نشست استانبول 2 فرصتی شد تا وندی شرمن به عنوان سرپرست تیم مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا به طور عملی به مباحث مربوط به برنامه اتمی ایران ورود پیدا کند.
به گزارش فارس، تاسیس سفارت مجازی آمریکا برای خدمات‌دهی به ایرانیان بهانه ای بود تا وندی شرمن، دیپلمات کهنه‌کار آمریکایی در امور ایران، برای نخستین بار رخ بنماید.

اما برای اولین بار، وی زمانی وارد گود بحث هسته‌ای ایران شد که پس از 15 وقفه در مذاکرات میان ایران و 1+5، تیم کارشناسان باراک اوباما تصمیم گرفتند وی را به جای ویلیام برنز راهی استانبول کنند. از این رو بود که وندی شرمن به عنوان معاون هیلاری کلینتون در امور سیاسی و سومین مقام متنفذ دستگاه دیپلماسی آمریکا سرپرستی هیات مذاکره کننده آمریکایی را بر عهده گرفت. البته ویلیام برنز نیز به عنوان مشاور ارشد وندی، او را در این مذاکرات همراهی کرد.

البته این دیپلمات باسابقه آمریکایی در اوایل اشتغال خود در موقعیت‌های شغلی متفاوتی در سازمان‌های دولتی و غیرانتفاعی فعالیت کرده است، اما ورود او به وزارت خارجه آمریکا به سال 1993 باز می‌گردد یعنی زمانی که به عنوان مشاور "وارن کریستوفر"، وزیر خارجه وقت آمریکا منصوب شد و تا سال 1996 در این سمت باقی ماند. بازگشت دوباره شرمن به دستگاه سیاست خارجی آمریکا به دوران مادلین آلبرایت، وزیر خارجه بیل کلینتون مربوط می‌شود. او علاوه بر مادلین آلبرایت، سمت مشاور برای هیلاری کلینتون در کمپین انتخابات ریاست جمهوری 2008 را نیز در کارنامه خود دارد.

اما اینکه چرا دولت واشنگتن شرمن را به عنوان سرپرست تیم مذاکره کننده آمریکا عازم ترکیه کرد، به نفوذ و شهرت او باز می‌گردد، از این روست که این دیپلمات کهنه کار آمریکایی معمولا در مذاکرات و نشست‌های بسیار مهم دیپلماتیک حضور پیدا کرده و در مواقع ضروری به عنوان برگ برنده آمریکا مطرح بوده است.

ماجرای این شهرت به فعالیت‌های وی در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون مربوط می‌شود. شرمن در آن دوران به همراه مادلین آلبرایت، وزیر خارجه وقت آمریکا، ریاست هیات مذاکره کننده هسته‌ای آمریکا را بر عهده داشت؛ مذاکراتی که در نهایت به توافق هسته‌ای کره شمالی و آمریکا منجر شد.

وی به دلیل فعالیت‌هایی که منجر به توافق هسته‌ای آمریکا با کره شمالی در سال 1997 در زمان ریاست جمهوری کلینتون شد به " در باز کن" وزارت خارجه آمریکا معروف است.

فرهاد کلینی، کارشناس مسائل استراتژیک در گفت‌وگو با فارس درباره علت جایگزین شدن وندی شرمن با ویلیام برنز به همین موضوع اشاره کرد و گفت: " با توجه به اینکه شرمن در گذشته موضوع مذاکرات هسته‌ای کره شمالی را دنبال کرده، علاوه بر اینکه تجربه قوی در کنترل تهدیدات دارد، تجربه کار در حوزه آسیا را نیز در کارنامه خود دارد. از این روست که او را جایگزین ویلیام برنز کرده‌اند."

وی ادامه دارد: "نکته دیگر اینکه آمریکا از سوی آتلانتیک به سوی پاسیفیک حرکت می‌کند، بنابراین بر روی چین و حوزه آسیا تمرکز کرده و با توجه به سوابق وندی شرمن، او می‌تواند نقش کلیدی در این حوزه ایفا کند."

اما نکته دیگری که نباید درمورد تغییر نمایندگان آمریکا در مذاکرات 5+1 با ایران از نظر دور داشت، تغییر استراتژی واشنگتن در برهه‌های مختلف است. به عنوان نمونه، مدت کوتاهی پس از کناره‌گیری نیکلاس برنز و جایگزینی او با ویلیام برنز، آمریکا در چرخشی ناگهانی که بسیاری از تحلیلگران از آن به عنوان انصراف واشنگتن از پیش شرط تعلیق غنی‌سازی برای مذاکره با ایران یاد کردند، نماینده جدید خود در مذاکرات را راهی نشست ژنو کرد. جالب اینکه برنز نیز مانند شرمن، سرپرستی و هدایت مذاکرات آمریکا با یک کشور دیگر را در کارنامه خود دارد. او نیز به هدایت گفتگوها با لیبی که به از سرگرفتن روابط واشنگتن با طرابلس پس از یک ربع قرن انجامید، کمک کرده بود.

در مقطع کنونی نیز برخی شواهد و موضع گیری‌ها حاکی از آن است که آمریکا خود را برای پذیرش غنی‌سازی اورانیوم 5 درصد در ایران آماده کرده؛ تصمیمی که قطعا واشنگتن برای اجرایی کردن آن آنهم با کمترین هزینه ممکن، باید مهره جدیدی را جایگزین نماینده پیشین خود کند که در این میان قرعه به نام وندی شرمن، یکی از دیپلمات‌های باسابقه آمریکایی افتاده که او نیز در برهه‌ای حساس در تاریخ سیاسی آمریکا توانسته مذاکرات با کره‌شمالی را به سرانجام برساند.

از این رو، تلاش آمریکا برای ورود قدرتمند به مذاکرات هسته‌ای استانبول و گسیل کردن یکی از مهمترین و معروف‌ترین دیپلمات‌های تاریخ آمریکا نشان از اهمیت راهبردی نتایج نشست مذکور دارد.

اما در این میان، نگاهی به موضع گیری‌های پیشین وندی شرمن در قبال ایران، دید درست‌تری نسبت به نوع نگاه این دیپلمات آمریکایی و موضع گیری‌های آینده وی در اختیار قرار می‌دهد.

از نخستین این موضع گیری‌ها می‌توان به مخالفت وی با اعمال تحریم علیه بانک مرکزی ایران در آذرماه سال گذشته اشاره کرد. در آن زمان، نمایندگان مجلس سنای آمریکا، به اتفاق طرح تحریم و مجازات مؤسسات مالی خارجی که با بانک مرکزی ایران معامله می‌کنند، را به تصویب رساند. موافقت با این طرح موجب توقیف دارایی‌های موسسات مالی آمریکایی و نیز غیرآمریکایی می‌شد که با بانک مرکزی ایران ارتباط داشتند. در این صورت شرکت‌ها در خرید نفت ایران با مشکل مواجه شده و همین امر موجب افزایش قیمت نفت می‌شد.

وندی شرمن به عنوان یکی از مشاوران اوباما، مخالف تصویب طرح مذکور بود تا جایی که با حضور در کمیته روابط خارجی سنا نسبت به تصویب این تحریم‌ها علیه ایران هشدار داد و گفت: "ما همه با این انگیزه‌ها، احساسات و اهداف که شاهرگ اقتصاد ایران را هدف گرفته موافقیم؛ اما یک خطر وجود دارد و آن این است که بهای نفت بالا برود و این بدان معناست که ایران در واقع پول بیشتری برای تغذیه برنامه اتمی‌ خود خواهد داشت و نه کمتر."

چند روز پس از این موضع‌گیری، وی به عنوان سومین مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا، گردانندگی مراسم رونمایی از سایت سفارت مجازی آمریکا را بر عهده گرفت و هنگام افتتاح و آغاز به کار این سفارتخانه مجازی گفت: "ما می خواهیم به صورت مستقیم با مردم ایران ارتباط برقرار کنیم. ما می خواهیم همه مردم ایران به ویژه جمعیت بزرگ جوانان در داخل ایران بدانند که آمریکا به مردم ایران و تمدن آنها عمیقا احترام می گذارد."

در مباحث پیرامون مساله هسته‌ای ایران، آنچه بیش از سایر موارد در بحث مذاکرات استانبول خودنمایی می‌کرد، تماس‌های مکرر وندی شرمن با مقامات صهیونیستی پیش و همین طور پس از مذاکرات بود. طبق گزارش روزنامه هاآرتص، نماینده آمریکا در مذاکرات ایران با 1+5 برای هماهنگ سازی مواضع در قبال گفتگوها، قبل و بعد از مذاکرات با مایکل اورن، سفیر اسرائیل در واشنگتن مذاکره داشته و این مقام صهیونیستی را در جریان مذاکرات قرار داده است.

قطعا با توجه به اطلاعات دریافتی از طریق وندی شرمن بود که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از دولت‌های غربی درباره نحوه تعامل آنها با ایران انتقاد کرد و آنها را به دادن "هدیه" به ایران متهم ساخت. به دنبال این موضع گیری بود که یک مقام آمریکایی با اذعان به آگاهی نتانیاهو از استراتژی گروه 1+5، اظهار داشت: هفته‌ها پیش از کنفرانس استانبول، رایزنی‌های جامعی ـ چه به شیوه رو در رو و چه تلفنی ـ انجام گرفته تا رویکردها نسبت به مذاکرات هماهنگ شود.

اما ظاهرا مقامات صهیونیستی به مذاکراتی که تاکنون با مقامات آمریکایی داشته، قانع نشده‌اند چرا که یک هیات از وزارت امور خارجه اسرائیل به ریاست "دانی ایالون"، معاون وزیر خارجه به طور محرمانه به واشنگتن سفر کرده و با وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا و نماینده این کشور در مذاکرات با ایران گفت‌وگو کرده است.

البته این نخستین دیدار ایالون با وندی شرمن درباره بحث ایران نیست چرا که سال گذشته نیز وزیر خارجه اسرائیل در دیدار با وندی شرمن، معاون امور سیاسی وزارت خارجه آمریکا، سعی کرد مقامات این کشور را متقاعد کند بخش صنعت نفت ایران را هدف تحریم‌های خود قرار دهند. پس از این دیدار بود که شرمن برای بحث و گفتگو درباره طرح اسرائیل به عربستان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس سفر کرد تا آنها را برای حمایت از اعمال تحریم‌های ضد ایرانی متقاعد کند.

از برآیند این ماجراها، به نظر می‌رسد عقب نشینی آمریکا از موضع اخیر خود در استانبول و تاکید بر لزوم توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران بی‌ارتباط با رایزنی‌های اخیر وندی شرمن با مقامات صهیونیستی نباشد.

با این حال باید منتظر ماند تا پیامدهای نهایی رایزنی صهیونیست‌ها با مقامات آمریکایی را در رفتار و واکنش‌های این دیپلمات آمریکایی در مذاکرات بغداد مشاهده کرد.