ظرف چهار سال، درآمد صادرات نفتی ایران چهار برابر افزایش یافته است و از ۱۶میلیارد دلار به ۵۳ میلیارد رسیده است. این، شکستی بزرگ برای آمریکا در تحریم نفت ایران است.

به گزارش کیهان، نشریه آمریکایی نشنال اینترست ضمن انتشار ارزیابی فوق نوشت: بر اساس گزارش جدید اداره اطلاعات انرژی آمریکا در مورد روند صادرات نفت ایران، این واقعیت بیش از هر زمان دیگری آشکار شده که رویکرد دولت‌های اوباما و بایدن نسبت به تحریم نفتی ایران به شدت شکست خورده است. در واقع، همان‌طور که چشم‌اندازهای مرتبط با تحریم‌های غرب علیه روسیه در پی حمله این کشور به اوکراین نشان می‌دهند، استفاده از اهرم تحریم علیه طیف رقبای بین‌المللی آمریکا با شکست رو به رو شده است. سیاست‌های تجاری آمریکا اغلب در جلوگیری از نقض آشکار تحریم‌های این کشور شکست می‌خورند.

از سال ۲۰۲۰، درآمد ایران از صادرات نفت تقریباً چهاربرابر افزایش یافته است و از ۱۶میلیارد دلار به ۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش پیدا کرده است. سهل‌انگاری‌های دولت بایدن، افزایش قیمت جهانی نفت، و تشنگی فزاینده چین برای منابع نفتی که منجر به پیوندهای نزدیک با ایران شده، در کنار هم سبب شده‌اند تا ایران منابع مالی کافی جهت قدرتمندسازی بیش از پیش خود و متحدان منطقه‌ای‌اش را علیه بازیگری نظیر اسرائیل داشته باشد.
 

دولت جو بایدن هیچ تحریم نفتی را علیه ایران لغو نکرده است با این حال، ایران هم روند صادرات نفتی خود به چین را اعلام نمی‌کند. ایران از تاکتیک‌های متنوعی برای پاک‌کردن ردِ نفت صادراتی خود استفاده می‌کند. شمار قابل توجهی از شرکت‌های بیمه و حمل‌ونقل آمریکا در میدان عمل، روند انتقال نفت ایران به چین را حتی تسهیل می‌کنند. دولت بایدن در پیگرد قانونی ناقضان تحریم‌ها علیه ایران شکست قابل توجهی را متحمل شده است. در این میان، نکته مهم این است که ایران علی‌رغم کسب منابع درآمدی قابل توجه توانسته تا حد زیادی در حوزه کسب فناوری‌های پیشرفته اتمی نیز گام‌های مهمی را بردارد.

حامیان توافق اتمی برجام که در سال ۲۰۱۵ منعقد شد بر این باور بودند که در قالب توافق مذکور در ازای لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران می‌توان برنامه اتمی این کشور را تحت کنترل و رصد گسترده قرار داد. با این حال، در سال ۲۰۱۸، دولت ترامپ از برجام خارج شد و سیلی از تحریم‌ها را علیه ایران وضع کرد و موجب شد تا صادرات روزانه نفت ایران از ۲ میلیون و ۳۳ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ به ۶۷۵ هزار بشکه در سال ۲۰۱۹ کاهش یابد.

با این حال، این روند در دولت بایدن ادامه پیدا نکرد و البته که تهران نیز خود را با روندهای جاری تطبیق داد و به تدریج، به نحو قابل توجهی، افزایش صادرات نفت خود را در دستورکار قرار داد. تشدید تنش‌ها میان ایران و اسرائیل در نوع خود سبب شده تا اندک زمینه‌های در دسترس آمریکا برای تعامل با ایران نیز تضعیف شود. ما دیگر در جهان سال ۲۰۱۵ زندگی نمی‌کنیم با این حال، چالش اصلی این است که سیاست سازان آمریکایی به شیوه‌ای دیگر می‌اندیشند. از این رو، تحریم‌های آمریکا علیه ایران تا حد زیادی از قدرت اثرگذاری عاری و تهی شده‌اند.

افزایش قابل توجه درآمدهای نفتی ایران را نباید به سیاست‌های آمریکا مرتبط دانست.

روندهای کلان اقتصادی در محیط بین‌المللی نیز در طی سال‌های گذشته تا حد زیادی در راستای منافع ایران بوده‌اند. گزارش اخیر مؤسسه اطلاعات انرژی آمریکا به طور خاص به افزایش قیمت نفت ایران از هر بشکه ۲۹ دلار در سال ۲۰۲۰ به ۸۴ دلار در دوره پساپاندمی کرونا در سال ۲۰۲۲ اشاره داشته است.

شوک‌های اقتصادی خارجی تا حد زیادی این روند و تغییر را توضیح می‌دهند. رفع محدودیت‌های مرتبط با پاندمی کرونا تا حد زیادی موجب افزایش تقاضا برای نفت شد و در عین حال، انفجار جنگ اوکراین نیز که موجب اخلال در روند تأمین انرژی جهان شد سبب گشت تا نفت ایران ارزش بیشتری پیدا کند.

اگرچه آمریکا از قدرت اثرگذاری محدودی بر قیمت نفت برخوردار است با این حال، باید توجه داشت که شکست سیاست‌های مرتبط با تحریم نفتی ایران سبب می‌شود تا این کشور اوج‌گیری قابل توجهی از قدرت را تجربه کند و در مواجهه با آمریکا و طیف‌های متحد آن دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای را به ثبت برساند.

از نقطه نظر تاریخی، ایران بخش اعظم نفت خود را به سوریه، ترکیه، ژاپن، و کره جنوبی صادر می‌کرد. با این حال، چین در طی پنج سال اخیر به یک خریدار مهم و بزرگ نفت ایران تبدیل شده است. صادرات نفت ایران به چین از سال ۲۰۱۹ تاکنون تقریباً چهار برابر شده است و از ۳۰۸ هزار بشکه در روز به ۱.۲ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

این آمارها بازتاب دهنده تمایل فزاینده چین جهت دور زدن تحریم‌های آمریکا و اروپا و افزایش هماهنگی‌ها با ایران در این رابطه هستند. ما دیگر نمی‌توانیم منافع ژئوپلیتیک چین را از ایران جدا کنیم.

افزایش درآمدهای نفتی ایران در نوع خود سبب شده تا این کشور امکان حمایت مؤثر از محور مقاومت را نیز پیدا کند. محوری که اکنون به نحو گسترده‌ای در برابر غرب و اسرائیل ایستاده است. با این حال، تمایل فزاینده چین نسبت به خرید نفت از ایران و روسیه، در نوع خود از چشم‌اندازی کلان که حاکی از تشدید تنش‌های ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک در محیط جهانی است نیز خبر می‌دهد. این سه کشور اکنون اتحادی مؤثر را علیه آمریکا و متحدان آن ایجاد کرده‌اند.