به گزارش خبرنگار انجمن فارغ التحصيلان مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) قم ، آيت الله محسن اراكي در همايش رويكرد متعالي فقه اسلامي به حقوق بشر در سخنان خود را با عنوان " عقل، فقه و حقوق بشر " ارائه كرد.
وي با ارائه تعريفي از حقوق بشر گفت: منظور از اين حقوق حقوقي است كه براي انسان به عنوان امتياز وي در برابر غير انسان و از آن جهت كه انسان است ثابت مي شود، يعني دو عنصر امتياز انسان از ديگر موجودات و امتيازي كه به انسان از آن جهت كه انسان است تعلق مي گيرد در اين تعريف اساسي است.
وي ادامه داد: در مفهوم حق، عدل نهفته است، يعني مسير حق از عدل مي گذرد و نمي تواند ظلمي را يافت كه حق باشد.
آيت الله محسن اراكي حق حيات، حق آزادي، حق اشتغال، حق حفظ عرض و آبرور، حق تعليم و تعلم، ازدواج، مسكن، بهداشت و درمان و بهره برداري از منابع طبيعي را از جمله حقوق انسان برشمرد كه در فقه اسلامي بدان ها اشاره شده است و گفت: آيه 32 سوره مائده، خطبه 167 نهج البلاغه، رساله حقوق امام سجاد(ع)، عهده نامه اميرالمومنين يه مالك اشتر برخي از منابع حقوق در اسلام به شمار مي روند.
وي گفت: اگر بابي در فقه با عنوان حقوق بشر بازنشده به معناي نبود آن در فقه نيست، بلكه حقوق بشر در ابواب مختلف فقه پراكنده است.
آيت الله اراكي با تبيين عقل نظري و عقل عملي و كشف توسط عقل گفت: عقل نظري هست ها را درك كرده و عقل عملي خوب ها و بدها را درك مي كند و در حقيقت عقل همان حسن عدل و قبح ظلم را درك مي كند .
وي با طرح اين سئوال كه آيا عقل مي تواند منشأ حق قرار گيرد خاطر نشان كرد: عقل نمي تواند مبنع و منشأ حق باشد، چرا كه حق براي يكي همواره با نوعي الزام براي ديگران همراه است و عقل نمي تواند ايجاد الزام كند.
وي با تبيين الزام آوري حق خاطر نشان كرد: اعمال حق براي افراد و مجازات افراد متخلف، تصرف در محدوده شخصيت افراد است و عقل نمي تواند در محدوده شخصيت افراد تصرف كند و كسي قادر به اين تصرف است كه مولويت ذاتي داشته باشد.
اين مدرس خارج فقه حوزه علميه با بيان اينكه الزام بدون مولويت بي معناست گفت: با اين بيان اگر كسي به خداوند متعال معتقد نباشد، نمي تواند منشأ براي الزام آوري بيابد و وجود كيفر كننده و الزام كننده در اين صورت مبناي عقلائي ندارد.
وي در پايان گفت: آنچه بر مبناي عقل مي تواند حق و الزام آور باشد، همان است كه خداوند متعال توسط رسول اكرم(ص) بر بشر لازم كرده استكه در قالب فقه اسلامي عنوان مي شود..
وي فقه اسلامي را بستر حقوق بشر دانست و گفت: حقوق بشري كه برخاسته از فقه اسلامي نباشد، نمي تواند منشأ الزام آوري داشته باشد.
انتهاي پيام/