جریان‌های معارض در سوریه متعددند اما در این بین سه جریان معارض «شورای ملی سوریه»، کمیته هماهنگی ملی برای تغییر دمکراتیک و ارتش آزادی‎بخش سوریه از سایر گروه‌ها معروف و فعالترند.

به گزارش فارس، شروع اعتراضات در سوریه پس از دومینوی انقلاب‎‎های عربی اگرچه با مطالبات و خواسته‌های مردمی همراه بود، اما به فاصله کمی صحنه سیاسی سوریه را با چالش امنیتی روبرو کرد که ناشی از دخالت‎‎های خارجی بود.

این اعتراضات که می‎توانست در قالب اصلاحات به بسیاری از نارسایی‎‎های سوریه سامان بخشد، با دخالت‎‎های خارجی از جمله دلاری سعودی‌ و حمایت تسلیحاتی قطر و حمایت‎‎های پیدا و پنهان کشور‎های غربی و نهاد‎های بین‎المللی که ابزار قدرت‎‎های بزرگ هستند، در جهت ایجاد ناامنی و هرج و مرج با هدف سرنگونی نظام سوریه و تسویه حساب‎‎های سیاسی و در نهایت تضعیف خط مقاومت قرار گرفت که نفع اصلی آن را تنها رژیم صهیونیستی می‌برد.

به این ترتیب جناح معارضی در سوریه شکل گرفت که به سرعت به دو بخش تقسیم شد، یعنی معارضان داخل و معارضان خارج نشین و بالطبع هریک از آنها دارای مطالبات و خواسته‌هایی بودند که با یکدیگر در تعارض و تناقض قرار داشت. اما پیش از پرداختن به این مطالبات به جریان‌های معارض می‌پردازیم.

جریان معارض در سوریه

معارضان در سوریه هم متعدد هستند و متفاوت و همانگونه که گفته شد، در موضوعات مختلف، با یکدیگر اختلاف‎نظر‎های اساسی دارند. بر این اساس فقدان اشتراک نظر و وحدت رهبری بین مخالفان، خود یکی از موانع اصلی رسیدن به یک راه‎حل سیاسی برای مخالفان است. عمده‎ترین گروه‎‎ها و جریان‎‎های معارض سوری عبارتند از:

1- شورای ملی سوریه (المجلس الوطنی السوری) معارضان خارج نشین

این شورا متشکل از گروه‎‎های اصلی مخالف دولت سوریه است و هدف خود را براندازی دولت «بشار اسد» اعلام کرده و بیشتر رهبران آن جزو طیف خارج‎نشین هستند. این گروه پس از آغاز نا‎آرامی‎‎ها در سوریه و به دنبال نشستی تأسیس شد که با حمایت ترکیه در سپتامبر 2011 در استانبول تشکیل شد و بیشتر اعضای آن معارضان خارج‎نشین و تبعیدی‌ها هستند.

ترکیب شورای ملی سوریه را گروه‎‎های مختلفی نظیر اعضای تبعید شده اخوان‎المسلمین، اعلامیه دمشق برای تغییرات دمکراتیک، کمیته هماهنگ محلی، کمیسیون انقلاب سوریه، احزاب کرد، رهبران طوایف و قبایل و نیز نیرو‎های مستقل تشکیل می‌دهد.

یکی از مهمترین و اصلی‌ترین سیاست‎‎های شورای ملی، ایده دخالت خارجی برای حل چالش امنیتی سوریه است که از آن برای حل مسائل داخلی حمایت می‎کند.

شورای ملی روابط و همکاری بسیار نزدیکی هم با گروهک تروریستی موسوم به «ارتش آزاد سوریه» دارد. «برهان غلیون»، استاد جامعه‎شناسی مقیم پاریس در ابتدا رهبری این شورا را به دست داشت، اما اختلافات سیاسی و مذهبی بین معارضان و اعتراض‌ به انتخاب مجدد وی به سمت ریاست این کمیته استعفای غلیون از این سمت را به دنبال داشت تا «عبد الباسط سید»، فعال سیاسی سوری کرد تبار به عنوان جایگزین وی انتخاب شود. اعضای این هیئت بین 100 تا 120 نفر تخمین زده می‎شود.

2- کمیته هماهنگی ملی برای تغییر دمکراتیک(هیئة التنسیق الوطنیة لقوى التغییر الدیمقراطی) (معارضان داخلی)

رهبری و هماهنگی این جریان که در واقع معارضان داخلی حکومت سوریه هستند، را «حسین عبدالعظیم» بر عهده دارد. اکثریت اعضای این گروه را سکولار‎های چپگرا، گروه‎‎های ناسیونالیست و احزاب کرد تشکیل می‌دهند و یکی از منتقدان جدی شورای ملی سوریه و برهان غلیون به ‎شمار می‎روند.

کمیته هماهنگی ملی برای تغییر دمکراتیک با اینکه منتقد بشار اسد است، اما به ‎شدت مخالف دخالت خارجی در سوریه است، به‎ طور مثال «میشل کیلو»، یکی از تأثیرگذاران این جریان مدتی پیش اعلام کرد که به علت خط مشی شورای ملی و کمک‎ گرفتن از بیگانگان قصد ندارد، با آن ائتلاف کند.

3- ارتش آزادی‎بخش سوریه (الجیش السوری الحر)

این گروهک متشکل از افسران و سربازان جدا شده از ارتش سوریه و از مهم‎ترین بازیگران معارض سوریه است. شکل‎گیری این ارتش به ژوئیه 2011 باز می‎گردد؛ زمانی که فیلم ویدئویی از جداشدگان ارتش با لباس نظامی روی سایت‎‎های اینترنتی قرار گرفت و آنها از نظامیان دیگر خواستند که ترک خدمت کرده و به ارتش آزاد سوریه بپیوندند.

رهبر این گروه نظامی «سرهنگ ریاض الاسعد» است که در یک مقطع زمانی کنترل برخی شهر‎های کوچک مثل «الزیدانی» و «دوما» را در دست گرفت و پس از حملات ژانویه 2012 ارتش سوریه، مجبور به عقب نشینی شد.

بیشترین حمایت‎‎های مالی و تسلیحاتی ارتش آزاد از طرف قطر و عربستان سعودی انجام شده و قاچاق سلاح از مرز‎ها نیز در تسلیح آن‎ها مؤثر بوده است.