تبلیغات تلویزیونی نامزدهای انتخابات مجلس دوازدهم که برای اولین بار قرار است انجام شود، از طرفی باعث ایجاد نشاط انتخاباتی و رساندن صدای کاندیداها به رای‌دهنگان خواهد شد. اما از سوی دیگر گرفتن هزینه تبلیغات، ممکن است برای کسانی که نمی‌توانند این مبالغ را پرداخت کنند باعث شود عدالت رسانه‌ای زیر سوال رود.

به گزارش ایسنا، انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد. به گفته مسئولان صدا و سیما، رسانه ملی تلاش دارد علاوه بر ساخت برنامه‌های انتخاباتی، برای افزایش شور مشارکت و ایجاد فرصت برابر برای تبلیغات، به کاندیداها فرصتی برای معرفی خود و اهدافی که برای حضور در مجلس دارند بدهد.

پیمان جبلی، رئیس سازمان صدا و سیما ۲۰ دی ۱۴۰۲ در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران گفت: همکاران ما در سازمان یک تلاش بسیار پیچیده و شبانه‌روزی را در ماه‌های اخیر انجام دادند که ما بتوانیم به تعداد ۲۰۰ کانال انتخاباتی به تعداد حوزه‌های انتخابیه در اختیار نامزدها قرار دهیم.

بر اساس اخبار منتشر شده از سوی صدا و سیما هر استان به تناسب تعداد حوزه‌های انتخابیه و تعداد نامزدهای انتخاباتی شاهد راه‌اندازی چندین کانال انتخاباتی خواهد بود که شهروندان هر استان با جستجوی مجدد کانال‌های تلویزیونی برروی گیرنده‌های خود می‌توانند به آن‌ها دسترسی پیدا کنند.

این شبکه‌ها در کنار شبکه‌های اصلی رسانه ملی وظیفه تبیین انتخابات و معرفی کاندیداها را بر عهده دارند تا از طریق رسانه ملی پیشنهادها و برنامه‌های آینده خود را برای مردم حوزه انتخابیه خود بیان کنند. فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در بازه زمانی یک هفته مانده به برگزاری انتخابات که به تبلیغات کاندیداها اختصاص دارد، از این شبکه‌ها پخش خواهد شد.

بنا به گفته رئیس صدا و سیما، علاوه بر اینکه امسال به ازای هر حوزه انتخابیه، یک کانال تلویزیونی ۲۴ ساعته در هفت روزی که برای ایام تبلیغات مشخص شده، تبلیغات نامزدهای انتخاباتی را پخش خواهد کرد، تلوبیون هم یک صفحه در اختیار هر نامزد قرار خواهد داد که بتواند ویدئوهای تبلیغاتی خود را در آن بارگذاری کند.

هر نامزد باید ویدئوهای خود را در قالب مصوب سازمان صدا و سیما تولید کند. این بسته تصویری که حدود ۲۰ دقیقه خواهد بود، شامل ویدئوی حامیان، سوابق، برنامه‌ها و دیدگاه‌های نامزد خواهد بود. تعداد پخش و بازپخش در هر حوزه انتخابیه متناسب با تعداد نامزدهایی است که برای تبلیغات تلویزیونی نام‌نویسی کرده‌اند.

تا اینجای کار همه چیز خوب به نظر می‌رسد اما دریافت هزینه تبلیغات از نامزدها موضوعی است که باعث انتقاداتی شده است. رئیس صدا و سیما ۲۵ دی در گفت‌وگویی تلویزیونی توضیح داد: قانون به ما اجازه داده که هزینه تمام شده را از نامزدها دریافت کنیم. حوزه‌های انتخابیه هزینه خاص خود را به نامزد آن حوزه اعلام کرده و این هیچ نسبتی با هزینه‌های تمام شده ندارد یعنی ما حداقلی را در نظر گرفتیم برای هزینه‌های انجام شده در آن حوزه انتخابیه و ارزش آنتن صدا و سیما در تمام حوزه‌های انتخابیه‌ای که هزینه ثبت‌نام و هزینه استفاده از این فرصت به نامزدهای اعلام شده، بسیار بیشتر از رقمی است که اعلام شده است. این یک هزینه حداقلی است که قانون هم اجازه داده و رسانه ملی بر اساس حداقل‌هایی که برای هزینه تمام شده محاسبه شده در حوزه‌های مختلف این هزینه را به نامزدها اعلام کرده است.

با اعلام صدا و سیما برای استفاده از ۲۰۰ شبکه محلی، رقم دریافتی از هر نامزد بین ۵ تا ۷۰ میلیون تومان خواهد بود که این مبلغ در تهران به بالای ۱۰۰ میلیون می‌رسد؛ مثلا در مورد شهر تهران، نامزد انتخاباتی برای ثبت‌نام در سامانه تبلیغات ۲۰ دقیقه‌ای تلویزیون ویژه انتخابات مجلس، باید رقم ۱۵۰ میلیون تومان بپردازد. به عبارتی دقیقه‌ای هفت میلیون تومان.

در برخی از حوزه‌ها، میزان و تعداد نامزدها کمتر است به همین دلیل برای هر نامزد برای استفاده ۲۰ دقیقه‌ای از آنتن کانال‌های انتخاباتی نفری از پنج میلیون تومان آغاز می‌شود اما در برخی حوزه‌ها مانند تهران که به حدود دو هزار نامزد می‌رسد. چنانچه نامزد نتواند تبلیغات خود را با قواعد مصوب صدا و سیما تولید کند یا از تبلیغات تلویزیونی منصرف شود، مبلغ دریافتی برگردانده نخواهد شد.

هزینه تبلیغات تلویزیونی انتخابات مجلس دوازدهم

در اینجا این سوال مطرح می‌شود که اگر نامزدی توان پرداخت این هزینه‌ها را نداشته باشد باید چه کند؟ در ادوار گذشته مشخص شده بسیاری از نامزدها مبالغ کلانی را برای تبلیغات خود هزینه می‌کنند اما از طرفی خیلی‌ها هم هستند که نمی‌توانند این هزینه‌ها را پرداخت کنند. با این حساب عدالت رسانه‌ای مد نظر چگونه در نظر گرفته می‌شود؟

البته حسین عابدینی معاون امور استان‌های سازمان صدا و سیما ۳۰ دی در حاشیه دیدار با استاندار خراسان جنوبی در جمع خبرنگاران یادآور شد: طبق اصلاحیه قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی قرار بر این بوده که صدا و سیما هزینه تمام‌شده را از نامزدها بگیرد اما این هزینه رقم بالایی است بنابراین این موضوع نمی‌توانست محل اجرا باشد ولی رقم‌هایی بر اساس تعداد نامزدهای هر حوزه انتخابیه تعیین شد.

یعنی بر اساس گفته عابدینی وجوهی که نامزدها باید پرداخت می‌کردند باید بسیار بیشتر از ارقام فعلی می‌شده اما صدا و سیما مبلغ کمتری دریافت می‌کند تا همه بتوانند از فرصت تبلیغات تلویزیونی استفاده کنند. البته مبالغ برای برخی حوزه‌ها ممکن است چندان زیاد نباشد و نامزد انتخاباتی بتواند از پس پرداخت آن بربیاید اما به طور مثال مبلغ ۱۵۰ میلیون تومانی برای تهران یا حتی ۶۰ و ۷۰ میلیونی برای برخی شهرهای بزرگ شاید برای تعدادی از نامزدها قابل پرداخت نباشد.

در همین زمینه محمد صالح مفتاح دبیر ستاد انتخابات سازمان صدا و سیما ۳۰ دی در پاسخ به انتقادات مطرح شده نسبت به این قیمت‌گذاری، تصریح کرد: اگر کسی بخواهد پیام خود را به مردم تهران که بالاترین قیمت را دارد برساند، چقدر باید هزینه کند؟ از این جهت، اعدادی که اعلام شده، قابل دفاع است که اگر کسی قصد حضور دارد باید این اعداد را برآوُرد می‌کرد. این اعداد برای خیلی از افراد اعداد بالایی محسوب نمی‌شود.

درست است که «این اعداد برای خیلی از افراد اعداد بالایی محسوب نمی‌شود» اما از سوی دیگر برای خیلی از افراد اعداد بالایی محسوب می‌شود. شاید این نگاه تبعیض‌آمیز باشد که نامزدی که از تهران یا شهری بزرگ کاندیدا شده حتما باید توان پرداخت هزینه‌های ۱۵۰ یا ۷۰ میلیون تومانی را داشته باشد وگرنه از تبلیغات تلویزیونی محروم خواهد بود.

اینجاست که بحث شفافیت مالی کاندیداها که بهتر بود پیش از این برای آن فکری اندیشیده می‌شد مطرح می‌شود. شاید اگر اموال کاندیداهای انتخابات به صورت شفاف اعلام می‌شد آن وقت کسانی که استطاعت مالی پرداخت چنین هزینه‌هایی را نداشتند، می‌توانستند از امتیاز رایگان بودن تبلیغات و یا دست کم گرفتن تخفیف برای تبلیغ خود بهره‌مند شوند.

به هر حال براساس اطلاعیه شماره ۲ ستاد انتخابات صدا و سیما، داوطلبان نمایندگی مجلس برای استفاده از امکان تبلیغات تلویزیونی تا روز سه‌شنبه (۳ بهمن ۱۴۰۲) فرصت دارند در سامانه ستاد انتخابات به نشانی em1402.ir ثبت‌نام و هزینه تبلیغاتی خود را پرداخت کنند.