تبيين: استاد روانشناسي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با انتقاد به اينكه همراه با طرح شعار كيفيت، تعداد دقيق فرزند آوري مشخص نشد و سرمايه ها نيز در راستاي تربيت به كار گرفته نشد، ادامه داد: در آغاز سياست تحديد نسل قرار بود آمار از 6/1 به 5 نفر در هر خانواده كاهش داده شود

سازمان ملل براي ايران پيشنهاد 4 فرزند براي هرخانواده را داده بود، قوانين مجلس بر 3 فرزند پايه گذاري شد، تبليغات وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش بر 2 فرزند صورت گرفت و بيلبوردهاي بزرگ در شهرها و ورودي شهرها نصب شد و بسياري از مردم به يك فرزند اكتفا كردند و در حال حاضر نيز ما با موجي از جواناني روبه رو هستيم كه چندين سال است ازدواج كرده اند و فرزندي ندارند.

دلالت روايات بر مطلوبيت ذاتي افزايش جمعيت
حجت الاسلام والمسلمين علي ابوترابي در گفتگو با خبرنگار تبيين  با اشاره به اينكه بسياري از روايات دلالت بر مطلوبيت ذاتي افزايش جمعيت در جامعه توحيدي دارد ادامه داد: يك دسته از روايات ، تشويق بر تكاثر فرزند كرده است و با كليدواژه كثرت بيان شده اند و دسته اي نيز بر وجود فرزندان در خانه ها و بركات آنها سخن به ميان آورده اند.
وي با بيان نمونه هاي مختلفي از اين روايات ابراز داشت: در برخي روايات نيز به صراحت بر مسأله مطلوبيت افزايش جمعيت، دلالت دارد به گونه اي كه  طبق روايات ، افزوده شدن يك نفر بر امت اسلامي ، نزد رسولخدا (ص) محبوب تر است از آنچه خورشيد بر آن مي تابد.
عضو كانون طلوع ادامه داد: در برخي روايات و آيات قرآن كريم نيزبه شبهاتي كه حتي امروز نيز درباره فرزند آوري بيان مي شود، پاسخ داده شده است از جمله " لاتقتلوا اولادكم خشيه املاق " و روايتي كه مردي طي نامه اي به امام رضا(ع) علت فرزنددار نشدن خود را فقر و تربيت بيان مي دارد كه امام رضا(ع) در پاسخ نامه او، فرزند دار شدن را به او توصيه مي كنند.
وي با اشاره به رواياتي مبني بر مباهات پيامبر اكرم(ص) به جمعيت امت اسلام حتي به حمل هايي كه سقط شدند افزود: طبق روايات روز قيامت همين طفل سقط شده ، جلوي باب بهشت ايستاده و وارد بهشت نمي شود، مگر اينكه پدر و مادرش وارد بهشت شوند كه به دنبال آن خدا نيز به ملائكه امر مي كند كه پدر ومادر وي را وارد بهشت كنند. لذا اين نوع نگاه به مسأله كثرت جمعيت، ديدگاه  را از رفاه زدگي به سمت ديدگاهي تعالي بخش و نوعي از سبك زندگي مبتني بر آخرت نگري سوق مي دهد.
عضو هيئت علمي موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) ادامه داد: در دسته ديگري از روايات نيز يكي از معيارهاي انتخاب همسر براي ازدواج، قابليت داشتن همسر براي فرزند آوري ذكر شده است كه اين دسته از روايات نيز دلالت بر مطلوبيت فرزندآوري و كثرت فرزند مي كند.
وي خاطر نشان كرد: خداوند متعال وقتي مهمترين نعمت هايي را كه به بني اسرائيل داده و نوعي منت نهادن خداوند برآنهاست، بيان مي كند، يكي از اين نعمت ها را امداد و كمك كردن به آنها به واسطه داشتن فرزندان و جمعيت قابل توجه مي داند كه اين نيز دليلي بر مطلوبيت ذاتي افزايش جمعيت است.

شرايط اجتماعي كشور اقتضاي افزايش جمعيت را دارد
عضو كانون طلوع افزود: آيا با توجه به نظام هاي امنيتي و سياسي و عناصر قدرت در نظام هاي سياسي، چه در عرصه بين المللي و چه در عرصه داخلي يك كشور، وجود يك نفر شيعه بيشتر، نمي تواند در ساختارهاي حكومتي و اقتدار كيان اسلامي تأثيرگذار باشد؟ كه قطعا تأثيرگذار است و اصلا سرمايه گذاري روي تك تك افراد كه دشمن انجام مي دهد، به خاطر همين مسأله است و لذا در آخرين نظريات سياسي هم به اين مسأله توجه شده است.
وي با اشاره به تفاوت هاي فرزند مومن و غير مومن ادامه داد: از لحاظ ژنتيك و از لحاظ ديني و احكام اجتماعي و حتي از لحاظ تربيتي بين فرزند مومن و غير مومن تفاوت وجود دارد و عليرغم وجود سطوح مختلف تربيتي در جامعه توحيدي، افراد داراي حداقل نصاب سلامت تربيتي هستند.
اين استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به آياتي در خصوص مذمت افتخار و مباهات به يكديگر به خاطر جمعيت ابراز داشت: در جامعه اي كه اين مباهات به يكديگر بوي كفر مي دهد، ناپسند و نادرست است، چرا كه آنان به كساني افتخار و مباهات مي كردند كه حدنصاب سلامت در جامعه توحيدي را نداشتند ، در حالي كه ما در يك جامعه ديني ، جمعيتي كه افزايش آن را خواستاريم داراي يك حدنصاب سلامت است و آن استاندارد و حد نصاب، اسلام و ايمان است، ولو اينكه داراي حداقل حدنصاب باشند.
حجت الاسلام والمسلمين ابوترابي خاطر نشان كرد: در مجموع مي توان گفت افزايش جمعيت در يك جامعه توحيدي رجحان و مطلوبيت دارد، مگر در شرايط استثنائي كه حاكم اسلامي كه معصوم يا ولي فقيه در زمان غيبت هستند، كنترل جمعيت را لازم و ضروري تشخيص دهند.

 كاهش كيفيت با افزايش جمعيت فرزندان رابطه اي ندارد
وي در پاسخ به سئوالي مبني بر پرداختن به كيفيت به جاي كميت ابراز داشت: براي بررسي مسأله در حوزه اجتماعي بايد شرايط فعلي را در نظر گرفت و نظرات كارشناسان اقتصادي، جمعيت شناسي، سياسي و امنيتي و كارشناسان روانشناسي و خانوادگي بيانگر اين نكته است كه كشور ما در شرايط بسيار بحراني از نظر كميت قرار دارد.
اين كارشناس مسائل روانشناسي با اشاره به اينكه كميت جمعيت در جامعه اسلامي اثر كيفي بر پيشرفت جامعه دارد، ادامه داد: شايد بين كميت و كيفيت در بسياري از مسائل ، تعارض وجود داشته باشد، اما در بحث جمعيت نه تنها چنين نيست، بلكه گاهي بايكديگر رابطه هم دارند. امروزه در خانواده هاي خيلي كم جمعيت، تربيت انسان سالم بسيار دشوار است، بدون داشتن فرزندان كافي، والدين نيز از ترقي باز مي مانند، علاوه بر اينكه تك فرزندي حتي سبب ايجاد اختلالات روانشاني نيز مي شود.

تأمين نياز انسان در بعد اجتماعي درگرو افزايش جمعيت
دكتر علي ابوترابي با بيان اينكه سلامت رواني انسان در گرو تحقق نيازهاي رواني و فطري اوست، اظهار داشت: انسان موجوي اجتماعي است و يكي از نيازهاي بشري، نيازهاي اجتماعي است، لذا تجربه نشان داده است در جوامعي كه با كاهش جمعي روبه رو مي شوند، سلامت رواني افراد نيز روز به روز افول مي كند.
وي با اشاره به ديگر آسيب هاي كنترل جمعيت ادامه داد: با اين رويه فرزندان در دو دهه آينده دركي از مفاهيمي چون عمه، خاله، عمو و دايي ندارند، چه برسد به اينكه اين نياز آنها رفع شود، همانگونه كه در ادبيات غربي به خاطر كاهش جمعيت براي عمو ودايي و همچنين عمه و خاله از يك واژه استفاده مي شود.
استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: تشويق به صله ارحام كه در روايات براي ان آثار اقتصادي و حتي پزشكي ذكر شده است به خاطر بعد اجتماعي انسان است  كه با كاهش جمعيت ، نياز افراد به اين بعد، برآورده نمي شود.

استفاده دشمن از شعار كيفيت به جاي كميت
وي با اشاره به استفاده دشمن از شعار كيفيت به جاي كميت خاطر نشان كرد: در واقع گاهي طرح كيفيت به جاي كميت، تاكتيك دشمن براي تشويق به عدم فرزندآوري خانواده هاست و  مسأله وقتي براي همگان به وضوح مشخص مي شود كه حتي زماني كه كشور به نقطه بحراني در زمينه كاهش جمعيت رسيده است و افزايش كيفيت در گرو افزايش جمعيت است، نه تنها تشويق به افزايش جمعيت نمي كنند ، بلكه به محض تذكرات و تأكيدات رهبري در خصوص لزوم رشد جمعيت، رسانه هايي چون بي بي سي بر مسأله كيفيت تأكيد مي كند و آن را در كاهش جمعيت بيان مي كند، و از واژه كيفيت استفاده ابزاري مي كند. لذا يكي از راه هاي شناخت امر صحيح از ناصحيح، در نظر گرفتن مواضع دشمن نسبت به آنهاست.
اين استاد موسسه اموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با اشاره به اينكه گاهي مبناي ناهشيار روانشناختي طرح بحث كيفيت، تنبلي است، ابراز داشت:  كشور ايران در سالهاي آغاز جنگ تحميلي داراي ميانگين 6/1  فرزند در  هرخانواده بوده است كه بحث كيفيت مطرح شد و شعار " فرزند كمتر، تربيت بهتر" مطرح شد و در واقع كيفي نگري مورد توجه قرار گرفت،اما نه تنها چنين مسأله اي عملي نشد ، بلكه بعد از چند ماه اين شعار از تابلوها پاك و تبديل شد به " فرزند كمتر، زندگي بهتر" كه در اين شعار نيز به نوعي كيفي نگري همراه با ابهام وجود دارد، اما در فاز بعدي اين شعار تبديل شد به " فرزند كمتر، رفاه بيشتر" و اين رفاه، رفاهي بود كه نه تنها كه در راه تعالي قرار نداشت، بلكه رفاه زدگي مطلق بود. يعني در مقام عمل از بحث تأكيد بر كيفيت شروع مي كنند و به رفاه زدگي مطلق ختم شد و تا جايي پيشرفت كه در برخي نرم افزارهاي اموزشي كه در جهت آموزش جنسي در آغاز ازدواج براي جوان ها تهيه مي شود، زوجين را براي رسيدن به التذاذ جنسي بيشتر وبا توجه به احتمال فرزندآوري، تشويق به عقيم كردن خود مي كنند . يعني زماني كه طرف مقابل در خصوص رجحان كيفيت بر كميت قانع شد، ادامه موضوع كيفيت، رها مي شود و همين مسأله ، بدگماني نسبت به سردهنگان اين شعار را در ذهن پديد مي آورد.

چرا طرح شعار كيفيت همراه با تعيين تعداد فرزندان نبود؟
وي با انتقاد به اينكه همراه با طرح شعار كيفيت، تعداد دقيق فرزند آوري مشخص نشد و سرمايه ها نيز در راستاي تربيت به كار گرفته نشد، ادامه داد: در آغاز سياست تهديد نسل قرار بود آمار از 6/1 به 5 نفر در هر خانواده كاهش داده شود، سازمان ملل براي ايران پيشنهاد 4 فرزند براي هرخانواده را داده بود، قوانين مجلس بر 3 فرزند پايه گذاري شد، تبليغات وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش بر 2 فرزند صورت گرفت و بيلبوردهاي بزرگ در شهرها و ورودي شهرها نصب شد و بسياري از مردم به يك فرزند اكتفا كردند و در حال حاضر نيز ما با موجي از جواناني روبه رو هستيم كه چندين سال است ازدواج كرده اند و فرزندي ندارند.

معيار تربيت بهتر چيست؟
دكتر علي ابوترابي ادامه داد: تصور بسياري از افراد در معيارهاي تربيت در خصوص وظيفه پدر، فرستادن فرزند به مدرسه غير انتفاعي، دانشگاه ويژه، مدرك خاص و در نتيجه رسيدن به پول خاص است، در حاليكه هرگز چنين نيست.
وي با اشاره به اينكه در روايات يكي از نشانه هاي آخرالزمان ، مباهات كردن به يكديگر به خاطر كم فرزند داشتن عنوان شده است، ابراز داشت: وظيفه والدين تنها نشان دادن راه صحيح و اشتباه و فراهم كردن زمينه ها در حدمقدوراست. اما نبايد فراموش كرد كه انسان موجودي مختار است كه مي تواند ولو با فراهم بودن زمينه، در راه حق قدم ننهد، ولو اينكه پدرش نوح پيامبر باشد و اين ربطي به مسأله كيفيت ندارد.
استاد موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با بيان اينكه عوامل موثر بر كيفيت ، تزاحمي با كميت ندارند، خاطر نشان كرد: وقتي روايات به عوامل تأثرگذار در هنگام انعقاد نطفه اشاره كرده و يا بر استفاده مادر از خرما هنگام زايمان و شيردهي بعد از زايمان تأكيد مي كند و يا به برداشته شدن كام طفل با آب فرات و تربت كربلا سفارش مي شود، در واقع در جهت تأمين بهداشت رواني فرزند است و البته از مهمترين عوامل كيفيت در تربيت، سبك زندگي والدين است كه تحت عنوان يادگيري پنهان و تربيت هاي ناهشيار از آن تعبير مي شود.
وي افزود: يعني اگر ويژگي هاي رواني پدر و مادر ، نامطلوب باشد، حتي اگريك فرزند هم كه داشته باشند، تحت تأثير قرار مي گيرد و اگر ويژگي هاي رواني پدر و مادر ، مطلوب باشد مانند درختي است كه ميوه هايش همه خوب است.البته اين به معناي نفي اثرگذاري شرايط مادي در تربيت نيست.
حجت الاسلام علي ابوترابي با اشاره به فرمايشات مقام معظم رهبري مبني بر اينكه تا اوائل دهه 70 نياز به تعديل جمعيت بود و بعد از آن نبايد سياست دنبال مي شد، ابراز داشت: شايد در سال 68 كه آغاز سركار آمدن دولت كارگزاران بود، به عقيده كارشناسان با توجه به جمعيت زياد و نياز به سامان دادن نظام اقتصادي، تعديل جمعيت نياز بوده است، اما نبايد اين مسأله سبب شود تا نقش سازمان هاي بين امللي مانند صندوق بين المللي پول و سازمان ملل را در اين زمينه ناديده گرفت ، چرا كه آنها از تمامي اهرم هاي موجود براي فشار بر ايران استفاده كردند ، مثلا وام را به ايران اختصاص نمي دادند، مگر به كنترل جمعيت و حتي نيروها را براي تشويق مردم و تربيت طراحان برنامه و مسئولان ، وارد كشور كردند و در اين زمينه فعاليت كردند.
وي ادامه داد: در دولت كارگزاران به گونه اي بر مسأله كنترل جمعيت كار شد كه آمار 6 فرزند براي هر خانواده كه پيش بيني شده بود تا سال 90 به 4 فرزند برسد، تنها در مدت 2 سال صورت پذيرفت و برنامه اي كه قرار بود طي 20 سال صورت گيرد، در 2 سال به اجرا درآمد و در واقع فرود و تعديل جمعيت نبود، بلكه سقوط بود كه متأسفانه مسئولان امر اين موضوع را رصد نكردند، يعني يا غفلت داشتند و يا خداي ناكرده خود را به تغافل زدند.

برخي مسئولين سوء نيت هم داشتند
وي بابيان اينكه بي ترديد برخي از مسئولين تحت تأثير سياست هاي دشمن، به كنترل امور مي پرداختند، ابراز داشت: شاهد مدعاي بنده اظهارات چند ماه اخير يكي از مسئولين سابق كشوراست كه معتقد است با كاري كه در دوره آنها انجام شده است، حتي احمدي نژاد با تشويق هاي مالي نيز نمي تواند سياست كنترل جمعيت را برگرداند. نكته قابل توجه اينجاست كه اين مسئول زماني اين مطلب را با خرسندي بيان مي كند، كه همگان به اين حقيقت تلخ پي برده اند كه امروز كشور با زوال جمعيت و بحران جدي مواجه است، و لذا انسان در حسن نيت برخي مسئولين سياست كنترل جمعيت مردد مي شود، هر چند برخي مسئولين نيز هدف سوئي نداشته ، اما آن را رصد نكردند.
وي با اشاره به رواياتي كه در آنها كم بودن نانخور را سبب آسودگي بيشتر معرفي كرده است، ابراز داشت: در همان سالها به جاي تبيين واقعي و جامع و كامل آموزه هاي اسلامي، نوعي استفاده غلط از روايات، دائمي دانستن كنترل جمعيت، تقدم رفاه بر تربيت وبرخي از استفتائات ديني اشتباه، منشأ انتساب غلط اين ديدگاه به دين شد.
دكتر ابوترابي ادامه داد: اولا برفرض صحت چنين رواياتي و دلالت آن بر موضوع مورد بحث، آيا اين روايت مي تواند در مقابل ده ها نص صريح ديني در خصوص مطلوبيت افزايش نسل مقاومت كند؟ ثانيا: اين روايت اشاره به مسأله روانشناختي دارد و جنبه ارزشي و دستوري در ان وجود ندارد، به عبارت ديگر روايت در صدد بيان مطلوبيت فرزند كمتر نيست، بلكه تنها به ملازمه بين عيالات كمتر با آسودگي بيشتر اشاره مي كند، همانگونه كه برخي روايات مسافرت كردن را از عوامل سختي مي دانند، اما اين تأكيد بر مسافرت نرفتن نيست، چرا كه گاهي مسافرت واجب است، بلكه تنها ملازمه بين مسافرت و سختي را بيان مي كند، ثالثا اسلام ديني است كه بر مقابله با سختي ها تأكيد مي كند و از آنجا كه متوجه دشواري امر بچه داري است، براي همه مراحل فرزندآوري پاداش و امتيازات ويژه اي قرار داده است.

كاهش جمعيت، بحران جدي آينده كشور
وي در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به بحران آينده كشور به خاطر كاهش جمعيت ابراز داشت: در حال حاضر 23 ميليون زن كه قابليت بارداري دارند، در كشور وجود دارند كه اكثرآنها متولد قبل از سياست كنترل جمعيت هستند و لذا جمعيت زيادي هستند و از اين تعداد زن، در طول سال، تنها 900 هزار فرزند به دنيا آورده شده است، و كشور از آمارفرزند دار شدن 6/1 فرزند به 1/7 كاهش يافته است، حال حتي تصور اين موضوع نيز نكران كننده است كه دهه هاي بعد كه اين گروه عظيم از رده خارج مي شوند و به تبع سياست كنترل جمعيت ، گروه جايگزين آنها نيز بسيار محدود خواهند بود، چه ميزان فرزند در طول سال به دنيا خواهند اورد كه با ادامه اين روند قطعا كاهش بسيارچشمگيري خواهد داشت و فشار عظيمي بر كشور به واسطه جمعيت انبوه پيران خواهيم داشت.
انتهاي بخش اول//