بررسی نشدن طرح شاه سعودی در نشست اخیر ریاض برای الحاق بحرین به عربستان، برخلاف هیاهو و جنجال تبلیغاتی به راه افتاده برای ایجاد اتحادیه ای متشکل از کشورهای عضو شورای همکاری به مرکزیت آل سعود، از وجود اختلافاتی عمیق بین این کشورها و نگرانی آنها در خصوص جاه طلبی سعودی ها پرده برداشت.

به گزارش روز چهارشنبه پایگاه اطلاع رسانی شبکه العالم، "سعود الفیصل" وزیرخارجه سعودی در پایان نشست دوشنبه شب ریاض برخلاف آنچه که تا پیش از این تبلیغ می شد، اعلام کرد موضوع اتحاد کشورهای شورای همکاری به زمانی دیگر موکول شد، تا بررسی ها و تماسهای بیشتری جهت ایجاد اتحادیه ای قوی و فعال صورت بگیرد.

اظهارات این شاهزاده سعودی موجی از سئوالها و ابهامات را در این خصوص ایجاد کرد، چراکه فیصل از وجود اشتباهاتی در "جزئیات برخی جزئیات" این طرح خبر داد .. در این طرح بدون هیچ گونه پژوهش حقوقی و قانونی فقط به اهداف نهایی اشاره شده است.

پایگاه میدل ایست آنلاین به نقل از ناظران عرب تأکید کرد، سعودی ها در اعلام این موضوع دچار شتابزدگی شدند، به این امید که بتوانند ایران را تهدید کرده، و به رژیم بحرین برگه های بیشتری جهت فشار بر مخالفان داخلی بدهند.

اما موضوع اتحاد کشورهای عضو شورای همکاری فقط به مشکل بحرین محدود نمی شود، چراکه ناظران با شگفتی بسیار دریافتند مسائل بسیاری وجود دارد که در این طرح نادیده گرفته شده است.

"عبدالعزیز الخمیس" پژوهشگر سعودی و نویسنده این مقاله تأکید کرد: چه کسی در این اتحادیه قدرت و سلطه را در دست خواهد گرفت و یا بخش مهمی از آن را در اختیار خواهد داشت؟، اگر پاسخ سران کشورها باشد، دوباره این سئوال مطرح می شود که کدام یک از این سران قدرت را در دست خواهد گرفت؟، و آیا انتقال قدرت به صورت دوره ای خواهد بود و هر سال ریاست این اتحادیه به یک کشور منتقل خواهد شد؟

سئوال مهمتر آن است که حد و مرز اختیارات در اتحادیه جدید که بدون شک با شورای همکاری تفاوت خواهد داشت، تا کجاست؟ اگر این اتحادیه اختیارات سیاسی داشته باشد، همه می دانند که هر کدام از این کشورها مواضع، منافع و راهبردهای متفاوتی با یکدیگری دارند.

با وجود پنهان کاری ها در خصوص اسامی اعضای کمیته ای که از سوی شورای همکاری این طرح شاه سعودی را بررسی کرده اند، این سئوال مطرح می شود که چگونه مدیرکل یک دفتر آموزشی و یا شخصیت اجتماعی عادی می تواند یک قانون بین المللی را تدوین کند؟ از اینجا به وجود سردرگمی، تناقض و ابهامی که شاهزاده سعود الفیصل آن را جزئیات نامناسب توصیف کرده بود، پی می بریم.

در این میان، بزرگترین و مهمترین معضل در اتحاد کشورهای عربی، مسأله مرکزیت و توابع آن است. آیا این اتحادیه می تواند راهکاری برای اختیارات مرکزیت خود ارایه کند؟ آن هم در سایه نبود یک عنصر مهم و اساسی یعنی پارلمان یکپارچه اتحادیه کشورهای عربی .. اکنون در اروپا پارلمانی وجود دارد که اعضای آن قبل از سران کشورهای اروپایی، نماینده منافع ملتهایشان هستند.

موضوع دیگر آن است که آیا عربستان سعودی که کشوری بزرگ در منطقه است، اجازه می دهد نفوذ و حجم تأثیرگذاری آن داخل اتحادیه کاهش یابد؛ و آیا کشورهای عضو می توانند تصمیم ها و قوانینی وضع کنند که از سلطه مرکز این اتحادیه بکاهد و رأی دیگر طرفهای عضو را بارزتر کند، آنهم درشرایطی که فعلا مردم عربی نقشی در تصمیم گیریهای سیاسی کشورشان ندارند.

بحران هویت عربی

بحران دیگری که با تشکیل اتحادیه عربی ایجاد می شود، از بین رفتن هویت های محلی است، این درحالی است که رژیم های عربی منطقه تلاش می کنند هویت و ماهیت محلی خود را تقویت کنند، و حتی برخی از آنها میلیاردها دلار در بخش ورزش، رسانه، یا خرید پایگاه های اینترنتی و یا مارکهای تجاری بین المللی هزینه می کنند، تا نام کشورشان را بر سرزبانها بیندازند.

آیا این کشورها راضی می شوند که از هویت محلی خود دست بکشند و تحت یک هویت واحد منطقه ای فعالیت کنند؟ درحالیکه جنگ هویت داخل کشورهای عربی در سطوح مختلف سیاسی، فرهنگی، و اجتماعی همچنان داغ است.

آیا به شهروندان این کشورها یک هویت و گذرنامه یکسان عربی داده می شود، و آنها می توانند مانند اتحادیه اروپا به راحتی از کشوری به کشور دیگر بروند، بدون آنکه به دلایل امنیتی بازرسی بازداشت شوند؟

آیا این حقوق شهروندان برای کار در کشورهای دیگر مساوی خواهد بود، و یا اینکه با آنها تحت عنوان یک بیگانه رفتار خواهد شد؟

آینده مبهم حقوق زنان عرب

راستی حقوق زنان در این اتحادیه چیست؟ آیا آنها به حقوقی قانونی، برابر با دیگر خواهران خود در کشورهای دیگر عربی دست می یابند؟

چگونه می توانیم باور کنیم که هرکدام از کشورهای عربی در صورت تشکیل این اتحادیه ویژگی ها، هویت و امور داخلی خود را حفظ کنند، درحالیکه این اتحادیه شامل همکاری های امنیتی است .. امضای توافقنامه همکاری امنیتی در نشست اخیر مشورتی، فقط به معنای آن است که این اتحادیه تعیین کننده راهبردهای امنیتی کشورها خواهد بود که بر اوضاع داخلی این کشورها تأثیر خواهد گذاشت. به همین دلیل مدت زیادی طول نخواهد کشید که شاهد اختلافات کشورها به دلیل دخالتها در امور داخلی آنها باشیم.

بحران سازی قطر پس از ائتلاف با اخوان المسلمین

در همین حین بر کسی پوشیده نیست که ائتلاف قطر با اخوان المسلمین در سطح جهانی، و حمایت مالی آن در منطقه خلیج فارس، این کشور را به مرکزی برای فتنه انگیزی و بحران سازی در این منطقه و کل کشورهای عربی تبدیل کرده است.

به نظر می آید با توجه به عواملی که در بالا به آن اشاره شد، مأموریت ایجاد اتحادیه کشورهای عضو شورای همکاری، بسیار دشوار باشد، ولی به نظر می اید که تصمیم گیرندگان در این کشورها برای انجام این مأموریت پافشاری می کنند، البته با این دیدگاه که هر کدام بتوانند با توجه به نیازها و مطالبات خود در این اتحادیه عضو شوند.

این درحالی است که بدون کوتاه آمدن از این مطالبات هیچ اتحادیه ای تشکیل نمی شود، و حتی اگر این اتحادیه تشکیل شد ظاهری و موقت خواهد بود، و درصورتیکه جوانان عرب در ایجاد و اداره آن شرکت نداشته باشند، مقر این اتحادیه دیر یا زود تعطیل خواهد شد.