هفته گذشته منابع غربی خبر دادند دادستان هاي آلماني يک آلماني و 3 نفر ديگر با تابعيت دوگانه ايراني -آلماني را به خاطر مظنون بودن به اين افراد به فراهم کردن قطعات مورد نياز براي ساخت راکتور هسته اي اراک در ايران، بازداشت کرده است.

بنابرگزارش های موجود، اين افراد در روز چهارشنبه 5 مرداد بازداشت شدند.

اين افراد مظنونند که در سال 2010 و 2011 براي ايران (ميل) سوپاپ که در راکتورهای آب سنگین استفاده می شود فراهم مي کردند.

گفته شده که اين افراد از شرکت هاي ترکيه و آذربايجان در قراردادهاي چند ميليون يورويي خود استفاده مي کردند.

پایگاه اینترنتی تلویزیون الجزيره انگليسي روز 25 مرداد در این باره از قول هنينگ رايکه، عضو موسسه سياست خارجي آلمان نوشت: «اين ظن وجود دارد که ايران در حال ساخت راکتور آب سنگين است. تا جايي که من مي دانم اين سوپاپ ها براي ساخت راکتور آب سنگين به کار گرفته مي شود. اين ظن وجود دارد که ايران در حال ساخت راکتور آب سنگين است تا بتواند پلوتونيوم توليد کند. اين راکتورها بسيار خطرناکند زيرا اين از اورانيوم طبيعي استفاده مي کنند و نيازي به غني سازي ندارند و بدون غني سازي پلوتونيوم توليد مي کنند».

ایجاد جنجال رسانه ای درباره راکتور اراک، از منظر تحلیلگران در تهران به معنای آشکار شدن یک مسئله جدید در برنامه هسته ای ایران در نظر گرفته می شود که می تواند به سرعت بقیه مسائل را به طور جدید تحت تاثیر خود قرار بدهد.

ایران مشغول ساخت یک راکتور تحقیقاتی آب سنگین 40 مگاواتی در اراک است که هدف از آن جایگزین شدن با راکتور تحقیقاتی تهران است.

راکتور تحقیقاتی تهران اکنون دیگر یک راکتور قدیمی محسوب می شود که باید از دور خارج شده و با راکتوری به روزتر جایگزین شود. ایران در راکتور تحقیقاتی تهران رادیو ایزوتوپ های لازم برای مصارف درمانی و بیمارستانی چند صد هزار بیمار مختلف در سراسر کشور را تامین می کند.

ایران اعلام کرده است که قصد دارد تا سال 2013 راکتور اراک را تکمیل کرده و فعالیت های راکتور تهران را در این راکتور جدید ادامه بدهد.

راکتور اراک بر خلاف راکتورهای تهران و بوشهر یک راکتور آب سنگین است و همین موجب جوسازی کشورهای غربی شده است.

به طور بسیار خلاصه تفاوت راکتورهای آب سنگین و آب سبک به شکلزیر قابل خلاصه سازی است:

1- راکتورهای آب سبک از آب معمولی به عنوان خنک کننده استفاده می کنند ولی راکتورهای آب سنگین از آب سنگین (آبی که هیدروژن آن از نوع ایزوتوپ دوتریوم است) بهره می برند.

2- راکتورهای آب سبک از اورانیوم غنی شده به عنوان وخت استفاده می کنند در حالی که اورانیومی که به عنوان سوخت در راکتورهای آب سنگین استفاده می شود نیازی به غنی سازی ندارد و به شکل خام مصرف می شود.

3- خروجی راکتورهای آب سبک زباله ای است که مدیریت آن خود یک دردسر جدید است در حالی که خروجی راکتورهای آب سنگین پلوتونیوم است.

کشورهای غربی اکنون ادعا می کنند از آنجا که راکتور آب سنگین اراک می تواند یک تولید کننده عمده پلوتونیوم باشد، بنابراین تا آنجا که به موضوع سلاح هسته ای مربوط می شود حتی از فردو نطنز هم خطرناک تر است.

این در حالی است که راکتور اراک در صورت راه اندازی کاملا تحت نظر آژانس فعالیت خواهد کرد و بنابراین امکان انحراف در آن وجود ندارد.

با این وجود می توان حدس زد که اراک به زودی در تحلیل های امنیتی غرب جای فردو و نطنز را خواهد گرفت و یک بار دیگر معادله راهبردی برنامه هسته ای ایران تحت تاثیر مولفه های فنی تغییر می کند.