گروه بین الملل - رجانیوز: چند روزی بیشتر نیست که از مذاکرات روسای جمهور ایران و آمریکا می‌گذرد ولی همانگونه که انتظار می رفت لحن مقامات غربی درباره موضع هسته ای ایران تغییرات محسوس و قابل توجهی داشته است.

کاترین اشتون و باراک اوباما در دو روز گذشته دیدگاه واقعی خود درباره برنامه هسته ای ایران را بار دیگر با شفافیت اعلام کردند.

به گرارش رجانیوز، کاترین اشتون روز سه شنبه (به وقت تهران) در پاسخ به این سوال که آیا باید تحریم هایی جدید ضد ایران تحمیل شود، گفت که کار وی این نیست که به کنگره آمریکا بگوید که چکار کند اما او مایل است در بهترین فضای ممکن به مذاکرات 15 و 16 اکتبر با ایران در ژنو برود.اشتون در اندیشکده وودرو ویلسون در واشنگتن، عدم پیشرفت در دو روز مذاکرات آتی با ایران را محتمل دانست و افزود رویکرد کلی وی مذاکره برای حفظ فشار بر تهران است.

این در حالی است که اشتون هفته گذشته پس از دیدار با ظریف ؛ از فضای جدید به وجود آمده استقبال و به دستیابی به راه حلی برای موضع هسته ای ایران ابراز امیدواری کرده بود.

باراک اوباما نیز در دیدار با نخست وزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد برای دستیابی به نتبجه درباره موضوع هسته ای به تشدید تحریم ها علیه ایران اعتقاد دارد و همچنان تمام گزینه ها از جمله گرینه تهدید نظامی روی میز است. 

طبیعی است که یک مکالمه تلفنی نمی‌تواند نتیجه آنی داشته باشد ولی آنچه که از سوی کارشناسان مورد تاکید قرار می‌گیرد آن است که آیا این گفتگوی دوستانه توانسته یک فرصت دیپلماتیک که در نتیجه آن منافع قطعی ایران محقق شود، به وجود آورد؟

سئوالی که باید توسط رئیس‌جمهور ایران و وزیر امور خارجه به آن پاسخ داده شود.

این در حالی است که بلافاصله پس از این مکالمه تلفنی، باراک اوباما در جمع خبرنگاران حاضر شد و تصویر روشنی از رابطه با ایران به مردم این کشور و افکار عمومی ارائه داد.

باراک اوباما در این اظهارات خود هدف از گفتگو با حسن روحانی را توافق بر سر موضوع هسته‌ای ایران، تسهیل ارتباط جدید میان ایران و جامعه بین المللی، دستیابی به امینت بیش‌تر در  منطقه خاورمیانه در راستای منافع آمریکا، ارتباط و هماهنگی با اسراییل در تعامل با ایران اعلام کرد.

جان کری نیز برخلاف وزیر امور خارجه ایران پس از دیدارش با ظریف به صورت رسمی با قرائت بیانیه ای درباره این دیدار توضیحاتی ارائه داد.

او گفت: " من لحظاتی پیش با او در حاشیه دیداری داشتم، که طی آن ما لحظاتی را برای کاوش بیشتری در مورد امکانات این که چگونه می توانیم بر اساس آنچه که پرزیدنت اوباما اوایل این هفته طی سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد بیان کرد پیش برویم، صرف کردیم ... همه ما خوشحال بودیم که آقای ظریف به جلسه آمد و اظهاراتی کرد که هم لحن و هم نگاه آن خیلی با گذشته فرق می‌کرد ما توافق کردیم که این فرآیند را ادامه دهیم تا برای یافتن راهی ملموس برای پاسخ‌دادن به سوالات گروه ۱+۵ در مورد برنامه اتمی ایران پیدا شود."

اما سئوال اساسی که کارشناسان معتقدند باید توسط وزیر امور خارجه به آن پاسخ داده شود آن است که وی در دیدار خود با اشتون و وزاری امور خارجه 1+ 5 به چه موضوعاتی اشاره داشته است که با خرسندی جان کری و دیگر اعضای شرکت کننده در این جلسه همراه بوده است و از طرف دیگر سبب شده همچنان مقامات غربی بر موضوع فشار بر ایران تاکید کنند؟

هر چند ظریف تاکنون به این سئوال پاسخ نداده، اما با استناد به اظهارات برخی از مقامات ارشد کاخ سفید می‌توان به موضع ایران در جلسه 1+5 دست پیدا کرد.

وندی شرمن معاون ارشد وزیر امور خارجه آمریکا پس از مذاکرات ظریف و کری گفت: «اگر ایران تک تک چیزهایی که ما می‌خواهیم را انجام بدهد، تحریم‌ها برداشته می‌شود اما به شرط آنکه تک تک کارهایی که ما می‌خواهیم، انجام شود. گزینه‌های زیادی وجود دارد که می‌تواند نگرانی‌های ما را رفع کند؛ بستن فردو می‌تواند باشد، توقف 20 درصد می‌تواند باشد و می‌تواند سایر تاسیسات اتمی ایران باشد. ما نگرانی‌های زیادی داریم و می‌خواهیم به همه آنها پرداخته شود. ایران زمانی که به همه نگرانی‌های ما پاسخ دهد، حق برخورداری از انرژی صلح آمیز هسته‌ای را دارد. البته ایران می‌تواند برنامه غیرنظامی هسته‌ای بدون غنی سازی داشته باشد. مثلا غنی‌سازی در جای دیگر انجام شود و شما سوخت را بخرید. مطمئنا شما می‌توانید این کار را انجام دهید. راه‌های زیادی برای رسیدن به آن وجود داد.»

سوزان رایس، مشاور امنیت ملی اوباما نیز به سی ان ان گفته بود که امریکا جایی نگفته که حق غنی سازی را برای ایران به رسمیت میشناسد، بلکه امریکا حق استفاده صلح آمیز را برای ایران برسمیت میشناسد. یعنی اورانیوم جای دیگری غنی بشود و در ایران استفاده بشود.

این در حالی است که اراده ای در آمریکا برای کاهش تحریم ها علیه ایران وجود ندارد.

در همین راستا آقای دیوید آلبرایت، رییس موسسه علوم و امنیت بین المللی در واشنگتن گفته است: «ایران می‌خواهد که تحریم‌ها کاهش یابد اما برآورده شدن این خواسته در کوتاه مدت مشکل است. بیشتر تحریم‌ها را کنگره اعمال کرده است. برای باراک اوباما بسیار دشوار خواهد بود که برای کاهش تحریم‌ها اقدام کند در حالی که ایران امتیازات بزرگی نداده باشد».

منظور از امتیاز بزرگ تعلیق کل فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی است.

کلسی داونپورت، کار‌شناس موسسه کنترل تسلیحات در واشنگتن در این باره گفت: «یکی از بزرگ‌ترین موانعی که باراک اوباما با آن مواجه است این است که در توافق احتمالی به ایران اجازه ادامه غنی سازی داده شود. گروهی از اعضای کنگره با هرگونه حق غنی سازی اورانیوم در ایران مخالفند.«

حتی اگر بتوان به سختی قبول کرد که سیاست اوباما با سیاست طیف های تندرو آمریکا درباره ایران تفاوت دارد ولی آنچه که قرار است در نتیجه ماه ها مذاکره و در عوض محدودیت شدید فعالیت های هسته ای ایران به دست آید تنها "سبک تر" شدن بخشی از تحریم ها است.

تحلیلگر بی بی سی در این باره گفته است: "پیشتر گروه ۱+۵ از ایران خواسته تا تولید و ذخیره اورانیوم بیست درصد را متوقف و تاسیسات غنی سازی فردو را تعطیل کند و در عوض تحریم‌های اقتصادی علیه ایران سبکتر شوند. کارشناسان معتقدند اظهارات مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که دولت پرزیدنت اوباما به رویکرد متفاوت حسن روحانی رییس جمهور ایران واکنش محتاطانه‌ای نشان داده و قصد ندارند به ایران امتیاز دهد مگر آنکه این کشور اقدامی واقعی انجام دهد که نشانگر تغییر رویه در برنامه هسته‌ایش باشد."

در همین حال مارک فیتز پاتریک تحلیلگر مشهور سیاسی و کارشناس خلع سلاح معتقد است با وجود جو مثبت تاکنون اتفاق قابل توجهی نیفتاده و "بعید است دو کشوری که این همه از هم فاصله دارند در دیداری کوتاه بتوانند به توافقی قابل توجه دست پیدا کنند."

پاتریک ادامه داده است در شرایط جدید و در صورت محقق نشدن خواسته های آمریکا کاخ سفید به سوی اقدام نظامی خواهد رفت.

در حالی که آقای ظریف همچنان در آمریکا مانده و معمولا  در برنامه های گفتگو محور شبکه های این کشور حاضر می شود، افکار عمومی، نمایندگان مجلس و کارشناسان منتظر حضور وی در ایران و ارائه توضیحاتی درباره هدف مذاکره مستقیم با آمریکا هستند. تشریح دستاورد مذاکره مستقیم با آمریکا از جمله سئوالاتی است که ظریف خود را برای پاسخ دادن به آن باید آماده کند.