تهیه کننده: مهدی مهدوی اطهر

دانش پژوه کارشناسی معارف اسلامی و علوم سیاسی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

چند وقتی است که بار دیگر امارات متحده عربی، ادعای مالکیت جزایر سه‌گانه (تنب بزرگ، کوچک و ابوموسی) را نموده و سفر آقای احمدی نژاد را به آنجا، تجاوز به این کشور تلقی نموده است. اما سؤالی که قابل طرح این است که اهمیت و جایگاه این جزایر چگونه است که هر چند یکبار اماراتی‌ها ادعای آن را می‌نمایند ؟ در این مقاله به طور مختصر این مسئله را برای درک بهتر از جایگاه و اهمیت این جزایر شرح می‌دهیم.

اهمیت و موقعیت ژئوپلیتیک و استراتژیک این جزایر به طور مختصر به شرح ذیل می‌باشد:

1. موقعیت ژئواستراتژیک:

تنگه هرمز به دلیل موقعیت جغرافیائی خاص خود که تنها گذرگاه برای عبور کشتی‌های غول پیکر از منطقه دریای عمان و خلیج فارس بوده و مالک آن از مزایای کشترانی بین‌المللی بهره‌مند می‌گردد، برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است.

حال این تنگه توسط کمربند قوسی دفاعی شش جزیره‌ی « قشم، هرمز، لارک، هنگام، تنب بزرگ و ابوموسی » محافظت می‌گردد؛ و در اصل این شش جزیره از این جهت که نخستین خط دفاعی برای تنگه هرمز بوده، برای ایران داری اهمیت می‌باشد اما از این حیث ارزشی برای امارات نداشته، بلکه با مالکیت امارات بر جزایر سه‌گانه، می‌تواند بر زنجیره دفاعی و محافظتی ایران رخنه نماید.

2. موقعیت نظامی:

در صورت تشکیل پایگاه نظامی در جزایر سه‌گانه به خصوص ابوموسی می‌توان وضعیت مناسب دفاعی یا تهاجمی را برای مالک آن سرزمین‌ها در جنگ ایجاد نماید. علاوه بر این که می‌تواند پایگاه ویژه‌ای برای کمک رسانی تجهیزات، به کشورهای دوست و سکوی پرواز مناسبی در جنگ‌های منطقه ای باشد.

همچنین به دلیل ارتباط این جزایر با اقیانوس هند از یک سو و با آب‌های آزاد از سوی دیگر موقعیت و جایگاه عالی در جنگ‌ها و مسائل استراتژیک ایجاد نموده است.

3. موقعیت دیده بانی:

این جزایر سه‌گانه به دلیل موقعیت ژئوپلیتیک عالی خود می‌توانند پایگاه مناسبی برای دیده بانی و کسب اطلاعات از کشتيرانی بین‌المللی منطقه و اطلاعات نظامی در جنگ‌های منطقه ای باشند.

4. موقعیت تجاری:

این جزایر به دلیل نزدیکی آنها با تنگه هرمز، فاصله کم آن با راه زمینی جهت ترانزیت کالا از طریق سرزمین پهناور ایران و فاصله کم آن با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، دارای جایگاه مناسب برای کشتيرانی بین‌المللی، ترانزیت کالا و تبدیل شدن به منطقه آزاد تجاری می‌باشد.

و با توجه به این که کلیه صادرات نفت ایران و هشتاد درصد تجارت کشور ما از طریق خلیج فارس و تنگه هرمز انجام می‌شود لذا اهمیت این جزایر از جهت آزادی کشتیرانی بین‌المللی، حمایت از صادرات نفتی ایران و به طور کلی تجارت خارجی ایران انکار ناپذیر است.

5. موقعیت توریستی:

این جزایر نیز با توجه به مسافت کم آنها با سواحل کشور های عربی و موقعیت مناسب آنها در خلیج فارس و دریای عمان، ظرفیت مناسبی برای تبدیل شدن به مکان توریستی جهت جذب گردشگری و تبدیل شدن به یکی از مراکز درآمدزا برای کشور مالک این جزایر می‌باشد.

6. موقعیت فرهنگی مذهبی:

این جزایر در صورت تبدیل شدن آنها به مکان گردشگری و منطقه آزاد تجاری دارای ظرفیتی مناسب جهت ترویج فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی و تبلیغ تشیع به مهمانان و دریانوردان خارجی می‌باشد.

نقدی که از اول انقلاب بر دولت‌های برسرکار آمده وارد است، این است که چرا با توجه موقعیت خاص در راستای بهره ‌برداری کامل از آنها اقداماتی صورت نگرفته است ؟ اما به شکرانه خداوند متعال گویا با همکاری دولت و مجلس مقرر گردیده در صورت توافق اقدامات ذیل صورت پذیرد:

1. استقرار پایگاه نظامی و تجهیزات دفاعی نظامی در جزیره ابوموسی
2. برگزاری جلسه شورای عالی استان‌ها در جزیره ابوموسی
3. تشکیل استانی به نام خلیج فارس با مرکزیت جزیره ابوموسی
4. تبدیل شدن جزیره ابوموسی به مکان توریستی- تفریحی

در پایان لازم به ذکر است اقدام مناسب صدا و سیما در پخش مستقیم دعای ندبه 8 اردیبهشت ماه سال جاری قابل تقدير و تشکر است.