اغلب کشورها نگران پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و سیاست‌های ترامپیستی در ایالات متحده آمریکا هستند، اما اروپا و به ویژه آلمان هراسی مضاعف را تجربه می‌کنند.

 

 از هفته گذشته بود که نگرانی از حضور ترامپ امان آلمان‌ها را برید و در رسانه‌ها به صراحت از آن صحبت کردند. بر همین اساس بود که روزنامه «فایننشال تایمز» طبق گزارشی آلمان را کشوری «منزوی» در عرصه بین‌الملل خوانده و بازگشت دوباره دونالد ترامپ را اتفاقی دانست که در نظام بین‌الملل موجب ایجاد فضایی «غیرقابل قبول و هراس‌انگیز» برای آلمان خواهد شد.

سیاستمداران آلمانی روزهای ملتهبی را تجربه می‌کنند. به گزارش رسانه‌ها، دولت برلین در واکنش به پیروزی احتمالی ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر، با همکاری میز آمریکای شمالی وزارت خارجه آلمان، ستاد برنامه ریزی سیاست، دفتر هماهنگ‌کننده همکاری‌های فراآتلانتیک و سفارت آلمان در واشنگتن نوعی گروه «بحران غیررسمی» تشکیل داده‌اند تا درمورد آنچه که پس از تکیه ترامپ در صندلی کاخ سفید انتظارشان را می‌کشد، برنامه‌ریزی کنند.

آنچه که مشخص است، این است که با روی کار آمدن مجدد ترامپ، آمریکا در خصوص سیاست‌هایی که در رابطه با اتحادیه اروپا و هر یک از کشورهای اروپایی اتخاذ خواهد کرد، به چهار سال گذشته باز می‌گردد. اما آنچه آلمان را در خصوص بازگشت ترامپ هراسان می‌کند، بازگشت به دوران سختی است که سال‌های ریاست جمهوری ترامپ این کشور شاید بیشتر از کشورهای اروپایی تجربه کرده بود.

موج نگرانی در سراسر اروپا

رفتارهای تکانشی دونالد ترامپ همه‌چیز را در جهان تغییر داده بود. سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ که او بر کرسی ریاست جمهوری تکیه زد، مملو از اتفاقاتی بود که نگرش همه جهان را نسبت به او و سیاست‌هایش در واشنگتن تغییر داد.

در دوران ترامپ آمریکا از توافقات متعددی همچون توافقنامه آب و هوایی پاریس و توافقنامه هسته‌ای ایران با قدرت‌های بزرگ جهان، خارج شد. در خصوص اروپا ترامپ سیاست‌های سختگیرانه دیگری هم داشت. ترامپ بر صنعت فولاد و آلومینیوم قاره سبز تعرفه‌های جدیدی وضع کرد و کشورهای اروپایی را برای افزایش هزینه‌های ناتو تحت فشار مضاعف قرار داد.

سیاست‌های آمریکای ترامپ در نهایت به تضعیف سازمان تجارت جهانی منجر شد و همه این اقدامات روزهای سختی را برای اروپاییان به ارمغان آورد. دشمنی ترامپ و اروپایی‌ها تا حدی اوج گرفت که متحدان اروپایی آمریکا را در کنار چین و هم‌سطح با این کشور «دشمنان تجارت» می‌نامید. از سویی دیگر نیز با عدم موضع‌گیری قاطعانه و یا خصمانه در خصوص روسیه که عاملی برای تهدید امنیت اروپا بود، زمینه ترس و نگرانی هر چه بیشتر اروپاییان را فراهم می‌کرد. در حال حاضر نیز ترامپ با موضع‌گیری‌هایی که در کمپین انتخاباتی‌اش مطرح کرده است، بار دیگر به نگرانی در کشورهای اروپایی دامن زده است.

با وجود جنگ اوکراین، اکنون اروپا بیش از هر زمان دیگری نیازمند حمایت‌های ناتو و ایالات متحده آمریکاست. موضع‌گیری‌های ترامپ در خصوص ناتو و دفاع از کشورهای اروپایی در برابر روسیه در جریان انتخابات حاکی از فاجعه‌ای است که ممکن است پس از روی کار آمدن او در اروپا رقم بخورد.

۱۰ فوریه در جریان گردهمایی انتخاباتی ترامپ در کارولینای جنوبی، ترامپ موضع آتی خود را نسبت به ناتو و دفاع از کشورهای اروپایی در برابر روسیه اعلام کرد. او در سخنرانی گفت زمانی که رئیس‌جمهور یک کشور از او پرسید در صورت عدم پرداخت پول «اگر روسیه به ما حمله کند، شما از ما دفاع خواهید کرد؟» جواب داد «از شما حفاظت نمی‌کنیم و در واقع روس‌ها را تشویق می‌کنیم که هر کاری که می‌خواهند با شما انجام دهند.»

این سخنرانی آنقدر برای او حاشیه و انتقاد به همراه داشت که اغلب جمهوری خواهان طی روزهای متعددی در تلاش بودند تا این موضع‌گیری را در رسانه‌ها توجیه کنند.

اغلب کشورهای اروپایی پس از شنیدن مواضع ترامپ در خصوص جنگ اوکراین، ناتو و دفاع از متحدین در برابر روسیه نگران بازگشت به روزهای سخت همکاری با واشنگتن به رهبری ترامپ شدند.

تنهایی آلمان

«آلمان بیش از هر زمان دیگری به طور فزاینده‌ای در جهان تنهاست.» این ادعایی است که روزنامه فایننشال تایمز از وضعیت فعلی آلمان شرح داده است. برلین حالا با وضعیتی مواجه است که در سویی روسیه را در افق دید دارد که ممکن است در عرض یک دهه آینده به کشوری عضو ناتو حمله کند، از سویی دیگر شکست حزب میانه‌رو در انتخابات پارلمانی فرانسه را شاهد است و در افقی دیگر با چشم‌انداز بازگشت دوباره ترامپ به کاخ سفید نگران نقض تضمین‌های امنیتی ناتو است.

وضعیت این روزهای برلین را ‌کریستوف هویزگن، ‌ مشاور سیاست خارجی آنگلا مرکل، صدراعظم پیشین آلمان «گیر افتادن در خطر فلجی مهلک» نامید که باید به سرعت از آن خارج شد. آنچه که برلین در زمان ریاست جمهوری ترامپ تجربه کرد، سراسر فشار و انتقاد از جانب واشنگتن بود.

از همان ابتدای ریاست جمهوری ترامپ، آنگلا مرکل، صدراعظم وقت آلمان برعکس باقی مقامات کشورهای اروپایی که در تلاش برای جلب نظر واشنگتن بودند، روابط شخصی حسنه‌ای در مقابل دونالد ترامپ در پیش نگرفت. روابط برلین و واشنگتن با گذر زمان سردتر نیز شد.

ترامپ با اتخاذ سیاست‌های حمایت‌گرایانه‌تر و شعار «اول آمریکا» و تهدید به اعمال تعرفه ۱۰ درصدی بر همه کالاها برلین را تحت فشار اقتصادی قرار داده بود که با بازگشتش نیز می‌تواند مجدد از این اهرم فشار استفاده کند.

تهدیدهای ترامپ در خصوص عدم تامین امنیت کشورهای اروپایی از آنجایی که سابقه تاریخی داشته و برای برلین رقم خورده است، برای آلمان جدی است.

اندکی پس از زمانی که خانم مرکل در ماه می‌سال ۲۰۲۰ به دلیل نگرانی از شیوع کرونا، دعوت آمریکا را برای شرکت در نشست گروه ۷ به میزبانی واشنگتن رد کرد، ترامپ اعلام کرد شمار نظامیان آمریکایی مستقر در آلمان را تا رقم ۱۲ هزار نیرو کاهش خواهد داد.

ترامپ با این اقدام نشان داد روابط شخصی منفی که با مقامات آلمان داشت را می‌تواند به مسائل نظامی و امنیتی نیز تعمیم داده و امنیت این کشور را به خطر بیندازد. حالا که اروپا درگیر جنگ روسیه و نگران تحرکات چین است، برلین بیش از هر زمان دیگر نگران اقدامات تکانشی ترامپ در حوزه امنیتی و نظامی در خاکش است که ممکن است هر آن امنیت نظامی مرزهایش مورد تهدید واقع شود.

خطر قدرت‌گیری راست‌ها

یکی از دغدغه‌های اصلی برخی کشورهای اروپایی همچون آلمان در خصوص روی کار آمدن ترامپ به جهت غالب بودن ایده‌های راست‌های رادیکال بر فضای سیاسی اتحادیه اروپاست. پس از قدرت‌گیری مجدد راست‌های رادیکال در انتخابات پارلمانی فرانسه، برای اتحادیه اروپا از جهت نقشی که در کشورهای اروپایی ایفا می‌کند، نگرانی‌هایی ایجاد شده است. راست‌ها که بر ایده محوری سیاست‌های ملی‌گرایانه و منافع ملی تاکید دارند، در اروپا خواهان تقلیل جایگاه اتحادیه تا سرحد پایگاهی برای هماهنگی برخی سیاست‌های دفاعی هستند.

اگر این فضا به روابط کشورهای متحد همچون آمریکا برسد، آنچه که بر سر کشورهای اروپایی خواهد آمد، غیر قابل جبران است. امنیت قاره سبز همواره ذیل چتر حمایتی ایالات متحده و ناتو تعریف می‌شود. با روی کار آمدن ترامپ، شعار «اول آمریکا» و اتخاذ سیاست‌های ملی‌گرایانه راست‌های رادیکال در این کشور، آنچه که در انتظار اروپا خواهد بود، تضعیف ناتو و به مراتب تضعیف امنیت نظامی و امنیتی هر یک از کشورهای اروپایی است.

باید کنار ترامپ ایستاد

با توجه به وضعیت حاکم بر نظام جهانی آنچه در حال حاضر اهمیت دارد، فارغ از سناریوی پیروزی ترامپ و یا نامزدی از حزب دموکرات -اغلب تحلیلگران اتفاق نظر دارند- «لزوم انسجام و اتحاد اروپا و آمریکا» از مهم‌ترین مسائلی است که باید در سیاست‌های آتی اجرایی شود.

مقامات اروپایی معتقدند در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات ۳ نوامبر، اروپا باید خود را برای «چهار سال سخت دیگر» آماده کند. اما اروپا چاره‌ای به‌جز تشکیل «جبهه واحدی» مقابل روسیه ندارد.

منبع: روزنامه فرهیختگان