ایام میلاد بزرگ بانوی كربلا بهانه ای است تا سری به برخی كتب تاریخی و روایی بزنیم تا شاید با پرداختن به قطره ای از فضائل آن بزرگوار ، باقیات صالحاتی برای خود تهیه نماییم .

تبیین: هنگامی كه اُسرا وارد كوفه شدند زنان كوفه كه وضعیت را مشاهده كردند شروع به ندبه و گریه زاری نمودند. مردان نیز با آنها همصدا شدند. در این هنگام امام علی بن الحسین علیهماالسلام با صدایی ضعیف فرمودند:

اینان بر ما گریه می كنند!! پس چه كسانی ما را كشتند ؟! در این هنگام زینب دختر علی علیه السلام با دست خود اشاره ای به مردم نمودند كه ساكت باشید.

حذیم اسدی گوید:

به خدا قسم هیچ با حیایی سخنگو تر از او ندیدم ، گویی با زبان [ و صدای ] علی با مردم سخن می گفت ، وقتی با اشاره به مردم دستور سكوت داد نفَسها در سینه حبس شد و صدای زنگ شتران نیز ساكت شد !! (1)

وصی امام

احمد بن ابراهیم گوید: خدمت حكیمه خاتون دختر امام جواد علیه السلام و خواهر امام هادی علیه السلام... شرفیاب شدم و با او از پشت پرده ای سخن گفتم و از او در مورد اعتقاد و دینش سۆال نمودم و پرسیدم كه چه كسی را امام می داند؟

ایشان نام كسی را كه امام می دانستند بردند و فرمودند : فلان بن الحسن [یعنی نام ویژه و مبارك حضرت ولی عصر ارواحنا فداه را بردند]

باز از او سۆال نمودم كه شما خود او را دیده اید یا اینكه خبر امامتش به شما رسیده ؟!!

فرمود: خبر وی از طریق امام عسکری علیه السلام كه نامه ای به مادر  وی نوشته بود به من رسیده است.
باز پرسیدم كه آن كودك در حال حاضر كجاست ؟!

فرمود: از دیدگان مستور است.

گفتم: پس شیعیان به چه كسی پناه ببرند؟!

فرمود: به خدمت مادر امام عسکری علیه السلام شرفیاب شوند!

به او گفتم: آیا كسی را امام خود بدانم كه وصی او یك زن است.

فرمود: در این مورد اقتدا شده است به حسین بن علی بن ابی طالب علیهماالسلام كه در ظاهر به خواهر خود زینب بنت علی علیهماالسلام وصیت نمود در حالی كه هر علم و فیضی كه از علی بن الحسین علیهماالسلام سر می زد در ظاهر به زینب علیهاالسلام نسبت داده می شد تا از این طریق امامت علی بن الحسین علیهماالسلام مخفی بماند. (2)
حضرت زینب

امانت دار علوم امامت

عبارت عربی مطلب مورد نظر به این شكل است:

« و كان ما یخرج من علی بن الحسین من علم ینسب إلی زینب »

احتمال دارد كه معنی این جمله این باشد كه علومی كه بر زبان زینب علیهاالسلام جاری می شد از تعلیمات علی بن الحسین علیهماالسلام بود اما مردم خیال می كردند كه از خود زینب علیهاالسلام است و به ایشان نسبت می دادند .

اما می توان معنی عمیق تری از این جمله بدست آورد از این جهت كه از خود امام سجاد علیه السلام نقل شده كه خطاب به عمه بزرگوار خود ، فرموده اند:

« أنت بحمد الله عالمة غیر معلمة و فهمة غیر مفهمة » (3)

ظاهر این عبارت این است كه حضرت زینب سلام الله علیها در علوم خود، معلمی نداشته اند و گویا مستقیم از خداوند دریافت می نمودند یعنی حتی از علی بن الحسین علیهماالسلام نیز دریافت نمی كردند، پس با توجه به این مسأله باید گفت كه انتساب علوم امام سجاد علیه السلام به حضرت زینب علیهاالسلام در واقع و نفس الأمر بوده نه در ظاهر و خیال مردم، و در واقع حضرت زینب علیهاالسلام واسطه فیض بین علی بن الحسین علیهماالسلام و مردم بوده اند چنانچه خود علی بن الحسین علیهماالسلام واسطه ای بین خدا و غیر بوده اند و خود ایشان نیز از خداوند دریافت می نموده اند!

و مۆید این مطلب نیز این است كه همین رابطه دریافت علم به شكل ویژه و غیر طبیعی بین امام حسین علیه السلام و خواهرش زینب علیهاالسلام بوده است و در واقع رابطه بین امام سجاد و حضرت زینب علیهماالسلام ، ادامه رابطه حضرت زینب علیهاالسلام با ولی مخصوص زمان خود بوده است .
درك اولیاء

می توان گفت حضرت زینب سلام الله علیها از معدود اولیاء الهی است كه هفت معصوم را درك نموده است حضرات باقر و سجاد و دو برادرش حسن و حسین و پدر و مادرش و از همه مهم تر اشرف اولیا و انبیا، نبی مكرم اسلام صلوات الله علیهم اجمعین!!

عاقله لبیبه

ابن اثیر كه از عامه می باشد ، در كتاب معروف خود اسد الغابة، می گوید:

« و كانت عاقلة لبیبة جزلة ... و كلامها لیزید ... مشهور یدل علی عقل و قوة جنان » (4)

یعنی زینب علیهاالسلام زنی عاقل و خردمند و عظیم بود و كلام او در مجلس یزید مشهور است كه دلالت بر مقدار عقل و قوت قلب او دارد.

بی شك عقل و خرد زینب علیهاالسلام همان علوم لدنی بوده است كه از اولیا به شكل ویژه دریافت نموده اند لكن چون ابن اثیر و امثال او به این دست مسائل اعتقادی ندارند از این حقائق تعابیری در سطح خود نموده اند مثل : «عقل و خرد و عظمت و قوت قلب » !!

پی نوشت ها:

1-  احتجاج ج2 ص29.

2-  كمال الدین صدوق ص501.

3-  عوالم ص 370.

4-  اسد الغابة ج5 ص469 ؛ الإصابة ج8 ص166.

---

---

*. تبیان