بولتن نیوز: ماه گذشته، هنگامی که ایالات متحده و شرکای مذاکره کننده اش پیشنهاد فروش قطعات یدکی هواپیما را در ازای امتیازات هسته ای به ایران ارائه دادند، هویجی را مقابل ایران آویزان می کردند که تاریخ آن تقریبا به قدمت تاریخ ناوگان هواپیمایی مسافربری ایران بود و امروز هم ایران می داند که نه آمریکا و نه گروه 5+1 هیچیک در پی کنار آمدن با حقوق هسته ای ایران نیستند و تنها فکر آنها آماده کردن اذهان جامعه بین الملل برای تداوم تحریمها است و بس.

تاریخ سیاسی پس از انقلاب اسلامی ایران و همچنین سالهای پس از ملی شدن صنعت نفت گواهی بر این موضوع است که نه آمریکا و نه انگلیس و اتحادیه اروپا هرگز دست از سر نفت ایران و حکومتهایی که بر ایران حکم فرمایی می کنند بر نخواهند داشت. هدفی که تنها یک نتیجه را دنبال می کند و آن هم تسلط بر بازارهای نفت و همچنین تحت شعاع قرار دادن موقعیت استراتژیک ایران است.

به واقع اینکه آمریکایی ها و انگلیس نزدیک به 61 سال است که به اشکال مختلف ما را تحریم کرده اند و امروز هم اگر در مقابل آنها پا پس گذاریم و شرایط آنها را به طور مطلق هم قبول کنیم باز هم به نتیجه مطلوب در مذاکرات فیمابین نخواهیم رسید و این چیزی است که هم جلیلی می داند و هم اشتون. جلیلی می داند که اگر پا پس گذاریم و مذاکرات آنطور که آمریکا می خواهد پیش برود باز هم به چیزی دست نخواهیم یافت و این بار و برای تحت فشار قرار دادن نظام جمهوری اسلامی موارد دیگری همچون حقوق بشر و تروریسم بین الملل و ....از این قبیل خواهد بود که از سوی امریکاییها دست آویز قرار گرفته و مانعی خواهد شد بر سر لغو کامل تحریمها و برقراری تعاملی دوستانه بین ایران و کشورهایی که امروز با آمریکا دست در دست هم دارند.

پس بهترین راه آن است که مذاکرات را رها کنیم و همانطور که ژاپن پس از حملات اتمی هیروشیما و ناکازاکی خود را ساخت، با توان و بازوی داخلی و بدون تکیه بر نفت، کشورمان را از لحاظ اقتصادی و صنعتی توسعه داده و با توجه به گستره وسیع سرزمین ایران و نظر به وجود تمامی مواد اولیه مورد نیاز برای صنایع کشور و همچنین اقلیم متنوع برای کسب درامد از گردشگری و .... فردایی نو را برای فرزندان میهن اسلامیمان رقم بزنیم. تا شاید در آینده ای نه چندان دور زیاده خواهان بین المللی هم با تفکری نو و باوری واقعی به پای مذاکره با ایران نشسته و برای فردایی بهتر از ظلم به ایرانی و ایران دست بردارند.

به گزارش باربارا اسلاوین، خبرنگار مانیتور در واشنگتن و محقق ارشد بخش ایران در شورای آتلانتیک: امروز فروش قطعات یدکی، که پیشنهاد همیشگی و دیرپای ایالات متحده برای وادارکردن ایران به تغییر رویه - به عنوان پاداشی برای گام های مثبت – است این موضوع موضوعی قدیمی است که تقریبا از 20 سال پیش، در اواخر دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش ارائه شد.

به گفتۀ برنت اسکوکرافت، مشاور امنیت ملی رئیس جمهور بوش، در اواخر سال 1992 بخش های مختلف دولت توصیه کردند که اجازۀ فروش این قطعات شامل محصولات بوئینگ به ایران صادر شود اما تصمیم نهایی را به عهدۀ دولت بعدی یعنی بیل کلینتون گذاشتند.

اسکوکرافت به مانیتور گفت: " در پایان سال چهارم دورۀ دولت بوش پدر ، پیشنهاد میانجی گرانه ای برای لغو تحریم های فروش قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری بوئینگ ، هواپیماهای سمپاش و انواع خاصی از کامیون ها مطرح بود" وی افزود: "اما در روزهای آخر دولت بوش پدر، من به این نتیجه رسیدم که مناسب تر این است که این تصمیم را به عهدۀ دولت کلینتون که به زودی برسر کار می آمد بگذاریم."

دولت کلینتون ابتدا هیچ اقدامی نکرد و در عوض سیاست "مهار دوگانه" را در قبال عراق و ایران درپیش گرفت که تقریبا تحریم کلیۀ تجارت ها و سرمایه گذاری ها را نیز در ایران شامل می شد . به گفتۀ توماس پیکرینگ، که از سال 1997 تا 2000 به عنوان معاون امور خارجه خدمت می کرد: " این سیاست در سال های 1999 و 2000 ، تا حدودی کاهش یافت و دولت به شرکتی از زیرمجموعه های هواپیمائی لوفتانزا اجازه داد تا قطعات یدکی، تعمیرات و نگهداری خطوط هوایی مسافربری ایران را از طریق آلمان تامین کند.

پیکرینگ که پس از آن بین سال های 2002-2006 سمت معاون مدیرعامل شرکت بوئینگ در امور بین الملل را بر عهده گرفت ، در ایمیلی گفته؛ پس از آنکه تعدادی از هواپیماهای مسافربری ایران دچار حادثه شد ، کلینتون تحریم های ایران را کاهش داد. پیکرینگ می نویسد: این سیاست "ظاهرا تا دولت بوش پسر [دولت جورج دبلیو بوش] نیز ادامه داشت تا اینکه توسط آن دولت لغو گردید."

ایران در سال های اخیر، شاهد حوادث وحشتناکی در ناوگان هواپیمائی قدیمی خود بوده است. آخرین مورد آن در تاریخ 9 ژانویه 2011 رخ داد، زمانی که یک فروند بوئینگ 727 با قدمت سی و هفت ساله، هنگام تلاش برای فرود اضطراری به دلیل شرایط بد جوی، در نزدیکی شهر ارومیه در شمال غرب ایران سقوط کرد و هفتاد و هفت نفر از 105 سرنشین آن کشته شدند.

به گزارش سازمان عمران و حمل و نقل هوایی ایران ، ناوگان هواپیما های مسافربری این کشور شامل 31 فروند بوئینگ است، که از این تعداد 9 مورد از نوع بوئینگ) اس 727 (می باشد؛ که اول بار در سال 1952 به کار گرفته شد - همچنین تعدادی بوئینگ (اس 747) نمونۀ جت های غول پیکر دو طبقه ای که ابتدا در سال 1970 به پرواز در آمد و از سال 1986 تاکنون دیگر تولید نشده است.

وفتی در سال 1989 پرزیدنت بوش اول، در سخنرانی مراسم تحلیف خود به ایران وعده داد که "حسن نیت، حسن نیت می آورد " ایران امیدوار شد که بتواند قطعات یدکی و هواپیما های جدید را خریداری کند. این اظهار نظر برای ایران انگیزه ای شد تا به آزاد شدن باقی مانده گروگان های امریکایی که توسط گروه های طرفدار ایران در لبنان نگاه داشته می شدند کمک کند. ایران سرانجام این کار را انجام داد اما در عوض امتیاز ملموسی دریافت نکرد - مگر یک بیانیه ازسوی شورای امنیت سازمان ملل که در آن عراق آغازگر جنگ ایران و عراق ( 1980 -1988) شناخته شده و مورد سرزنش قرار گرفت.

پرزیدنت کلینتون، پس از اعمال تحریم تقریبا کامل ایران در سال 1995، در دوره دوم ریاست جمهوری اش و در پاسخ به حرکات آشتی جویانۀ رئیس جمهور بعدی ایران، محمد خاتمی تا حدی شدت محدودیت ها را کاهش داد. تحریم های جدید توسط دولت جورج دبلیو بوش اعمال شد که از سال 2010 و در دولت باراک اوباما تشدید شده است.

با این حال، از لحاظ تئوری، از سال 1995 امکان خرید مستقیم قطعات یدکی هواپیما از شرکت های آمریکائی همواره برای ایران وجود داشته است.

یکی از مقامات وزارت خزانه داری ایالات متحده، که نخواسته نامش فاش شود درایمیلی به مانیتور گفته که طبق مقررات ایالات متحده که هنگام اعمال تحریم های 1995 به اجرا درآمد، " امکان صدور مجوزهای خاصی به صورت موردی برای صادرات و صادرات مجدد کالا، خدمات و تکنولوژی مورد نیاز ایران به منظور تضمین ایمنی وامنیت حمل و نقل هوایی غیرنظامی و بهره برداری ایمن از هواپیماهای مسافربری و تجاری امریکائی در ایران درنظر گرفته شد ."

"علیرغم وجود چنین گریزگاه های بشر دوستانه ای، ایران برای به دست آوردن قطعات یدکی از شرکت های آمریکایی با موانع تقریبا غیر قابل عبوری مواجه است." این اظهار نظراز سوی اریش فراری، وکیلی در واشنگتن که به دولت ها و افراد حقیقی در مورد پیچیدگی های قوانین مربوط به اجرای تحریم ها در ایالات متحده مشاوره می دهد مطرح شده است.

وی به مانیتور گفت : "مشکل بزرگتر این است که حتی اگر OFACO - دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری امریکا –چنین مجوزی را صادر کند ، کدام شرکت امریکائی قطعات یدکی را تامین خواهد کرد ؟ شرکت های آمریکایی نگران آنند که نکند دچار "خطر شهرت" معامله با ایران شوند.

مانع دوم، نحوۀ پرداخت مالی این معاملات است. تحریم های ایالات متحده باعث ایجاد نوعی نارسائی و کمبود کانال های مالی مجاز در اکثر بانک های ایرانی، از جمله بانک مرکزی ایران گردیده است.

فراری تصریح کرد:" راه های قانونی متعددی وجود دارد اما بسیار بی ثبات ، زمانبر و در عمل نیز بسیار دشوار است. وی در عین حال افزود که ایرانیان برای خرید دارو و کالاهای پزشکی از ایالات متحده نیز با مشکلات مشابه ای روبرو هستند، اما عرید این قبیل کالا ها طبق اصول فنی و تحت معافیت های انسان دوستانه از تحریم قانونی فروش کالا و خدمات به ایران؛ عملا قانونی و مجاز است.

مانع نهایی، به گفتۀ او ، این است که دو تا از بزرگترین شرکت های هواپیمایی ایران - ایران ایر و ماهان ایر - به اتهام ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، تروریسم و ​​حمل و نقل مواد مربوط به سلاح های کشتار جمعی به طورجداگانه نیز تحت تحریم هستند

به گفتۀ این مقام وزارت خزانه داری، "قدرت و نفوذ بیشتری لازم است تا OFAC به ایران ایر [ که به عنوان حامی گسترش سلاح های کشتار جمعی شناخته شده و یا به شرکت هواپیمایی ماهان که به حمایت از تروریسم متهم است ] برای تامین کالا، خدمات یا فناوری های لازم مجوز بدهد".

پیکرینگ گفت: "درست است که تامین قطعات یدکی از لحاظ تئوری امکان پذیر است، اما به نظر می رسد که تحقق عملی این خواسته ، از نظر قانونی، با مانعی غیرقابل عبور روبروست. حتی اگر OFAC موافقت کند که به این درخواست احترام بگذارد. نظر خود من- صرفنظر از موضوع بوئینگ ها - این است که ایمنی جان مسافران در هواپیماها ، توجیه کاربرد این نوع تحریم ها را بسیار دشوار می کند. "

به گفته یک منبع ایرانی که به شرط ناشناس ماندن سخن می گفت، در طول سه دهه گذشته ایران همواره قادر بوده– با پرداخت 10٪ تا 40٪ حق العمل واسطه گری – قطعات یدکی بوئینگ و هواپیماهای قدیمی خود را بطور غیر مستقیم از اشخاص ثالث خریداری کند.

ایران ترجیح می دهد قطعات یدکی و همچنین جت های جدید را به طور مستقیم از شرکت بوئینگ خریداری کند. علاوه بر قطعات یدکی هواپیما، گروه 1+5 (پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بعلاوه آلمان) پیشنهاد تامین سوخت و ارتقاء ایمنی راکتور تهران که ایزوتوپ های پزشکی تولید می کند را نیز به ایران ارائه داده اند. در عوض، از ایران خواسته شده تولید اورانیوم 20 درصد غنی شده را متوقف کند ، بالغ بر100 کیلوگرم ذخایر اورانیوم غنی شدۀ خود را از کشور خارج کند و تاسیسات فوردو واقع در دل کوه در نزدیکی شهر قم را که بسیاری از غنی سازی ها در آن صورت می گیردبکلی تعطیل کند.

پیشنهادی که در سال 2008 توسط دولت بوش به ایران داده شد به مراتب سخاوتمندانه تر بود. نامۀ کشورهای گروه 1+5 به تاریخ 14 ژوئن، 2008 به وزیرامور خارجه وقت ایران منوچهر متکی، انواع مشوق های تجاری و سرمایه گذاری ازجمله "حذف احتمالی محدودیت صادرات سازندگان هواپیما به ایران" را در قبال تعلیق برنامه غنی سازی اورانیوم این کشور فهرست کرده است.

ایران، که برخی از بخش های برنامه هسته ای خود را از سال 2003 تا 2005 به حال تعلیق درآورده، اشاره کرده است که غنی سازی اورانیوم 20درصدی را تنها در ازای به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی سازی اورانیوم با درصدی به مراتب پایین تر متوقف خواهد کرد. ایران همچنین به دنبال به تعویق انداختن تحریم های آتی اروپا بر نفت ایران و انتقال پرونده هسته ای ایران– که در سال 2006 به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع شده – از شورای امنیت سازمان ملل متحد و بازگشت آن به آژانس بین المللی انرژی اتمی است .
دور سوم مذاکرات میان ایران و 1+5 در تاریخ 18-19 ژوئن در مسکو در حال برگزار ی است و پیش بینی دستیابی به موفقیت در این مذاکرات با توجه به آنچه که قرار است به ایران پیشنهاد شود، بسیار دشوار است.