ایران هسته ای- روزنامه نیویورک تایمز ابراز اطمینان کرد با روی کار آمدن ویلادیمیر پوتین به عنوان رییس جمهور روسیه، روابط مسکو و واشینگتن، به شدت تخریب خواهد شد.

متن کامل یادداشت نیویورک تایمز که به قلم چارلز گرنت نوشته و در روز جمعه 17 فروردین 1391 (4 آوریل 2012) منتشر شده در ادامه می آید.

***

پیامی که می توان از مذاکرات اخیر در مسکو دریافت کرد این است که بعید است آغاز دور تازه روابط آمریکا و روسیه پس از بازگشت ولادیمیر پوتین به ریاست جمهوری در ماه مه دوام بیاورد.

جو بایدن معاون رئیس جمهور آمریکا فوریه 2009 خواستار آغاز دور تازه ای از روابط آمریکا و روسیه شد و در سه سال آینده باراک اوباما و دمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه آشتی دو جانبه را پیش بردند. دور تازه روابط آمریکا و روسیه مزایایی را برای دو طرف به همراه داشت. مسکو درباره مشارکت در فناوری هسته ای غیر نظامی با واشنگتن به توافق رسید، آمریکا به عضویت روسیه در سازمان تجارت جهانی کمک کرد و درکی ضمنی بوجود آمد که آمریکا منافع حیاتی روسیه را در حیاط خلوت خود مثلا در اکراین به طور مستقیم به چالش نخواهد کشید. آمریکا نیز از روسیه بهره برد و افراد و تجهیزات این امکان را پیدا کردند با عبور از روسیه برای ماموریت ناتو در افغانستان فرستاده شوند، روسیه موشک های زمین به هوای اس 300 را در اختیار ایران قرار نداد. هر دو طرف خوشحال بودند که توافقنامه استارت جدید را امضا می کنند توافقی که تعداد زرادخانه های راهبردی هسته ای آنها را کاهش می دهد. علاقه شخصی مدودف و اوباما مارس 2011 زمانی نقشی مهم ایفا کرد که مدودف تصمیم گرفت قطعنامه 1973 شورای امنیت سازمان ملل را وتو نکند قطعنامه ای که توجیه قانونی برای مداخله نظامی در لیبی را بوجود آورد.

آن تصمیم که ولادیمیر پوتین نخست وزیر و بسیاری در تشکیلات امنیتی روسیه با آن مخالف بودند به آمریکا و متحدانش این توجیه حقوقی را داد که در لیبی مداخله نظامی کنند. پوتین که در زمان ریاست جمهوری مدودف همچنان شخصیت مهم سیاسی در کرملین باقی مانده است، اجازه داد این سطح جدید روابط روسیه و آمریکا ادامه یابد هر چند وی هرگز به این موضوع اشاره نکرد. پوتین مانند مدودف به طور ذاتی یک دیپلمات نیست و دیدگاهی بد بینانه تر درباره آمریکا دارد. پوتین در زمان مبارزات اخیر انتخابات ریاست جمهوری به لفاظی های تند ضد آمریکایی متوسل شد و تظاهر کنندگان مخالف را متهم کرد که از آمریکا پول می گیرند. مقاله های اخیر پوتین در روزنامه ها نیز نشان داد وی تسلط آمریکا را نسبت به ظهور قدرت چین تهدیدی مهم تر می داند.

افرادی که سخنان خصوصی پوتین را شنیده اند می گویند سوء ظن پوتین و بی اعتمادی وی به آمریکا بیشتر از آنکه لفاظی هایی با کاربرد انتخاباتی باشد ، مسئله ای واقعی است. مطرح شدن هر گونه بحثی درباره مسئله حقوق بشر موجب تیرگی بیشتر روابط آمریکا و روسیه می شود. سازمان های غیر دولتی که بودجه آنها را بنیادهای غربی تامین می کنند با شکل های تازه ای از اذیت و آزار روبرو هستند. مسئله بغرنج دیگر، مسئله سپرموشکی است. به نظر می رسد بیشتر تشکیلات امنیتی روسیه معتقد باشند هدف آمریکا از طرح های سپر موشکی، متوجه روسیه است هر چند آمریکایی ها می گویند در این طرح ایران را در نظر دارند.

استراتژیست های روسیه نگرانند طرح های آمریکا مستلزم آن باشد که مسکو در عقیده «نابودی تضمین شده متقابل» تجدید نظر کند هر چند اگر این طرح ها به طور کامل اجرا شوند، در صورت قصد آمریکا به ویرانی روسیه نمی توانند مانند از آن شوند که این کشور نیز آمریکا را از بین ببرد.

مدودف تهدید کرده است با استقرار موشک های کروز در کالینینگراد و احداث سامانه های دفاع موشکی روسیه به طرح واشنگتن واکنش خواهد داد. سوریه و ایران مشکلات زیادی بوجود آورده اند. استراتژیست های روسیه هرج و مرج در خاورمیانه را تقریبا به صورت انحصاری بر اساس کشمکش بین ایران از یک طرف و عربستان و آمریکا از طرف دیگر بررسی می کنند. سوریه نه تنها متحد ایران بلکه بهترین دوست روسیه در منطقه است. روسیه روابطی دوستانه با ایران دارد ولی درباره عربستان اینطور نیست. بسیاری از روس ها معتقدند مسائل ژئو پولتیک آمریکا را وادار خواهد کرد نه تنها علیه ایران بلکه علیه حکومت بشار اسد در سوریه به زور متوسل شود. روس ها معتقدند بهار عربی تنها موجب مشکلات خواهد شد و پیش بینی می کنند بهار عربی در نهایت به روی کار آمدن حکومت های افراطی اسلامی و مورد حمایت عربستان منجر خواهد شد. پوتین با هر گونه مداخله بشر دوستانه در سوریه به شدت مخالف است. این موضع تا حدودی بر اساس پای بندی شدید به اصل مطلق حق حاکمیت قرار دارد.

اعتقاد پوتین به اینکه غرب از شرایط قطعنامه 1973 برای توجیه حمله به لیبی استفاده کرد، دشمنی وی را با مداخله غرب در کشورهای دیگر تشدید کرده است. این موضوع تا حدودی بر اساس شرایط واقعی سیاسی قرار دارد: سوریه تسلیحات زیادی از روسیه خریداری می کند، سوریه پایگاهی دریایی در اختیار روسیه قرار داده است و نیز دمشق به مانع شدن از تسلط آمریکا و عربستان بر منطقه کمک می کند.

در مقابل باید گفت مسئله افغانستان موجب تقویت واشنگتن و مسکو شده است. روسیه ، حضور آمریکا را در افغانستان سدی در برابر گسترش بنیاد گرایی اسلامی می داند و روسیه و آمریکا در خصوص عملیات مقابله با مواد مخدر همکاری می کنند. در عین حال بسیاری از روس ها معتقدند زمانی که نیروهای آمریکایی سال 2014 افغانستان را ترک کنند، آمریکایی ها دلایل کمتری برای همکاری با مسکو خواهند داشت.

سردتر شدن روابط با روسیه احتمالا به اوباما در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا لطمه ای نخواهد زد زیرا میت رامنی که تصور می شود با اوباما رقابت خواهد کرد از وی به سبب آسان گیری درباره روسیه انتقاد کرده است. در هر صورت، رئیس جمهور بعدی آمریکا و پوتین احتمالا دلایل خوبی را پیدا خواهند کرد که مانع از خصمانه شدن روابط دو جانبه شوند. آمریکا برای برخورد با ایران و مسائل دیگر خاورمیانه به روسیه در شورای امنیت نیاز دارد. پوتین نیز می داند روابط متشنج با غرب جلوی پیشرفته شدن اقتصاد روسیه را می گیرد. در عین حال سطح تازه روابط یا دوستانه بودن آمریکا و روسیه در زمان ریاست جمهوری پوتین مانند زمان مدودف نخواهد بود.