گروه معارف: فارغ از این که اصطلاح “سبک زندگی” در فرهنگ واژگان رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی تازگی دارد یا نه، آن چه که در کشور ما از آن به عنوان سبک زندگی یاد می‌کنند، از همان آغاز رهبری حضرت آيت الله خامنه‌اي یا حتی قبل‌تر از آن دغدغه ایشان بوده است.

به گزارش رجانيوز، نگاهی گذرا به شعار سال‌ها در دهه هفتاد شمسی نشان می‌دهد که ارتقای فرهنگ عمومی در کشور برای ایشان اهمیتی فوق‌العاده داشته است. انتخاب نام هایی همچون "وجدان کاری و انضباط اجتماعی" (سال 1373)، "انضباط اقتصادی و مالی" (سال 1374)، و "جلوگیری از اسراف و انجام کار های سازنده" (سال 1375) ناظر بر آسیب شناسی جامعه آن روز ایران بود.

حضرت آيت الله خامنه‌اي در سخنان‌شان در جمع جوانان استان خراسان شمالی که چندی پیش در سفر ایشان به این استان صورت گرفت، ابتدا بستر و ضرورت و جایگاه بحث سبک زندگی در جمهوری اسلامی را مشخص كردند و سپس برای نشان دادن نقشه راه این مسأله به چند مورد مهم اشاره داشتند. ایشان تفسیری توحیدی از زندگی و سبک زندگی بر مبنای خدامحوری را متفاوت از سبک زندگی انسان مدارانه‌ی غربی دانستند.

وظیفه مسؤولان و به طور خاص حوزه و دانشگاه در قبال جامه عمل پوشاندن به اين منويات، آفت‌های سبک زندگی غربی و ضرورت تبیین سیره ائمه معصومین علیهم السلام به عنوان بهترين الگوي زندگي از مهم‌ترین مباحثی است که در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین "حبیب‌الله فرحزاد" از اساتيد حوزه و از كارشناسان مسائل فرهنگي به بررسي آن پرداختيم.

تشكيل اتاق فكر و سرمايه‌گذاري براي تربيت مربيان سبك زندگي ضروري است

علت این که جامعه ما در سبک زندگی اسلامی از اوایل انقلاب تا به امروز، رشد چشمگیری نداشته چيست و  چه اصول مهمی در نهادینه کردن این سبک زندگی نادیده گرفته شده است؟

بنده بر این باورم که مسؤولان و بزرگان حوزه و دانشگاه، پیرامون برنامه‌ها و کارهای فرهنگی در مبحث مهم سبک زندگی بسیار ضعیف عمل کرده‌اند، یعنی مسائل آموزشی، تعلیم و تعلم و یا مسأله پیشرفت‌های علمی در علوم مختلف و یا مسائل صنعتی را تا حدودی جدی گرفته‌اند ولی در مسائل تربیتی، تهذیب، سبک زندگی و سیره پیغمبر و اهل‌بیت عليهم‌السلام واقعا کوتاهی شده است. باید مسائل اخلاقی و سبک زندگی را در متن جامعه و از اجزای مسائل اولیه قرار دهیم.

پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: “من به خاطر تكميل مكارم اخلاق مبعوث شدم” این پیامبر رحمت می‌توانستند بیان کنند که من به جهت رواج تعلیم و تعلم، عبادت، جهاد و یا خیلی از مسائل دیگر مبعوث شده‌ام، اما ایشان در تبیین مقصد اصلی‌شان می‌فرمایند: “انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق؛ من تنها برای تکمیل فضائل اخلاقی مبعوث شده‏ام” یعنی در رأس هدف و مقصد پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله تکمیل مکارم اخلاق بوده است.

امروز ما این هدف اصلی بعثت پیغمبر را در کنار و حاشیه قرار داده‌ایم، یعنی فقط پنج و یا ده درصد به آن توجه می کنیم و روی آن مانور می دهیم. بنابراین مسؤولان نظام باید جلسات هم اندیشی و یک اتاق فکري را تشکیل دهند تا بر روی سبک زندگی اسلامی کار کنند، یعنی سرمایه‌گذاری نمایند و بودجه و امکانات در نظر بگیرند تا مربیان مناسبی برای آموزش این امر تربیت شوند.

تنها مسائل آميزشي مهم نيست، باید  آموزش "سبک زندگی" برای ازدواج جوانان اجباری شود

چه راهکارهایی را برای جلوگیری از آفت‌ها و آسیب‌های توجه نكردن به سبک زندگی اسلامی پیشنهاد می‌کنید؟

ما امروز برای افرادی که می خواهند ازدواج کنند کلاس‌هایی برای کیفیت معاشرت زن و مرد، مسائل آمیزشی، بچه‌دار شدن و  ژنتیکی و گروه خونی را جدی گرفته‌ایم، ولی روش برخورد همسران با یکدیگر و همچنین تربیت فرزندان را اصلا جدی نگرفته و برای آنان دوره های آموزشی نگذاشته‌ایم.

باید این کلاس‌های آموزشی سبک زندگی برای ازدواج جوانان اجباری شود و این اجبار هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند. در قوانین راهنمایی رانندگی تا فردی در دوره‌ی آموزشی حضور نداشته باشد به او اجازه رانندگی داده نمی شود، ولی آیا خانه‌داری، تربیت فرزند و شوهرداری کمتر از رانندگی است؟ اگر امروز ملاحظه می کنیم که آمار طلاق خیلی بالا رفته است و ازدواج‌ها سست هستند به جهت این است که زن و شوهر سبک و روش زندگی را نیاموخته اند.

سیره 250 ساله ائمه علیهم السلام  ما را از نظر داشتن محتوای سبک زندگی غنی كرده است

یکی از مهم‌ترین مبانی و دستمایه‌های ما پیرامون سبک زندگی اسلامی، برخورداری از سیره ائمه معصومین علیهم السلام با پشتوانه‌ای غنی است، چگونه می توان از این منابع غنی در جهت تبیین سبک زندگی اسلامی استفاده مطلوب داشت؟

کتاب‌های سیره ائمه معصومین(عليه‌السلام) از تعدد بسیاری برخوردار هستند، از این رو باید این کتاب‌ها به صورت فشرده و خلاصه اما در سطح وسیع در اختیار مردم قرار گیرد و یا این که سیره ائمه معصومین علیه السلام را به صورت فیلم، تئاتر و نمایش نشان دهیم تا سیره ائمه معصومین عليه‌السلام در جامعه در جایگاه اصلی‌اش قرار گیرد. مثلا پیغمبر گرامی اسلام‌(صلي‌الله‌وعليه‌وآله) با بچه‌های خردسال بازی می کردند، به همسران‌شان بسیار رسیدگی می‌کرده و وقت خاصی را برای‌ آنان اختصاص می‌دادند و از آنان دلجویی می‌کردند و مشکلات اهل خانه را حل می‌كردند و همچنین آن حضرت زمان خاصی را برای اصحاب و یارانشان اختصاص می‌دادند. حتی راه رفتن و غذا خوردن پیغمبر اسلام(صلي‌الله‌وعليه‌وآله) و رفتار ایشان با دیگران در سیره این بزرگوار وجود دارد. ما خوشبختانه از نظر داشتن محتوای سبک زندگی به جهت داشتن سیره 250 ساله ائمه معصومین علیهم السلام غنی هستیم، یعنی از زمان پیغمبر تا امام حسن عسکری علیهم السلام رفتار معصومین ما بیان شده و از این منظر ما به جهت محتوا می توانیم روش زندگی و سبک زندگی را برای جهانیان تبیین کنیم. منتهی این مسائل باید در جامعه ابتدا رواج پیدا کند و به صورت هنرهای پیشرفته امروزی در معرض دید مردم قرار گیرد.
بيان آسيب‌ها و معايب سبك زندگي غربي ضرورت دارد

یکی از مسائلی که سبک زندگی اسلامی را تهدید می کند، غرب‌گرایی و توجه به اصول زندگی غربی است، ضمن راه‌های مقابله با این نوع زندگی، ارزیابی شما از وضعیت کنونی جامعه در میل به غرب‌زدگی چيست؟

از راه‌های مقابله با سبک زندگی غربی، شناختن آسیب‌های زندگی غربی و تبیین مضرات و آفات آن برای عموم مردم است؛ بسیاری از مردم به جهت نادانی و جهالت گمان می‌کنند که در غرب سبک زندگی ـ البته در مسائل صنعتی و تکنولوژی پیشرفت‌هایی داشته‌اند ـ بسیار عالی است، اما افرادی که در غرب حضور داشته‌اند می‌دانند که در غرب خانواده‌ها متلاشی شده‌اند و احترام فرزندان و والدین و بالعکس و یا روابط صمیمانه به طور واقعی از بین رفته است. به جهت این که آنان مسائل مادی و دنیایی را جدی گرفته و از پرداختن به مسائل آخرت غافل شده اند.

بنابراین ضرورت دارد که معایب و آسیب‌های سبک زندگی غربی برای مردم شرح داده شود، زیرا برخی از دور با توهم زندگی غربی را بهشت تصور می‌کنند در حالی که در غرب آمار طلاق به 40 تا 50 درصد می رسد و این نشان می‌دهد که غرب در امور معنوی و اخلاقی بسیار عقب هستند و آثار آن به صورت افسردگی و استفاده از داروهای روان گردان ظهور و بروز یافته است. البته باید توجه داشت که آسیب‌های روی آوردن به سبک زندگی غربی در کشور ما به لطف خدا نسبت به سایر کشورهای دیگر کمتر است ولی اگر جامعه به سمتی برود که به سبک زندگی غربی نگاه الگوگرایانه داشته باشد، جامعه ما نیز دچار آسیب های بیشتری خواهد شد.اگر نظرات رهبر انقلاب درباره سبك زندگي محقق شود، قطعا مشكلات زندگي مردم حل خواهد شد

با توجه به این که مقام معظم رهبری در دوران زعامت‌شان پیرامون مبحث سبک زندگی اسلامی رهنمودهای بسیار راهگشایی داشته‌اند، در صورت تحقق فرمایشات ایشان چه آینده‌ای را مي‌توان پیش‌بینی كرد؟

اگر رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص سبک زندگی اسلامی به عنوان نرم افزار تمدن نوین اسلامی عملی شود، قطعا جلوی بسیاری از مفاسد اجتماعی و روابط نامشروع، ازدواج‌های سنگین و طلاق‌های بی‌جا و بسیاری از مسائلی که امروز ما در حال مبارزه با آن هستیم گرفته خواهد شد. منتهی باید عده‌ای به این ندای مقام معظم رهبری پاسخ دهند، به عنوان مثال اگر مشکل قانونی در تحقق سبک زندگی اسلامی وجود دارد، باید مجلس این مشکل را برطرف کند و یا اگر مشکل فرهنگی وجود دارد باید توسط شورای عالی فرهنگی و یا حوزه های علمیه حل شود؛ بدین نحو که وقتی رهنمودهای مقام معظم رهبری طرح می شود باید عده‌ای آنان را برای مردم تبیین کنند.

متأسفانه دیده می شود که برخی از رهنمودهای رهبر انقلاب در صحبت و گفتگو می‌ماند و پیگیری نمی‌شود؛ اگر رهنمودهای ایشان پیگیری شود قطعا مشکلات مهم فرهنگی و زندگی مردم حل خواهد شد.

برای مشاهده کل اخبار کلیک کنید