد دخیل در انتخابات عامل بزرگی در وارد کردن ضربه به ذهنیت مردم است و باید در این رابطه مراقبت‌های لازم صورت گیرد.