حق نيک‌همسرداری

جهاد و مجاهده زن، «نيکو همسرداري» است.1 چرا خداوند براي مردان راهي به سوي خويش گشوده است که زنان را از آن محروم ساخته است؟! يکي از بهترين و سريع­ترين راه­هاي تقرب به خداوند، جهاد و شهادت در راه اوست که زنان از آن محرومند. چرا حکم جهاد و شهادت تنها ويژة مردان است و زنان از اين حکم معاف گشته­اند؟!

اين مسأله در زمان پيامبر)صلوات الله علیه و آله) نيز به گونه­هاي مختلفي طرح مي­شد و در آن زمان بانواني که خالصانه آرزو داشتند تا از ثواب عظيم جهاد بهره­مند شوند و مي­خواستند از ميانبر شهادت، به بارگاه پروردگارشان راه يابند، گرد هم آمدند و در اين باره به بحث و گفت­وگو نشستند. عاقبت نتيجه آن شد که مسأله را با پيامبر در ميان گذارند و از ايشان چاره جويند. پس از ميان خود زني با فضيلت را که در خطابه و سخنوري ممتاز بود، انتخاب کردند و او را در مقام نمايندة خويش، خدمت پيامبر فرستادند.

اين بانو به مسجدِ پيامبر رفت و پس از عرض سلام و ادب، سؤال بانوان را با بياني بسيار شيوا و جذاب و کلماتي بسيار ظريف و دقيق، در جمع مردان حاضر در مسجد طرح کرد. مضمون سخن او اين بود که يا رسول الله! همة فضيلت­ها ويژة مردان است و ما زنان از اين راه تکامل و سعادت محروم گشته­ايم. يا رسول الله! در حالي که باب جهاد و شهادت به روي ما بسته شده است، چگونه مي­توانيم از ثواب اين فضيلت عظما بهره­مند شويم؟ آيا راه جبراني براي زنان وجود دارد؟! پيامبر(صلوات الله علیه و آله) پس از شنيدن دقيق سخنان اين بانو فرمودند: جهاد زن، همسرداري نيکوي اوست.2

درست است که جهاد بر شما واجب نيست و از راه جنگ در جبهه­ها نمي­توانيد به ثواب جهاد نايل شويد؛ اما چنين نيست که از فضيلت و ثواب جهاد نيز محروم مانده باشيد. شما مي­توانيد در خانه­هاي خويش اعمالي انجام دهيد که در ثواب مجاهدان و جنگاوران جبهه­هاي اسلام شريک گرديد و آن عمل، «همسرداري خوب و نيکو» است. شما مي‌توانيد از اين راه به ثواب مجاهداني نايل شويد که هستي خويش را فداي اسلام ساخته­اند.3

اما علت اين همه تأکيد بر مسأله «همسرداري» چيست؟ چرا در مقابل جهاد که بر مردان واجب شده، «همسرداري نيکو» براي زنان لازم گشته است؟! حکمت هم­ترازي «همسرداري شايستة زن» با «جهاد و از جان­گذشتگي مرد» چيست؟!

طبق مشيت الهي، زندگي مرد و زن به طور طبيعي و تکويني، به هم وابسته شده است.

خانواده، واحد مشترکي است که مي­تواند اين اقتضاي طبيعي را به بهترين وجه تأمين کند و زن و مرد را به اوج تکامل و سعادت برساند. موفقيت هر يک از مرد و زن در انجام وظايف اختصاصي خود، در گرو سلامت روابط خانوادگي است. زن، هنگامي مي­تواند وظايف ويژة خويش را به سامان رساند که از پشتوانه­هاي روحي، عاطفي، اقتصادي و... از جانب همسرش برخوردار باشد.

مرد نيز، هنگامي مي­تواند با خاطري آرام و آسوده به فعاليت­هاي مخصوص خويش، از جمله جهاد در راه خدا، همت گمارد که به وجود ياري شايسته و از خود گذشته در محيط خانواده دل­گرم باشد. اگر در روابط خانوادگي، خودخواهي، تندخويي، بي­احترامي، پرده­دري و... حاکم باشد، آن­چنان آشفتگي روحي و پريشاني رواني بر وجود مرد و زن سيطره خواهد يافت که هر دو را از بهره­ها و روزي­هاي مادي و معنوي زندگاني محروم مي­کند.

بنابراين بانوان به هر ميزان که در فراهم­آوري محيطي آرام، باصفا، پرنشاط و صميمي در کانون خانواده تلاش کنند، به همان ميزان در فضيلت و ثواب عبادت­ها و فعاليت­هاي شوهرانشان شريک خواهند بود. از اين روي بانوان نه تنها از فضايل بر شمردة مردان محروم نيستند، بلکه مي­توانند از رهگذر تلاشي مخلصانه در کانون خانواده در همة فضايل آنان شريک شوند و حتي بر ايشان سبقت گيرند و به ثوابي دست يابند که مردان از آن محروم باشند؛ چراکه ارزش هر عملي در گرو درجة اخلاص آن است.

«شوهرداري» يک فن و هنر است؛ هنري که بيش از هر فن و هنر ديگري محتاج ظرافت، دقت، درايت و کياست است. بانوان براي موفقيت در اين عرصه خطير، بيش از هر چيزي به يافتن اسوه­اي جامع نياز دارند تا با اقتداي همه­جانبه به سيره عملي او به بهترين شکل عمل کنند. در عرصة اين هنر، اسوه­اي يگانه­تر و جامع­تر از فاطمة زهرا (سلام الله علیها) پيدا نمي‌شود.

حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از آن هنگام که قدم به خانه شوهر نهاد، روحيات و موقعيت ويژة همسرش را با كمال کياست دريافت و به زودي توانست خود را با شرايط خاص مادي و معنوي شوهرش سازگار کند. رفتار اين بهترين بانوي جهان در عرصة شوهرداري چنان در اوج صفا، مهرباني، همراهي، هم­دردي و دل­سوزي است که تنها يک نگاه مهرانگيز او کافي بود تا تمام خستگي­ها و گرفتگي­ها از روح و جسم همسرش به درآيد.

در سيره اين بانوي يگانه است که هنر ظريفي چون «جلب رضايت و خشنودي همسر» جامع­ترين مصداق خود را مي­يابد؛ تا جايي که همسرش در شأن او مي­فرمايد: به خدا سوگند!... زهرا تا آن زمان که خداوند او را به سوي خود بُرد، مرا ناراحت نساخت و عملي انجام نداد که مرا ناخشنود کند.4

جلوه­هايي بسيار زيبا از زندگاني دُردانه بانوان، وجود دارد که پرداختن به آنها مجالي بسيار وسيع و جداگانه مي‌طلبد؛ جلوه­هايي چون: اوج ادب و همراهي با شوهر، توجه کامل به روحيات معنوي و مسؤوليت­هاي ويژة همسر، کمال ايثار و از خودگذشتگي در مقابل همسر، اوج خوش­رفتاري و خوش­گفتاري با شوهر، تجهيز روحي‌ـ رواني همسر براي جهاد، آسوده­سازي خاطر همسر در عرصة تهذيب و پرورش فرزندان، تحمل و صبر در مقابل کمبودهاي مادي، کمک به خودکفايي و استقلال اقتصادي خانواده و... .

در اين مقام، به تحليلي زيبا از شوهرداري حضرت زهرا(سلام الله علیها) در آينه کلام فرزند پاک­نهادش، ديده و دل مي­سپاريم:

شما ببينيد شوهرداري حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) چگونه بود. در طول ده سالي که پيامبر در مدينه بودند، حدود نُه سالش حضرت زهرا و حضرت علي (علیه السلام) با همديگر زن و شوهر بودند. در اين نُه سال، جنگ­هاي کوچک و بزرگي ذکر کرده­اند (حدود 60 جنگ اتفاق افتاده)، در اغلب آنها اميرالمؤمنين هم بوده است. حالا شما ببينيد، او خانمي است که در خانه نشسته و شوهرش مرتب در جبهه است و اگر در جبهه نباشد، جبهه لنگ مي­ماند ـ اين قدر جبهه وابسته به او است‌‌ـ از لحاظ زندگي هم وضع رو به راهي ندارند؛ همان چيزهايي که شنيده­ايم:(وَ يُطعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَي حُبِّهِ مِسکِيناً وَ يتيماً وَ اَسيراً اِنِّما نُطعِمُکُم لِوَجهِ اللهِ)؛5 يعني حقيقتاً زندگي فقيرانة محض داشتند. در حالي که دختر رهبر است، دختر پيامبر است، يک نوع احساس مسؤوليت هم مي­کند.

ببينيد انسان چه روحيه قوي­اي بايد داشته باشد تا بتواند اين شوهر را تجهيز کند، دل او را از وسوسه اهل و عيال و گرفتاري­هاي زندگي خالي کند، به او گرمي بدهد، بچه­ها را به آن خوبي تربيت کند. حالا شما بگوييد امام حسن و امام حسين، امام بودند و طينت امامت داشتند؛ زينب (سلام الله علیها) که امام نبود. فاطمه زهرا (سلام الله علیها) اين­گونه خانه­داري، شوهرداري و کدبانويي کردند و اين­طور محور زندگي فاميل ماندگار در تاريخ قرار گرفتند. آيا اينها نمي­تواند براي يک دختر جوان، يک خانم خانه­دار يا مشرف به خانه­داري الگو باشد؟ اينها خيلي مهم است.6

حق تمتع و لذت­جويي

بهترين زنان شما، آن زن با عفتي است که به آميزش با شوهرش تمايل بسيار داشته باشد.7 با همسرت نزديکي کن تا خداوند به تو پاداش دهد، همچنان که اگر زنا کني، خداوند تو را عذاب مي­دهد.8

در نظام تربيتي اسلام، يکي از اهداف و استراتژي­هاي بزرگ تشکيل خانه و خانواده، بهره­جويي از لذت­هاي حلال از طريق هم­نشيني، هم­کلامي، هم­خوابي، هم­آغوشي و... بين همسران است که خود مي­تواند با قصد قربت، به عنوان عبادت و براي دوري از حرام انجام پذيرد؛ تا جايي كه رسول اكرم (صلوات الله علیه و آله) مي‌فرمايند:

مردي نيست که دست همسرش را عاشقانه بگيرد، جز آن که آفريدگار براي او 5 پاداش بنويسد. پس اگر او را در آغوش کشد، 10 پاداش مي­برد. اگر همسرش را ببوسد، 20 پاداش دارد. اگر با او درآميزد، پاداش اين کار براي او از دنيا و آنچه در آن است، بهتر است. پس زماني که مرد برمي‌خيزد تا غسل نمايد، آب از هيچ قسمتي از بدنش عبور نمي­کند، جز آن که گناهش را مي­زدايد و درجه­اي بر او مي‌افزايد.

همانا خداوند والا براي اين غسل پاداشي بهتر از دنيا و آنچه در آن است، بدو مي­بخشد و در برابر فرشتگان افتخار مي­کند و مي­فرمايد:"به بنده­ام بنگريد. در شبي سرد برخاسته است تا از جنابت و دوري از من، غسل کند. بر اين باور است که من پروردگار اويم. گواه باشيد که او را بخشيدم!"9

لذت­جويي­هاي زن و مرد از يکديگر محدود به آميزش نمي­شود، بلکه فضيلت­هاي اخلاقي و شايستگي­هاي شخصيتي و توسعة ميدان لذت­جويي متقابل از مهم­ترين عوامل لذت­ساز به شمار مي­روند.10

به همين دليل،«لذت­جويي همه­جانبه» و «توزيع لذت پاک و فراگير» در همة عرصه­هاي روابط خانوادگي، مهارتي است که بايد به همسران و زوج­هاي جوان آموزش داده شود.

براي موفقيت و کام­يابي در روابط جنسي با همسرتان به اين نکات توجه داشته باشيد:

* زن موجودي ظريف، لطيف و به شدت عاطفي است که تنها مرد هنرمند مي­تواند از موهبت­ها و لطافت­هاي او به طور کامل بهره­مند گردد؛

* مهم براي زن آن است که مردي او را در آغوش بگيرد که از فضايل اخلاقي و صفات برجسته انساني نيز بهره­مند باشد؛

روزي امّ­السّلمه از پيامبر (صلوات الله علیه و آله) پرسيد: پدر و مادرم فدايت! زني در طول عمر خويش دو شوهر مي­کند. اگر اين زن و هر دو شوهرش اهل بهشت باشند، زن با کدامين آنها در بهشت زندگي خواهد کرد؟ پيامبر در پاسخ فرمود: زن، مردي را که نسبت به خانواده­اش بهتر و خوش­اخلاق­تر بوده است، برمي­گزيند.11

* در ارتباط جنسي با همسرتان حيا و خجالت را کنار بگذاريد و از هر خلاقيت و هنري براي ايجاد نشاط، تازگي و پويايي در اين ارتباط استفاده نماييد؛ چنانچه امام محمدباقر (علیه السلام) درخصوص کنارگذاشتن حيا از سوي زن به هنگام خلوت با همسرش مي فرمايد:

بهترين زنان کسي است که هرگاه با همسر خود خلوت کرد و جامه از تن درآورد، جامة حيا را نيز درآورد و هرگاه جامه­اش را پوشيد، جامة حيا را نيز بر تن کند.12

* در بستر استراحت هميشه درکنار همسر خود بخوابيد13 و از لباس خواب مناسب و عطر و بوي خوش استفاده کنيد؛

* اشتياقات و تمايلات جنسي خود را صميمانه و بدون خجالت با همسرتان مطرح کنيد؛

* به تميزي و نظافت بدن و آرايش و آراستگي خود اهميت دهيد؛ چنانچه توصية هميشگي پيامبر به مردان چنين بوده است:

لباس­هاي خود را بشوييد، موهاي سر و صورت و بدن خود را پيرايش کنيد، مسواک بزنيد و همواره آراسته و پاکيزه باشيد. همانا مردان بني­اسرائيل چنين نکردند و زنانشان زناکار شدند.14

آراستگي مرد بر عفت و پاکدامني زن مي­افزايد. زنان ترک عفت نمودند، چون شوهرانشان به آراستگي خود اهميت ندادند.15

* اگر در محيط خانه و در ارتباط با همسرت آراسته نيستي، از خود بپرس آيا خوش­داري همسرت را اين چنين آشفته و ناآراسته ببيني؟ حال که آشفتگي و ناآراستگي را از همسرت نمي­پسندي، بدان که او نيز نسبت به تو چنين توقعي دارد.

فوايد کام­يابي موفق بين همسران

به گفته روان‌شناسان اغلب اختلافات موجود بين زوجين، ريشه در ناسازگاري­هاي جنسي دارد و اگر روابط جنسي براي زن و شوهر ارضاکننده باشند، هر دو از ساير بي­تناسبي­ها، ناسازگاري­ها و سوءتفاهم­ها مي­توانند چشم­پوشي کنند.

درکتب روان­شناسي درباره آثار و فوايد روابط زناشويي خوب و خلّاق بين همسران چنين آمده است:

* روابط زناشويي خلّاق و ارضاکننده، مقدار فراواني هورمون انرژي­زاي آدرنالين و اندروفين را در بدن آزاد مي­کند که سبب ايجاد آرامش جسمي و رواني مي­گردد؛

* هنگامي که رابطة جنسي زن و شوهر مطلوب باشد، ساير عوامل فشارآور زندگي ناپديد مي­شود؛

* تمکين زن، صيدگاه شوهر و عرصة فرمانروايي زن و عامل محبوبيت او نزد شوهر است؛

* اگر مرد کام­جويي از همسرش احساس رضايت و موفقيت نمايد، براي زندگي به هر شکلي تن خواهد داد؛16

* آميزش براي زن و مرد، مانند يک کوهنوردي است که در طي آن مرد زودتر به قله و اوج جنسي مي­رسد و زودتر نيز پايين مي­آيد، اما زن ديرتر به قله و اوج مي رسد. از اين رو برمردان لازم است قبل از آميزش با نوازش و بازي و معاشقه­هاي مقدماتي زن را نيز براي اوج­گيري در لذت­جويي­هاي ويژة زنان آماده سازد.17

در حديثي از پيامبر اکرم(صلوات الله علیه و آله) چنين آمده است: سه چيز از خشکي و جفاکاري محسوب مي­شود: ...و آن­که مردي با زنش قبل از اين که بازي کند (و او را آماده سازد)، نزديکي نمايد.18

-----------------------

لینک مطالب مرتبط:

بعضی از حقوق زنان بر مردان

بهترین تدبیر برای زندگی

ازدواج، مستحب مؤکد یا واجب

جهت‌یابی افکار انسان در سایه ازدواج

مرد سالار است یا زن

كاركردهاي خانواده در نظام هستي

رابطه زن و شوهر در زندگی چگونه باید باشد؟

فرزندان بدخلق و عصبی

پی نوشت ها:

1. رسول‌الله(صلوات الله علیه و آله): «جهاد المَرأةِ حُسنُ التَّبَعُّلِ» كليني، الكافي، ج5، ص9.

2. كليني، كافي، ج5، ص9؛ حرّاني، تحف العقول، ص60؛ طبرسي، مکارم الاخلاق، ص215.

3. علامه طباطبايي، تفسير الميزان، ج4، ص350.

4. امام علي(علیه السلام): «فَوَاللهِ... لا أغضَبَتني و لا غَضَبَت لي أمراً» اربلي، كشف الغمّه، ج1، ص492.

5. انسان (76)، 8 و 9.

6. از فرموده­هاي مقام معظم رهبري در ديدار با جوانان به مناسبت هفتة جوان، 7/2/1377. دانشگاه اسلامي و رسالت دانشجوي مسلمان در بيانات مقام معظم رهبري، ص20ـ21.

7. رسول الله(صلوات الله علیه و آله):«خَيرُ نِساءِکُم العَفيفَةُ الغَلِمَةُ» شيخ کليني، فروع کافي، ج5، ص324.

8. شيخ حرّعاملي، وسائل الشيعه، ج14، ص76 (روايت از پيامبر اكرمصلوات الله علیه و آله).

9. شيخ صدوق، دعائم الاسلام، ج2، ص190.

10. ر.ک: نيلي­پور، مهدي، مديريت خانواده، ج2، ص22ـ26.

11. علامه مجلسي، بحارالانوار، ج73، ص334.

12. امام باقر(علیه السلام): «خَيرُ النِّساءِ مَنِ الَّتي إِذا دَخَلَت مَعَ زَوجِها فَخَلَعَتِ الدَّرعَ خَلَعَت مَعَهُ الحَياءَ وَ إِذا لَبِسَتِ الدَّرعَ لَبِسَت مَعَهُ الحَياءَ» شيخ طوسي، تهذيب الاحکام، ج7، ص399.

13. پيامبر اسلام(صلوات الله علیه و آله) در اين­باره مي­فرمايد: «وقتي زني دور از بستر شوهر خود شبي را به روز آورد، فرشتگان تا صبح او را لعنت کنند» نهج الفصاحه، ح1998.

14. رسول الله(صلوات الله علیه و آله): «إغسِلُوا ثِيابَکُم وَ خُذوُا مِن شُعُورِکُم وَ استاکُوا وَ تَزَيَّنُوا وَ تَنَظَّفُوا فَإنَّ بَني إسرائيلَ لَم يَکُونُوا يَفعَلوُنَ كَذلِکَ فَزَنَت نِساءُهُم» متقي هندي، كنزالعمال، ج6، ص640.

15. ري­شهري، محمد، ميزان الحکمه، ح7875.

16. نيلي­پور، مهدي، مديريت خانواده، ج2، ص23ـ24.

17. بي­ميلي جنسي در زنان، ص74.

18. رسول الله(صلوات الله علیه و آله): «ثَلاثَةٌ مِنَ الجَفاءِ: ...وَ مُواقَعَةُ الرَّجُلِ أهلَهُ قَبلَ المُلاعَبَةِ» محدث­قمي، سفينة البحار، ج2، ص46.

منبع: خانواده وتربیت مهدوی،ص175،آقاتهرانی وحیدری کاشانی