وزیر صنعت، معدن و تجارت با هشدار به متولیان بورس کالا به دلیل رفتار نامناسب در شرایط کنونی نوسان‌های نرخ ارز گفت: خودتان این وضعیت را کنترل کنید وگرنه اقدام قانونی خود را انجام می‌دهیم.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مهدی غضنفری با تاکید بر این‌که هم‌اکنون با پدیده گرانی و گرانفروشی مواجه هستیم، گفت: گرانفروشی تخلف صنفی است و به شدت با آن برخورد می‌کنیم، اما گرانی ریشه‌های متعددی دارد که نوسانها و افزایش قیمت ارز و رفتار نامناسب بورس کالا دو ریشه آن محسوب می‌شوند.

او با بیان این‌که نوسانهای نرخ ارز هم در وضعیت کالا و هم خدمات تاثیرگذار است، گفت: به جز اثر مستقیم ارز، متاسفانه بورس کالا به پدیده‌ای برای گرانی کالاهای "پایه تولید" (پتروشیمی وفولاد) تبدیل شده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره دغدغه و شکایت‌های مردم درباره وضعیت قیمت‌ها گفت: کاملا مشخص است که با پدیده گرانفروشی که تخلف صنفی است مواجه هستیم. عده‌ای سودجو و حتی عده‌ای هم نگران از این‌که کالایی که الان می‌فروشند بعدا نتوانند با همان قیمت جایگزین کنند، برخی خودسر و بدون مجوز قیمت را بالا برده‌اند که این امر باعث شده سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و تعزیرات حکومتی بازرسی‌ها را تشدید کنند.

قیمت ارز لنگر کنترل تورم

غضنفری گفت: علاوه بر تعداد پرونده‌هایی که هر روز تشکیل می‌شود، پرونده‌های جدید تخلف برای تولیدکننده، بنکدار و توزیع‌کننده رو به فزونی است و نشان می‌دهد همچنان که تخلف صنفی در جامعه بیشتر شکل می‌گیرد برخورد دولت و حاکمیت با اینها به تناسب بالاتر رفته است، تا با مراقبت از بازار مانع از آن شوند که مردم در عسر و حرج قرار گیرند.

وی ادامه داد: نکته‌ خیلی مهم آن است که در طول هفت سال اخیر که در بخش‌های مختلف دولت در خدمت مردم بوده‌ام ، شاهد آن بودم که همواره درخواست‌هایی برای افزایش 5 تا 10 درصدی قیمت ارز در کشور بوده، همیشه دولت مخالفت می‌کرد، بانک مرکزی مراقبت می‌کرد حتی افزایش نرخ دلار در حد 10 یا 20 درصد نداشته باشیم به این دلیل بود که دولت می‌دانست افزایش قیمت ارز چه آثاری بر کالا و خدمات دارد و در حال حاضر متاسفانه این افزایش 10 یا 20 درصدی که شاید تقاضای اجابت شدنی بود در عمل به دو تا سه برابر قیمت ارز در بازار تبدیل شده، این در حالی است که نگران این افزایش بودیم و می‌گفتیم که قیمت ارز لنگر کنترل تورم است. این نرخ از دست رها شد و به قیمت چند برابری افزایش یافت که آثار آن در اقتصاد ، هم در کالا و خدمات به چند شکل پدیدار شده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت سپس گفت: کالاهایی هستند که به طور مستقیم وارد کشور می‌شوند، برای آنها نتوانستیم ارز تامین کنیم یا اگر ارز تامین کردیم به قیمت مبادله ای است ارز این کالاها به طور طبیعی به میزان 2.5 تا سه برابر گذشته تامین می‌شود.

وی درعین حال گفت: خوشبختانه در مرکز مبادلات ارز را کنترل می کنیم و نباید دراین خصوص نگرانی داشته باشیم.

غضنفری دومین ریشه گرانی را بورس کالا دانست و گفت: کالاهای "پایه تولید " داریم که از خارج وارد نمی شود اما با کمال تاسف در بورس کالا (مثل فولاد و پتروشیمی) عرضه می‌شوند و خود را با قیمت‌های جهانی مقایسه می‌کنند، ارز را 2 تا 3 هزارتومان در نظر می گیرند و باعث می شوند که در بورس کالا فولاد از اول سال تا حالا 2 برابر و پتروشیمی تا 3 برابر شود و به اصطلاح ظاهر کارشان قانونی است چون بورس کالا است هر قیمتی می تواند بیرون دهد، کسی نیست اعتراض کند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: همه مراحل تولید کالاهای پایه تولید به شکل مناسبی کنترل می شود اما در بورس کالا به بهانه رقابت در بازار بورس قیمت هر کدام از کالاها بالا می رود، افزایش بی رویه در قیمت کالا منجر به بالارفتن شاخص بورس سهام شده و این شاخص در وضعیت کنونی علامت رشد متوازن اقتصاد نیست.

* بورس کالا در شرایط نوسان نرخ ارز نمی‌تواند رقابتی شود

وی گفت: فراموش کردیم که بورس کالا باید در شرایط رقابتی تعیین قیمت کند نه در این شرایطی که دچار نوسان شدید هستیم و در همین بورس کالا که پتروشیمی و فولاد را قیمت گذاری می کند، قیمت های چند برابری تعداد بسیاری از صنایع پایین دستی استفاده کننده را تحت تاثیر قرار می دهد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت در توضیح این مسائل به ذکر مثال هایی پرداخت و گفت: نتیجه این قیمت های چند برابری آن می شود که صنایع لبنی به ما می گوید، ظرفی که شیر را در آن می فروشم برای من گرانتر از شیر تمام می‌شود، سطل ماستی که به دست مردم می دهم برایم گران تر از ماست تمام می شود ، چطور از من انتظار دارید قیمتم را کنترل کنم؟

وی ادامه داد: از سویی آنهایی هم که باید قطعاتی را از خارج وارد کنند می‌گویند، ما به جای اینکه 10 درصد ال سی باز می‌کردیم ، 100 تا 120 درصد، گاهی اوقات 130 درصد پول به بانک ها داده‌ایم ضمن اینکه ارزی را هم که خریداری کرده ایم 2.5 تا 3 برابر شده است چگونه از ما می خواهید کالا را به قیمت گذشته بفروشیم اینها از جمله مسائلی است که در حوزه کالا اتفاق افتاده است.

* بورس کالا و مشکلات عدیده صنایع پایین دستی

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: ظاهرش این است که کار قانونی است و کشف قیمت می‌شود، اما محل کشف قیمت باعث شده که کالای پایه از اول سال سه برابر افزایش یابد و چون ما محصول فراوان نداریم، همینطور در کنار هم بالا می‌رود.

غضنفری تصریح کرد: این روزها می‌شنویم که شاخص بازار بورس بالا رفت، رکورد زد، خیلی بالا می‌رود اما به نظر من این اتفاقات به ظاهر خوشایند موجب بروز مشکلات عدیده‌ای برای بنگاه‌های کوچک و متوسط و صنایع پایین دستی می‌شود.

براساس گزارش شبکه اطلاع‌رسانی تولید و تجارت ایران وی با تصریح بر اینکه در حال حاضر با یک پاردوکس مواجه هستیم، افزود: از طرفی صنایع پایه قیمت خود را چند برابر می‌کنند و در بورس سهام نشان می‌دهند که چه رشدی کرده و ازطرفی صنایع پایین دستی ما توان خرید محصولات پتروشیمی و فلزات را ندارند، شاخص بورس بالا می‌رود و یک رکورد پسندیده محسوب می‌شود و از طرفی صنایع پایین دستی با مسائل عدیده ای مواجه می شوند چرا که قادر به پرداخت پولی که پتروشیمی و فلزات می خواهند نیستند، اینها نمی توانند محصول خود را بفروشند و بعد در چنین وضعیتی می‌گوییم که بورس کالا در چارچوب نظام یافته، قاعده مند، قانونی و رقابتی تعیین قیمت می‌کند.

* رشد شاخص‌های بورس به درد صنایع پایین دستی نمی‌خورد

وزیر صنعت، معدن و تجارت توضیح داد: اگر قیمت ارز پایین بود در صورت گران فروختن پتروشیمی، معترضان می‌توانستند از خارج واردات داشته باشند و بازار رقابتی شود اما وقتی تنها عرضه‌کننده‌اش بخش خصوصی و دولتی است و با هم همراهی می‌کنند تا قیمتها بالا رود، طبیعی است که مجموعه‌ای از صنایع پایین دستی که چندین برابر تعداد پتروشیمی هستند، در ادامه کار خود با مشکل مواجه شوند و نتوانند محصول خود را بفروشند، چنین رشدی در بورس به چه درد صنایع پایین دستی می خورد.

وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین گفت: نوسان ارز موضوعی نیست که بگوییم در یک قسمت اثر گذاشته است، بلکه در بسیاری از بخش‌ها، اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار داده است و گرانی ناشی از ارز با گرانفروشی که تخلف محسوب می‌شود آنچنان ممزوج شده که بازرسان ما واقعا می‌مانند که در مواردی آیا برخورد آنها درست و چاره کار است؟

غضنفری با بیان این‌که هم‌اکنون 10 کالای اساسی و برخی اقلام دارویی ارز با نرخ مرجع دریافت می‌کنند، گفت: در این گونه کالاها با افزایش قیمت مواجه نبودیم، به عنوان مثال بخشی از نان مورد مصرف مردم از گندم وارداتی است که محاسبه آن با ارز مرجع است و مردم به وضوح می‌دانند که علی‌رغم افزایش نرخ ارز اما قیمت نان و گندم را افزایش ندادیم.

وی افزود: نهاده‌های دامی و طیور مثل کنجاله ذرت و سویا، جو با قیمت ارز مرجع وارد کشور می‌شود و سپس تحویل دامدار و دامپرور می‌شود، بنابراین دامی که تولید می‌شود و شیر به دست آمده نرخ اینها براساس نرخ مرجع محاسبه می‌شود. در یک مقطع اوایل سال کمبود مرغ به دلیل کمبود نهاده‌های طیور و دامی بود و پس از آن‌که موفق شدیم نهاده‌ها را وارد کشور کنیم مواد پروتئینی عرضه شده را با قیمت ارزمرجع در اختیار مردم قرار دادیم.

تاثیر نوسان‌های ارز در حوزه خدمات

غضنفری درباره تاثیر نوسان‌های ارز در حوزه خدمات گفت: فعالان حوزه خدمات حمل ونقل می‌گویند، لاستیکی که قبلا استفاده می کردم، حالا قیمتش 2.5 تا 3 برابر شده است، قطعات یدکی من خارجی است با ارز آزاد قیمتش 2.5 تا سه برابر شده چطور حمل ونقل را با قیمت گذشته انجام دهم؟ یا مثلا پروازهای خارجی می‌گویند قبلا ریالی که تهیه می کردیم با نرخ 1226 تومان تبدیل به ارز کرده و به خارج از کشور انتقال می دادیم اما درحال حاضر به دلیل اینکه ارز در اختیار ما نیست ریال را باید به ارز آزاد تبدیل کنیم پس به تبع آن باید قیمت پروازها افزایش پیدا کند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره افزایش 17 درصدی قیمت روغن نیز گفت: این افزایش قیمت با مصوبه سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان بوده است، روغن حدود 100 درصد ارزبری دارد بنابراین وقتی ارز در بازار آزاد دو تا سه برابر شد انتظار این بود که قیمت روغن 200 تا 300 درصد افزایش یابد، درحالی این اتفاق نیافتاد.

غضنفری ادامه داد: هرچند که روغن با نرخ ارز مرجع تامین می‌شود اما علت افزایش قیمت، بالارفتن قیمت فلزات پایه و پتروشیمی در حوزه بسته بندی بود. قیمت روغن خام را کنترل می‌کنیم اما چون سایر افزودنی‌های آن در بورس کالا به قیمت 2 تا 3 برابر نسبت به اول سال فروخته می شود تولید کننده می گوید با توجه به سایر پارامترهای من که حمل و نقل و بسته بندی است، ارز مرجع معنی ندارد. باید بپذیریم که در چنین شرایطی 2 یا 3 برابر شدن قیمت کالاهای پایه در بورس کالا تاثیر منفی خود را گذاشته است.

پدیده گرانفروشی وجود دارد

او با اشاره به این‌که پس از نوسانات نرخ ارز تعداد بازرسی‌ها چند برابر شده، حتی گشت مشترک بازرسی با مشارکت سازمان حمایت، تعزیرات انجام می شود، افزود: اصناف را به کمک خواسته‌ایم.

غضنفری ادامه داد: در شرایطی که سه میلیون واحد صنفی در کشور مشغول فعالیت است که هر کدام از آنها اقلام متعددی را به فروش می رسانند و با توجه به بالا بودن حجم تخلف، طبیعی است که با این تعداد اکیپ های بازرسی نمی توان به همه آنها رسیدگی کرد. این واحدها نیز دچار این بلیه و پدیده که فروشنده می خواهد گرانتر بفروشد مواجه هستند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه پدیده گرانفروشی وجود دارد، افزود: وزارتخانه به دنبال آن است که آب را از سرچشمه صاف کند ، باید قیمت ارز به ثبات برسد، در پایین دست هر چقدر هم مبارزه شود بازهم ناموفق هستیم، حجم بازرسی ها چندین برابر گذشته شده است ما دست بردار نیستیم و بازرسی ها ادامه خواهد یافت.

وی برگزاری همایشی با حضور اصناف در روز یکشنبه هفته پیش رو را یادآور شد و گفت: می‌خواهیم از توان و همکاری خودشان استفاده کنیم.

غضنفری با بیان این جمله که اگر می‌خواهیم قیمت‌ها به طور طبیعی کنترل شود باید فرمول اقتصادی که در ابتدا گفتم اصلاح شود تا ارز به تثبیت برسد، گفت: در آن صورت مشکلات ازبدنه اقتصاد برداشته می‌شود، اما اگر آب گل آلود شود ممکن است که آنچه مطلوب مردم است، محقق نشود.

تنها 10 قلم کالای اساسی و دارویی مشمول ارز مرجع شدند

وی همچنین درباره زمان تخصیص نرخ ارز مرجع و مبادله ای گفت :از ماه های تیر و مرداد امسال بود که ارز مرجع به هیچ کالایی تعلق نگرفت و تنها 10 قلم کالای اساسی و دارویی مشمول ارز مرجع شدند.

وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره آگاهی مردم نسبت به وضعیت نوع ارزهای پرداختی به مردم گفت: در پرتال بانک مرکزی که نتیجه کار گمرک و سازمان توسعه تجارت را نشان می‌دهد کاملا مشخص است که چه کالاهایی در گذشته ارز مرجع دریافت کرده اند و چه کالاهایی دریافت نکرده‌اند.

غضنفری افزود: از تیرماه امسال پنج اولویت ارز مرجع دریافت کرد و یک ماه بعد به جز اولویت های یک و 2 (کالاهای اساسی ودارو) به هیچ کالایی ارز مرجع تعلق نگرفت.

وی با اشاره به اینکه مدت‌هاست که گروه های کالایی ارز مرجع نمی‌گیرند و با راه اندازی مرکز مبادلات ارزی برخی ارز مبادله ای دریافت می‌کنند، گفت: این مرکز از چهارم مهرماه امسال راه اندازی شده و به اندازه یک تا 2 میلیارد دلار انواع ارز در آنجا ارائه شده است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: بسیاری از گروه های کالایی دراین فاصله مجبور شدند از بازار آزاد، ارز را تهیه کنند که در آنجا نه ارز مرجع و نه مبادله ای وجود داشت، پرونده همه آنها در پرتال بانک مرکزی موجود بوده و سازمان حمایت برای نظارت و کنترل قیمت ها در جریان است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: همه وارد کنندگانی که این گونه ارز تامین کرده‌اند، متعهد هستند که قیمت گذاری آنها متناسب با ارز مرکز مبادله باشد اما هنوز کالا از آن طریق وارد کشور نشده است.