ایران تا کمتر از ۳۰ سال آینده جزء پیرترین‌ کشورهای دنیا به حساب می‌آید.

به گزارش رسا، «سال ۱۴۳۰ است و اکثر ۳۰ و چند ساله‌های امروزِ کشور، عصا به دست‌، زمین‌گیر، بیمار و نیازمند کمک دیگران شده‌اند»؛ این برآورد جمعیت‌شناسان از حدود ۳۰ سال آینده ایران است. اکنون تقریبا بین ۸ تا ۱۰ میلیون سالمند (فرد بالاتر از ۶۰ سال) در کشور داریم که در حدود ۳ دهه آینده تعداد آن‌ها ۳ برابر یعنی حدود ۳۰ میلیون نفر خواهد شد.طبق آمار‌های جهانی، ایران در سال ۲۰۵۰ میلادی جزء پیرترین کشورهای دنیا خواهد بود. درحالی که نمودار رشد جمعیتی جهان تا سال ۲۰۹۹ به صفر نخواهد رسید.


در سال‌های اول انقلاب، نرخ رشد جمعیت کشور حدود ۳ درصد بود، اما از اواخر دهه ۶۰ از این درصد کاسته شد و در ابتدای ورود به دهه ۸۰ این رقم به حدود ۱.۵ درصد رسید. در ادامه در سال ۱۳۹۸ رشد جمعیت کشور برای اولین بار به کمتر از یک درصد تنزل یافت. نرخ رشد جمعیت در سال ۹۹ به ۶ دهم درصد رسید و جمعیت‌شناسان هشدار دادند که ایران در حال افول جمعیتی است.

طبق برآورد رئیس مرکز تحقیقات سالمندی ایران، سالمندی در ۴۰ سال گذشته دو برابر شده است. در سال ۱۳۵۵ ، ۵.۳ درصد جمعیت کشور را سالمندان بالای ۶۰ سال تشکیل می‌دادند و اکنون این رقم به ۱۰ درصد رسیده است. «۴۰ سال طول کشید تا جمعیت سالمندی دوبرابر شد، اما دو برابر شدن بعدی جمعیت سالمندی از ۱۰ به ۲۰ درصد کمتر از ۲۰ سال طول خواهد کشید.» درحالی که کشورهای دیگر این سرعت رشد را طی ۸۰ تا ۱۰۰ سال طی کرده‌اند.

ژاپن به عنوان سومین اقتصاد برتر جهان، اکنون یکی از کشورهایی است که با پیری جمعیت دست و پنجه نرم می‌کند. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، اقتصاد این کشور وارد رکودی برگشت‌ناپذیر شده و یکی از علت‌های اصلی این بحران، جمعیت پیر ژاپن و نبود نیروی جوان ژاپنی است. بر اساس این گزارش بیش از یک سوم جمعیت ژاپن بیش از ۶۵ سال سن دارند و با پیرتر شدن جمعیت، هزینه‌های دولت برای تامین خدمات درمانی و کمکی به این افراد بیشتر و نیروهای کار جوان و ماهر کمتر شده است.

ماهرخ کشوری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان٫ می‌گوید که «پدیده سالمندی برای یک کشور افتخار است»، چرا که نشان می‌دهد ما توانسته‌ایم انسان‌ها را در جامعه حفظ کنیم و مرگ و میر را کاهش دهیم. اما علی پژوهان، استادیار جمعیت‌شناسی دانشگاه آزاد، می‌گوید که اگرچه پدیده سالمندی افتخار است، اما «هزینه یک فرد سالمند ۷ برابر یک فرد غیر سالمند است» و باید دید که نظام سلامت پاسخگوی سالمندان خواهد بود یا خیر. علاوه بر این ما نمی‌توانیم با ساختار سالخورده، اقتصاد توانمند داشته باشیم.»

کارشناسان معتقدند که ما نمی‌توانیم سالمندی را دور بزنیم یا از وقوع آن جلوگیری کنیم، اما می‌توانیم با جوانی جمعیت آن را جبران کنیم. رئیس اندیشکده سلامت جمعیت و خانواده خلیل علی‌محمدزاده می‌گوید که «سقط جنین‌های خودخواسته، میزان بالای ناباروری که بخشی از آن‌ها به‌علت ازدواج‌های دیرهنگام است، عارضه تک‌فرزندی و کم‌فرزندی» از جمله مهمترین چالش‌های کاهش جمعیت است که بایستی با فرهنگ‌سازی عمومی، بهداشتی و اجرای برنامه‌های جامع و هدفمند به میزان‌های مطلوب نزدیک شوند تا بتوان از پیری جمعیت جلوگیری کرد.