حتما شنیده‌اید که می‌گویند ما ایرانی‌ها «خوش استقبال و بد بدرقه» هستیم؛ یعنی فرد تازه وارد را بسیار خوب احترام کرده و عزیز می‌داریم اما در پایان، وی را با برخوردی سرد و حتی ‌گاه آمیخته با بی‌انصافی، از خود می‌رانیم. حال بیایید از دید دیگری به ماجرا بنگریم: فرد تازه وارد برای تثبیت جایگاه‌ ـ و شاید عزیز کردن خود‌ ـ وعده‌های بسیاری می‌دهد، ولی مدتی بعد که جایگاهش تثبیت شد و به قول معروف، «خرش از پل گذشت»، وعده و وعید‌هایش یکی یکی رنگ می‌بازند؛ شاید تکرار این دست ماجرا‌ها هم در «بد بدرقه» شدن ما بی‌تأثیر نبوده!

به گزارش «تابناک»، اواسط فصل بهار، رئیس سازمان تأمین اجتماعی خبر خوشحال کننده‌ای را به آگاهی بازنشستگان این سازمان رساند؛ «همزمان با هفته تأمین اجتماعی ـ که نزدیک نیمه دوم تیر ماه می شود ـ صد هزار تومان به حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی افزوده می‌شود. این افزایش ارتباطی با افزایش حقوق سالانه آنها ندارد و امسال افزون بر درصدی که از سوی دولت تعیین می‌شود، به حقوق هر بازنشسته نیز یکصد هزار تومان افزوده می‌شود».

این وعده اغوا کننده در شرایطی گفته می‌شد که از یک سو، هنوز هم اراده مجلس برای استیضاح وزیر به واسطه انتصاب سعید مرتضوی به ریاست صندوق تأمین اجتماعی ـ که بعد‌ها سازمان شد تا رئیسش حفظ شود! ـ وجود داشت و از سوی دیگر، شکایت جمعی از نمایندگان از بابت این انتصاب در دیوان عدالت اداری هم فرجامی نیافته بود و به نظر صندلی ریاست مرتضوی همچنان سست به نظر می‌رسید.

خلاصه آن که ماجرا به نوعی کشمکش تبدیل شده بود که هر روز بر ابعاد آن افزوده می‌شد تا جایی که هر روز چند گروه و دسته حق را به این طرفی‌ها می‌دادند و در مقابل، برخی هم طرف مقابل را محق می‌دانستند؛ ماجرایی عجیب که در پایان به تغییر اساسنامه تأمین اجتماعی و نامه تقدیر ۱۶۴ نماینده از مرتضوی هم رسید تا ارزش وعده دادن بیشتر مشخص شود.

بدین ترتیب، بازنشستگان در شرایطی با وعده افزایش صد هزار تومانی حقوق در سال جاری روبه‌رو شدند که هنوز از افزایش حقوق سالانه برخوردار نشده و حتی از میزان آن آگاهی هم نداشتند، چراکه اصلا تا آن لحظه هیچ کاری برای تعیین میزان افزایش حقوق سالانه بازنشستگان تأمین اجتماعی صورت نگرفته بود!

اینجاست که گذشت زمان و فرارسیدن هفته تأمین اجتماعی، نقش کلید این معما را می‌یابد تا از طرفی تصمیم‌گیری درباره میزان افزایش حقوق سالانه صورت بگیرد و از سوی دیگر، تقریبا خط بطلانی بر وعده افزایش صد هزار تومانی کشیده شود.

علی اکبر خباز‌ها، رییس کانون مستمری بگیران و بازنشستگان صندوق تأمین اجتماعی ماجرا را این گونه شرح می‌دهد: «به رغم اعلام مدیر عامل صندوق تأمین اجتماعی مبنی بر افزایش صد هزار تومانی حقوق بازنشستگان و مستمری بگیران، اعضای هیأت امنای صندوق با این امر مخالفت کرده‌اند. مخالفت اعضا پیرامون این امر بوده که صذ هزار تومان وعده داده شده از چه محل و از کجا باید تأمین شود؟ بدین ترتیب مقرر شده با اعمال افزایش ۱۸ درصدی حقوق‌ها، دست‌کم افزایش مستمری بازنشستگان کمتر از صد هزار تومان نباشد».

از سخنان وی این گونه برمی‌آید که افزایش یکصد هزار تومانی به دلیل مخالفت هیأت امنای تأمین اجتماعی منتفی شده؛ اما قرار است که حقوق این افراد با ۱۸ درصد افزایش مواجه شده و همین افزایش هم به گونه‌ای باشد که دست کم یکصد هزار تومان بشود.

به عبارتی بهتر، افزایش دست‌کم یکصد هزار تومانی که بر مبنای افزایش ۱۸ درصدی حقوق‌ها حاصل شده، فارغ از لطف بزرگی که در حق نیمی از مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی (کسانی که حداقل حقوق را دریافت می‌کنند) می‌کند، هم به نسبت افزایش ۱۵ درصدی بازنشستگان کشوری و لشکری افزونتر است و هم با مشمول شدن عدد «صد هزار تومان»، قابلیت پوشاندن وعده قبلی را داراست.

این موضوع در سخنان مرتضوی کاملا دیده می‌شود؛ آنجا که وی با تأکید بر افزایش ۱۸ درصدی مستمری‌ بازنشستگان تأمین اجتماعی می‌گوید: «طبق وعده، مقرر شده بود که مستمری بازنشستگان دست‌کم صد هزار تومان افزایش یابد و این وعده عملی شد و به حساب بازنشستگان و مستمری‌بگیران واریز می‌شود. دو ماه پیش تأکید کردیم اگر سهام ارائه شده از سوی دولت به صندوق تأمین ‌اجتماعی به سوددهی برسد، انشاءالله تا پایان سال باز هم افزایش حقوق خواهیم داشت و افزایش مستمری‌ها به دویست هزار تومان هم می‌رسد».

بدین ترتیب نه تنها وعده قبلی قلب شده و از «افزایش صد هزارتومانی علاوه بر افزایش سالانه» به «افزایش ۱۸ درصدی به گونه‌ای که کف آن صد هزار تومان شود» تغییر می‌یابد، بلکه به گفته رئیس سازمان تحقق هم می‌یابد تا معلوم نشود که اگر محقق شده، چرا باز در قالب یک وعده جدید رونمایی شده است؟!

به عبارتی بهتر، مرتضوی در شرایطی از تحقق وعده‌اش سخن می‌گوید که در ادامه، به سوددهی سهام دریافتی از دولت بابت بدهی‌هایش به تأمین اجتماعی ابراز امیدواری کرده و جدای اینکه فلسفه فروش برخی از شرکت‌های زیرمجموعه شستا در آغاز ورودش به این سازمان و همچنین دریافت مطالبات از دولت در قالب سهام را زیر سؤال می‌برد، بلکه امیدوار است که افزایش مستمری‌ها به دویست هزار تومان هم برسد، ولی هیچ اشاره‌ای به این موضوع نمی‌کند که آیا مگر افزایش خاصی غیر از افزایش سالانه رخ داده که حالا بسته به سهام دریافتی و به سودهی رسیدن (؟) آن‌ها بشود؟

البته این وعده پر ابهام بعد‌ها بسیار پر رنگ‌تر می‌شود تا مرتضوی در جلسه تودیع و معارفه مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی (شستا) در آخرین روزهای تابستان، «افزایش حداقل حقوق بازنشستگان تا هفتصد هزار تومان» را از برنامه‌های این سازمان عنوان کرده و سقف وعده‌اش درباره افزایش حقوق آن دسته از بازنشستگان و مستمری بگیرانی که ۳۹۰ تا ۴۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند را به افزایش سیصد هزار تومان برساند؛ حال آنکه افزایش صد هزار تومانی وعده داده شده نه تنها محقق نشده، بلکه همچنان می‌توان گفت که هیأت امنای این سازمان با افزایش مخالفت کرده و دوباره پرسیده‌اند: «از چه محل و از کجا باید تأمین شود؟».

این در حالی است که یکی از فعالان کارگری نکات جالبی درباره وعده‌های اخیر رئیس تأمین اجتماعی مطرح می‌کند؛ وی می‌گوید: این وعده‌ها مدام در حال تکرار و تغییر هستند و البته به نظر می‌رسد که مدیران تأمین اجتماعی در این ماجرا به دنبال ایجاد نوعی سر درگمی هستند، وگرنه چگونه می‌شود که وعده افزایش صد هزار تومانی حقوق ـ که مستقل از افزایش سالانه آن بود ـ‌هرگز اجرایی نشده اما از سویی رئیس سازمان بگوید که تحقق یافته و در آینده بیشتر هم تحقق خواهد یافت و از سوی دیگر، افزایش ۱۸ درصدی حقوق سالانه هم به صورت بسته‌های یک صد هزار تومانی به حقوق بازنشستگان افزوده شود؟

ایزدان می‌افزاید: از یک طرف این موضوع مطرح می‌شود که افزایش 18 درصدی حقوق به گونه‌ای محاسبه می‌شود که همه عددهای زیر صد هزار تومان هم به مرز صد هزار تومان خواهند رسید که البته جای قدردانی و تشکر دارد اما از طرف دیگر برای تمامی یک میلیون و چند صد هزار نفر بازنشسته این سازمان، مبلغ چهارصد هزار تومان برای چهار ماه نخست سال واریز می‌شود تا این شایبه در اذهان تقویت شود که وعده افزایش صد هزار تومانی محقق شده در حالی که این گونه نیست و ماجرا کاملا متفاوت است؛ به این صورت که برخی بیش از ۱۸ درصد دریافت کرده‌اند و برخی علی الحساب گرفته‌اند تا مابقی 18 درصدشان را بعدا دریافت کنند اما در ظاهر هر دو صد هزار تومان گرفته‌اند.

وی با اظهار تأسف از تغییر واقعیت، می‌افزاید: البته تعیین 18 درصد افزایش حقوق در سال جاری هم جای تشکر دارد اما اگر به کلیت ماجرا نگاه کنیم، بیشتر متوجه تغییرات خواهیم شد؛ یعنی اگر بدانیم که این افزایش در دو سال گذشته در حد 10 و 6 درصد بوده، هم 18 درصد امروزی زیاد جلوه می‌کند و هم عقب ماندگی شدید میزان حقوق این افراد در سالهای گذشته به چشم می‌خورد؛ به عبارتی بهتر، جا دارد که از مسئولان بپرسیم چگونه می‌شود تأمین اجتماعی با در اختیار داشتن مجموعه بزرگ شرکت‌های شستا و منابع مالی آن‌ها، حتی نمی‌تواند با تحقق بخشیدن به وعده صد هزار تومانی، حقوق بازنشستگانش را از حداقلی بودن نجات دهد!