بيانيه تهران که با همراهي کشورهاي دوست و مستقل ترکيه و برزيل صادر شد، مورد حمايت کشورهاي مستقل جهان و شخصيت‌ها و گروه‌هاي سياسي داخلي و خارجي قرار گرفت در اين‌باره ممکن است ابهاماتي وجود داشته باشد که در اين تحليل به پاسخ آن‌ها مي‌پردازيم.
1- با توجه به اين‌که ايران خودش به اورانيوم با غناي 20 درصد دست يافته و مي‌تواند سوخت راکتور هسته‌اي تهران را تأمين کند به چه دليل آمادگي خود را براي تبادل سوخت اعلام کرده است؟
به‌رغم داشتن اورانيوم با غناي 20 درصد، تبادل سوخت براي ايران منافعي دارد که براي کسب آن ها، اقتضا مي‌کند آمادگي خود را براي تبادل اعلام کند؛ يکي از فوايد اين تبادل، پايان‌يافتن مناقشات نسبت به پرونده هسته‌اي ايران است امضاي معاهده کشورهاي اروپايي براي مبادله به معناي پذيرش ايران هسته‌اي است، زيرا قبول تبادل و گرفتن اورانيوم غني‌شده با غناي 5/3 درصد از ايران و تحويل اورانيوم با غناي 20 درصد به ايران به معناي به رسميت شناختن حق توليد اورانيوم غني‌شده از سوي ايران است. چيزي که سال‌هاست دنياي غرب خواهان توقف و تعطيلي آن بوده است.
دومين فايده آن‌که باب تجارت ايران با کشورهاي داراي فناوري هسته اي باز خواهد شد و از اين پس، ديگر هيچ کشوري براي خريد يا فروش اورانيوم غني‌شده تا مرز 20 درصد به ايران محدوديتي نخواهد داشت و اين گام به مراتب از گام اول مهم‌تر است. فايده سوم اين‌که در صورت انجام اين مبادله، که به معناي پذيرش حق هسته اي ايران است عملاً قطعنامه‌ها و سياست‌هاي تحريمي عليه ايران را لغو مي کند، زيرا ديگر موضوع تحريم منتفي شده است.
2- برخي مي‌گويند امانت سپردن 1200 کيلوگرم اورانيوم به ترکيه ممکن است براي ما مشکل ناامني ايجاد کند، زيرا ما نبايد همه آن‌چه را که داريم به کشور ديگري ولو دوست بسپاريم.
البته اگر چنان‌چه همه اورانيوم غني‌شده ما در حد همين 1200 کيلو بود، انجام اين ريسک ممکن بود براي ما خطرات امنيتي داشته باشد. شايد به همين دليل بود که طي يکي دو سال گذشته ايران حاضر به چنين مبادله‌اي نشد، ولي اکنون با داشتن مقدار قابل توجهي از اورانيوم علاوه بر آن 1200 کيلو ديگر براي ما مشکل ايجاد نمي شود. از اين رو ايران اسلامي حاضر به مبادله سوخت در شرايط کنوني شد تا از منافع فوق نيز برخوردار گردد.
3- برخي هم اين گونه مي‌گويند چنان‌چه اروپايي‌ها و مجريان NPT تعهدشان را در برابر ايران عمل نکنند و اورانيوم با غناي 20 درصد در اختيار ما قرار ندهند و ترکيه نيز برخلاف تعهدش عمل کند و اورانيوم امانتي را به ايران برنگرداند خسارت سنگيني به کشورمان وارد خواهد شد. بنابراين انجام چنين معاهده و مبادله‌اي بسيار خطرناک است و به ريسک آن نمي‌ارزد.
اولاً صرف صدور بيانيه الزام‌آور نيست و تا به امضاي طرفين نرسد و تبديل به معاهده رسمي نشود اعتباري ندارد. در بيانيه تهران نيز آمده است که اين معاهده بايد به امضا گروه وين که آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز عضو آن است برسد. چنان ‌چه طرف مقابل از معاهده اي که به تأييد سازمان مربوطه نيز رسيده سر باز بزند اعتبار اين سازمان و ديگر سازمان‌هاي جهاني از بين خواهد رفت و بيش از پيش حقانيت ايران اسلامي را بر ملت ها و دولت هاي جهان اثبات خواهد کرد. از اين رو براي آن ها مقرون به صرفه تر است که زير بار امضاي چنين معاهده اي نروند تا اين که بخواهند اعتبار جهاني خود را مخدوش کنند.
ثانياً اگر بخواهيم از انجام چنين مبادلاتي بترسيم باب بسياري از مبادلات و معاهده‌ها بسته خواهد شد از جمله اين که امانت سپردن ذخاير ارزي کشورها نيزدر بانک جهاني و بانک‌هاي خارجي اعتباري نخواهد داشت.
4. چنان‌چه آمريکا و اروپا به بيانيه تهران توجه نکنند و حاضر به امضاي معاهده نشوند ايران از مواضع خود عقب‌نشيني کرده و موجب جري تر شدن آمريکا و زياده‌خواهي‌هاي آنان مي شود.
آمريکايي‌ها با رايزني هاي گسترده و دادن امتيازات فراوان به برخي کشورها، در صدد صدور قطعنامه‌اي جديد براي محدوديت‌ و تحريم بيش‌تر ايران بودند، بيانيه تهران تمام تلاش‌هاي آمريکا و متحدان غربي‌اش را خنثي کرد و آمريکا را در يک سردرگمي فرو برد. اکنون چنان‌چه آمريکا و گروه 5 از مواضع خودشان عقب نشيني کنند و پيشنهاد سه کشور ايران، برزيل و ترکيه را بپذيرند پيروزي بزرگي نصيب ايران شده است؛ زيرا آمريکا هم در صدور قطعنامه جديد شکست خورده‌ است و هم در پروژه محدود کردن ايران براي رسيدن به انرژي صلح‌آميز هسته‌اي. ولي چنان‌که به بيانيه تهران بي‌اعتنايي کنند و بر همان طبل تحريم و صدور قطعنامه بکوبند اولاً دولت‌‌هاي مستقل جهان با آن‌ها همراهي نخواهند کرد و ثانياً آمريکا مجبور است براي صدور قطعنامه جديد باج بيش‌تري به کشورهاي صاحب حق وتو از جمله چين و روسيه بپردازد، اتفاقي که اين‌ روزها در حال وقوع است. آمريکا مجبور شد همه تحريم‌هاي شرکت‌هاي روسي را لغو کند و علاوه بر آن امتيازات ديگري هم به روسيه بدهد. ثالثاً بر فرض صدور قطعنامه جديد، بلوک‌بندي نويني در جهان شکل خواهد گرفت، درست همان که رهبر معظم انقلاب در ديدار با رئيس‌جمهور برزيل به آن اشاره فرمودند، ضرورت « تشکيل جبهه کشورهاي مستقل» در نتيجه، صاحبان حق وتو تنها خواهند ماند و بيش از پيش اعتبار بين المللي خود را در ميان ملت‌ها و دولت‌هاي مستقل از دست خواهند داد. رابعاً ملت ايران در اين ميان چيزي از دست نخواهد داد؛ بلکه علاوه بر توليد اورانيوم غني شده با ديپلماسي فعال در عرصه بين‌المللي، حقانيت و مظلوميت خود را بيش از پيش به نمايش خواهد گذاشت.
5. چرا دولت به نظرات برخي صاحب نظران مخالف توجهي نکرد و همچنان بر بيانيه تهران تأکيد مي‌ورزد؟
بيانيه تهران و تلاش براي تبديل شدن آن به يک معاهده تقريباً در کشور مورد اتفاق و اجماع مسؤولان قرار دارد، زيرا علاوه بر حضور دبير شوراي امنيت ملي، رؤساي قواي مقننه و قضائيه و بيش از 234 تن از نمايندگان مجلس از اين اقدام دولت حمايت کردند شخصيت‌ها و گروه‌هاي سياسي کشور نيز بيانيه تهران را ديپلماسي فعال دولت توصيف کرده،‌ و آن را اقدام مهم دولت دانستند؛ بنابر اين صاحب نظراني که با اين توافق مخالف باشند چندان وجود ندارد که به نظرات آن ها توجه شود.

در ديدار با رئيس‌جمهور برزيل به آن اشاره فرمودند، ضرورت « تشکيل جبهه کشورهاي مستقل» در نتيجه، صاحبان حق وتو تنها خواهند ماند و بيش از پيش اعتبار بين المللي خود را در ميان ملت‌ها و دولت‌هاي مستقل از دست خواهند داد. رابعاً ملت ايران در اين ميان چيزي از دست نخواهد داد؛ بلکه علاوه بر توليد اورانيوم غني شده با ديپلماسي فعال در عرصه بين‌المللي، حقانيت و مظلوميت خود را بيش از پيش به نمايش خواهد گذاشت.
5. چرا دولت به نظرات برخي صاحب نظران مخالف توجهي نکرد و همچنان بر بيانيه تهران تأکيد مي‌ورزد؟
بيانيه تهران و تلاش براي تبديل شدن آن به يک معاهده تقريباً در کشور مورد اتفاق و اجماع مسؤولان قرار دارد، زيرا علاوه بر حضور دبير شوراي امنيت ملي، رؤساي قواي مقننه و قضائيه و بيش از 234 تن از نمايندگان مجلس از اين اقدام دولت حمايت کردند شخصيت‌ها و گروه‌هاي سياسي کشور نيز بيانيه تهران را ديپلماسي فعال دولت توصيف کرده،‌ و آن را اقدام مهم دولت دانستند؛ بنابر اين صاحب نظراني که با اين توافق مخالف باشند چندان وجود ندارد که به نظرات آن ها توجه شود.