سخنان نورانی امام راحل که به عنوان شاخصی همیشگی راهگشای نسل های گوناگون مسئولان کشور می تواند باشد از اصولی است که متأسفانه دیده می شود که مورد جفا قرار می گیرد.
از این قبیل است جنجال اخیر بر سر کلام آن سفر کرده که فرمود:
«مجلس در رأس همه امور است»
شاید برخی مسئولین به بهانه هایی خود را گرفتارتر از این بدانند که در چنین مواردی واژه شناسی و محتوا یابی کنند و شاید هم برخورد با سخنان بنیانگذار جمهوری اسلامی را برای گذران معیشت سیاسیشان همینگونه می پسندند. در صورتی که برخورد با چنین متن گرانبهایی اسلوب وروش علمی خود را می طلبد و ایکاش یکی از صدها مراکز فرهنگی کشور در خلاء فعالیّت مرکز حفظ آثار ایشان متصدی این کار زمین مانده می شد و شرط مسئولیت پذیری در کشور هم سپری کردن دوره روش شناسی برداشت از سخنان حضرت امام قرار می گرفت.
حال در واژه شناسی «رأس همه امور» در کلام امام خمینی (سلام الله علیه) که مورد مناقشه قرار گرفته و بهانه ای برای سرباز زدن از فرمان رهبر معظم انقلاب سلامی در حفظ اتحاد و تحکیم اعتماد مردم و مسئولین شده است،آنچه که می توان در این مختصر گفت اینکه امام راحل بارها این واژه را در کاربردهای مختلف بکار برده اند که معانی متفاوتی نیز در نظر داشته اند.
یکی از معانی ای که ایشان از این کلام اراده می کردند «مسئولیت داشتن» و «رئیس و سرپرست» بودن است که نمونه هایی از آن عبارت است از:
«مادامى كه كارتر در رأس امور است معلوم نیست كه بتوانیم با دولت امریكا همكارى داشته باشیم.» صحیفه نور ج‏11، ص 82.

«حالا هم مى‏گوییم كه ما یك محاكمه‏اى از رژیم پهلوى مى‏كنیم. و یك محاكمه هم از... رؤساى جمهورى امریكا، از آن زمانى كه این آدم در رأس امور بود تا حالا. و تا آن وقتى كه اینها در اینجا هستند و بساطشان اینجا هست. بنابراین، مسائل حل نشده است.»
صحیفه نور ج‏11، ص 272.

اما بیشترین معنایی که امام رضوان الله تعالی علیه در کلامشان از «رأس همه امور» منظور داشه اند نشان دادن اولویت و اساسی بودن و اصیل بودن و خطیر بودن آن امر است که نمونه های آن نیز عبارتند از:

«فرهنگ هم از امور مهمى است كه در رأس امور تقریباً واقع شده است»
صحیفه نور ج‏12، ص 47.

«همه اقشار ملت خصوصاً آنهایى كه در رأس كار هستند، خصوصاً روحانیینى كه در رأس كار هستند، اینها جدیت كنند به اینكه نبادا خداى نخواسته چهره جمهورى اسلام به طور قبیح بین مردم وجود پیدا كند. این اهمیت در رأس همه امور این معناست.» صحیفه نورج‏8، ص

«شمایى كه مى‏خواهید تربیت بشوید، تربیت معلم یا تربیت بكنید، تربیت معلم، در رأس هر امرى این است كه با این تعلیمها تربیت را مقدم بدارید.» صحیفه نور ج‏13، ص 508.

«در رأس امور این است كه ما این امر الهى را كه فَاسْتَقِمْ كَما امِرْتَ وَ مَنْ تابَ مَعَكَ این امر الهى را ما اجرا كنیم.» صحیفه نور ج‏16، ص 508.

«و از كارهایى كه باید این كنفرانسِ غیرمتعهدین انجام بدهند كه در رأس همه كارهاست و باید بعدها هم این مطلب را انجام بدهند، این است كه اول متعهد و غیرمتعهد را از هم جدا كنند.» صحیفه نور ج‏17،ص 362.

«مى‏شوند ان شاء اللَّه بزودى، لكن از حالا به بعد ما باید چه بكنیم. یك مسئله كه در رأس همه امور است مسئله معنویات است» صحیفه نور ج‏17، ص 373

«نماز جمعه در رأس همه امور است، و مردم را مجتمع كنند كه در این امر خللى وارد نشود» صحیفه نور، ج‏18، ص 195.

«امر كشاورزى كه در رأس امور یك كشور امثال كشور ماست»
صحیفه نور، ج‏18، ص 282.

«این قدرت اسلام است كه طوایف مختلفه را در زیر یك سقف جمع كرده است... و موانع را مرتفع كنیم؛ كه الحمدللَّه شده است؛ و اگر هم مانده است، یك ریشه‏هاى گندیده‏اى هست. و یك مطالبى داریم كه در مقام سازندگى كشور است. در رأس همه قضیه قانون اساسى است‏»
صحیفه نور ج‏8، ص181.

«در رأس همه امور تربیت انسانى است. » صحیفه نور ج‏10، ص26.

«در صورتى كه اسلام وجود شما را مغتنم مى‏شمارد و عزیز مى‏شمارد. و تمام قواى مسلح باید بدانند كه اسلام قواى مسلح را در رأس امور قرار مى‏دهد. آنها هستند كه استقلال كشور را حفظ مى‏كنند» صحیفه نور ج‏14، ص 294.

«این چیزى كه الآن محل بحث ما هست، و مورد احتیاج همه ما هست، این امرى است كه در رأس امور واقع شده است. این امرى است كه اساس مملكت شماست. او این است كه بروید و تمام اطراف خودتان را، تمام ملت را آشنا كنید به اینكه قانون اساسى را باید به آن رأى بدهید»
صحیفه نور ج‏11، 25.

«در رأس همه امور قضیه وحدتى است كه باید بین همه نیروها و همه ملت باشد»
صحیفه نور ج‏14، ص 231.

«مملكتى را كه قواعد اسلامى پیاده شود، باید مردم را به این راه دعوت كرده؛ و منحرفین را به راه راست هدایت كرد. باید فساد آنها را به طور سالم با برهان از بین برد، نه با جنگ و جدال. نشریه، بسیار خوب است و در صورتى كه محتواى آن محتواى آموزنده باشد و دست اندر كاران آن متعهد باشند، این نشریه رأس همه امور مى‏شود»
صحیفه نور ج‏14، ص 385.

«در رأس همه امور توجه باشد به اینكه این جنگ باید به پیروزى ختم بشود؛ ان شاء اللَّه! و ان شاء اللَّه مى‏شود» صحیفه نور ج‏15، ص 28.

«تفاهم و وحدت در رأس امور است» صحیفه نور ج‏18، ص 10.

«تا بتوانند قواى مسلّحه كارهایى كه بر آنها محوّل است بخوبى انجام بدهند. مجلس را كه در رأس همه امور است تقویت كنید. و دنبال این باشید كه یك مجلس قوى قانونگذارى داشته باشیم تا بتوانند مملكت را به راه راست ببرند» صحیفه نور ج‏13، ص 538.

«تضعیف نكنند دولت را؛ و همین‏طور راجع به مجلس، كه مجلس در رأس همه امور واقع است» صحیفه نور ج‏17، 115.

همانطور که گذشت امام راحل تنها درباره مجلس نفرمودند که «رأس همه امور است» ‌بلکه هرجا که تشخیص می دادند موردی در کنار موارد دیگر اصلی تر و از اولویت برخوردار است و به دلایل زمانی مثل همزمانی با انتخابات مجلس و امثال آن اصلی ترین موضوع روز را مطرح می کردند.
که در این مورد نیز که فرمودند مجلس در رأس امور است هم یکی از دلایل آن همزمانی با انتخابات مجلس بودن آن مقطع است و هم به معنای مسئولیت داشتن مجلس و هم به معنای خطیر بودن نقش مجلس است و این به این معنا نیست که تمام ارکان کشور باید تحت شعاع مجلس باشند که با این منطق -که مناقشه مورد بحث رئیس مجلس و دوستانش با رئیس جمهور است- وزارت کشاورزی و یا مسئولان مراکز تبلیغی کشور و مراکز تربیتی و یا ستاد محترم نمازجمعه و یا وزارت فرهنگ وارشاد و امثال اینها چون امام راحل امور مربوط به آنها را در رأس همه امور دانسته اند باید نسبت به دیگر زیرمجموعه های نظام مدعی باشند که می دانیم و می دانند که اینطور نیست که البته در همان زمان وقتی که برای عده ای همین سوء تفاهم پیش آمد امام راحل در رأس همه امور بودن مجلس را توضیح دادند و در آستانه انتخابات مجلس دوم که مسئله اصلی کشور بود توضیح دادند و فرمودند:
«چون امروز روزى است كه باید راجع به تكلیف خودمان در انتخابات عرض كنم، باید عرض كنم كه یكى از امورى كه مطمح نظر آنهایى است كه مى‏خواهند این انقلاب را به شكست برسانند قضیه مجلس است. مجلس یك چیز سهلى نیست كارش. مجلس یك چیزى است كه در رأس همه امورى كه در كشور است واقع است. یعنى مجلس خوب همه چیز را خوب مى‏كند و مجلس بد همه چیز را بد مى‏كند. ولهذا آنهایى كه قبلًا در این كشور حكومت داشتند سعیشان این بود كه مجلس را نگه دارند. آنوقتى كه دیگر مجلس تحقق پیدا كرده بود و مشروطه شده بود و مجلس پیدا شده بود، سعى مى‏كردند كه مجلس را به دست بیاورند. آن وقت كه نمى‏توانستند با فشار مردم را الزام كنند باید كیك را چیز بكنید، آن وقت با حیله‏ها مى‏كردند.»
صحیفه نور، ج‏18، ص 282و 283.

همانطور که ازسخن آن سفر کرده واضح است -که نیازی به توضح و تفسیری ندارد- ایشان از دو جهت مجلس را در آن مقطع و یا دیگر مقاطع «در رأس همه امور» می دانستند یکی در آستانه انتخابات بودن و دیگری خطیر بودن جایگاه آن در کشور که اگر خدمت کند ماندگار است واگر چون بعد از مشروطه خیانت کند کشور را به تباهی می کشد.
البته قانون اساسی هیچ تردیدی نسبت به اهمیت جایگاه مجلس شورای اسلامی باقی نگذاشته ولی اثبات شء نفی ما عدا نمی کند چرا که در همین قانون اساسی پس از رهبر معظم انقلا اسلامی رئیس جمهور را دوم شخص کشور دانسته و این مهمی است که در دوره دولت دکتر احمدی نژاد مثل خیلی چیزهای دیگر نادیده گرفته شده است.
حضرت امام خمینی همانطور که نسبت به لفظ دمکراتیک و واژه های غیر خودی مقاومت نشان دادند وفرمودند: «جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد» نسبت به لفظ مجلس نیز تأکید داشتند تا که آن به نام مقدس «مجلس شورای اسلامی» ‌به کار برده شود تا با پارلمان غربی مشتبه نشود.
آقای لاریجانی بنابر آنچه که در فیلم تبلیغی انتخاباتیشان در ریاست جمهوری نهم گذشت میانه خوبی با لفظ دمکراسی دارد و بارها نیز به جای «مجلس شورای اسلامی» لفظ «پارلمان» را به کار برده اند که حتماً ایشان به بار محتوایی لفظ «پارلمان» آگاه هستند که اساساً پارلمان در نظام پارلمانی معنا پیدا می کند که از لوازم اصلی آن تسلط کامل بر تقدیرات اجرایی آن کشورها ست. فربه تر شدن اختیارات رئیس مجلس در دوران ایشان و دخالت هایی در امور اجرایی که منجر به دخالت و تعیین گروه میانجیگر از طرف رهبر معظم انقلاب اسلامی شد از دیگر ابهامات موجود در این زمینه می باشد، به خصوص که از گوشه وکنار و از طرف برخی از نزدیکان آقای رفسنجانی در روزهای اخیر پیشنهاد شده که «در کشور چون کشور های پارلمانیته، بلندپایه ترین مقام اجرایی را مجلس انتخاب کند.» یعنی همان شکل حکومتی که در انگلیس جاری است تا که به بهانه جنجال های اخیر از رأی مستقیم صرف نظر شود تا که دولت منتخبِ احزاب درون مجلس باشد که بنابر این ابراز نگرانی رئیس جمهور محترم از این اتفاق چون خیلی از مواردی که رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز حقً را به دولت داده اند قابل بحث و جدی است. و شاید هم یکی از مطالباتی که در ورای اغتشاشات فتنه 88 نهفته است سوق دادن کشور از بیم جنجال های انتخابات مستقیم ریاست جمهوری به این سو باشد به خصوص که ریاست محترم مجلس هشتم در اولین اقدامات خود طرح موسوم به «دولت وحدت ملّی» را که احزاب نقش آفرین آن بودند را در دستور کار قرار داد ونظام پارلمانیته نیز زمینه این آرزوی برباد رفته احزاب را ایجاد می کند و راه را بر انتخاب شدن احمدی نژادی مستقل و وارسته از احزاب را می بندد.
آنچه که مسلم است نظام ما جمهوری اسلامی بر پایه ولایت فقیه است و هیچگاه پارلمان محور نبوده است و علاوه بر این بنابر اصل تفکیک قوا ورود در اختیارات قوا نه عاقلانه است ونه قانونی و همانطور که لایحه دوقلوی خاتمی برای گسترش اختیارات رئیس جمهورخلاف قانون و زشت وقبیح بود و یکی از عوامل انقراض سلسله مدعی اصلاحات شد، ورود مجلس وریاست آن هم در حیطه اجرا ناپسند و غیر قانونی است که هم دولت وهم مجلس باید صبورانه قضاوت نسبت به حدود آنرا به شورای نگهبان که رهبرمعظم انقلاب اسلامی دستور داده اند، واگذار کنند.
مسعود شفیعی کیا
31/6/89
(سال همت وکار مضاعف)
شؤال 1431