چرا چاپ دههاتریلیونی دلار بدون پشتوانه، سبب افزایش نقدینگی و تورم در آمریکا نمی شود

به گزارش تبیین استادیار گروه اقتصاد موسسه امام خمینی گفت: مشکل بنیادین اقتصاد کاپیتالیستی سودنگری مطلق و بی توجهی به سایر ابعاد انسان و زندگی اجتماعی است. همین روند سبب شکل گیری بحران بزرگی در سالهای 1928 تا سال 1932 در بین دو جنگ جهانی شد که سرمایه داری لیبرال حاکم بود. لیبرالیزم اقتصادی می گوید که در اقتصاد عدالت بی عدالت! اگر مولفه عدالت را وارد اقتصاد کنیم، اقتصاد دیگر عمل نمی کند! بنابراین، افراد بی سپرست و ناتوان در جامعه رها شده بودند.
دکتر جابری افزود: بالاخره کینز این بحران را درمان و نظام سرمایه داری را نجات داد. کینزی گفت که نظام سرمایه داری با وضع لیبرالیستی قابل ادامه حیات نیست و باید دولت هم به صورت ارشادی وارد اقتصاد شود. کینز مداخله دولت در اقتصاد و اعمال سیاست های طرف تقاضا توسط دولت و تامین اجتماعی را مطرح کرد.
دکتر جابری در پاسخ به اینکه آیا تاریخ مصرف نسخه مُسکّن کینزی تمام شده است یانه گفت: بنده معتقدم که بحران فعلی غرب راه برون رفت کینزی ندارد. هر چند که در دوران اقتصادکلاسیک، حاکمیت طرف عرضه حاکم بود ولی بعدها توسط نئوکلاسیک ها و کینز حاکمیت طرف تقاضا حاکم شد و این مسئله هنوز در ادبیات رایج علم اقتصاد حاکم است. ولذا در بحران بزرگ کینز بحران را ناشی از کمبود تقاضا دانست و برای آن هم نسخه پیچید و موقتا آن را حل کرد. بنابراین، دولت بخشی از طرف تقاضا است؛ ورود می کند، شوک وارد می کند و تقاضا را تحریک می کند. اما بحران کنونی با توجه به آموخته ها، اطلاعات و مطالعات بنده و شهود مسئله در غرب از نزدیک، ماهیت عرضه ای دارد نه تقاضا. همان مشکلی که الان در جامعه ایران نیز هست. متاسفانه هم در جامعه غرب و هم در جامعه خودمان، اقتصاد دانان نئوکلاسیکِ پساز کینز، همه طرفدار سوی تقاضا هستند.
عضو هیات علمی موسسه امام خمینی در تشریح عملکرد اقتصادی دولت گفت: عملکرد دولت محترم در هدفمندی یارانه ها عملا کینزی بود. قرار بود 50% بدهد به خانواده ها، 20% برای خود دولت و 30 درصد هم به بخش تولید و بنگاه های تولیدی داده شود. همه اعتبارات سوی تقاضا (خانوارها و دولت) تامین شد ولی سهم تولید و عرضه که با کاستی ها و نارسایی هایی همراه شد، یا داده نشد، نا دیر پرداخت شد و یا بد پرداخت شد.
استاد جابری در تبیین پشتوانه فعلی اقتصاد در جهان گفت: پیشتر، پشتوانه پول یک کشور, طلا بود، سپس رسیدِ پول، جایگزین شد و اکنون پشتوانه اصلی چاپ پول، تولید داخل است. البته در کنار قدرت تولید ملی در جامعه، از طلا و دلار نیز استفاده می شود.
این استادیارموسسه امام خمینی درباره سیر تحول پشتوانه چاپ دلار گفت: بعد از جنگ جهانی دوم، در سال 1944 نشست برتون وودز (Bretton-Woods Conference) برگزار شد و کینز (John Maynard Keynes) هم به عنوان نماینده انگلیس در آن شرکت داشت. کینز گفت که جامعه جهانی پول جهانی هم می خواهد، پولی که نهادهای بین المللی آن را اداره کنند، نه اینکه یک کشور خاص سیاستگذاری آن پول را در دست بگیرد و بر اساس منافع خود عمل کند. بنابراین وی با مرجعیت دلار به عنوان پول بین المللی مخالف بود.او پولی با اسم بانکور (Bancor) پیشنهاد کرد، که البته بخاطر مخالف نماینده آمریکا به تصویب نرسید ولی در مقابل نظام استاندارد طلا به تصویب رسید و حاکم شد.
این کارشناس حوزه اقتصاد گفت: در نظام بعدی موسوم به نظام استاندارد طلا یا نظام پولی برتون وودز، دلار هم در کنار طلا به عنوان ارز ذخیره جهانی و مورد استفاده در مبادلات بین المللی انتخاب شد تا بتواند همراه طلا، پشتوانه پول کشورها قرار گیرد. این وضع برای پول آمریکا مزایای زیادی داشت، زیرا علاوه بر ایجاد مقامی شامخ و پرستیژ مالی برای دلار، به آمریکا اجازه داد برای جبران کسری موازنه پرداخت های خود، اسکناس چاپ کند و آن را به دست طلبکاران خود بدهد، در حالی که کشورهای دیگر برای جبران کسری های خارجی خود ناچار بودند به طلبکاران خود طلایا دلار پرداخت کند. در برابر این مزیت بزرگ، آمریکا متعهد شد تا هر کشوری که به او دلار ارائه کند، با نرخ ۳۵دلار برای هر اونس طلا به کشور مذکور طلا تسلیم کند. و موجودی طلای آمریکا در سال ۱۹۴۵میلادی، کاملا تکافوی این را می کرد؛ زیرا جمع دلارهای خارج از آمریکا در آن زمان بسیار کمتر از موجودی طلای آمریکا بود.قرار شد که هر اونس، طلا معادل 35 دلار باشد و هر کشوری در ازای هر دلاری که به آمریکا می دهد، بتواند مقدار یک سی و پنجم اونس طلا از آمریکا دریافت کند. این مساله در سال 1945 مصوب شد، دهه 50 و 60 را نیز به خوبی پشت سر گذاشت. برای اولین بار در سال 1960 دلار پخش شده در جهان بر میزان ذخائر طلای آمریکا فزونی یافت. در طول دهه 70 که آمریکا در باتلاق سیاست های نظامی گری و دو جنگ کره ویتنام و نیز هزینه های جنگ سرد گیر افتاد، مخارج پیش آمده، آمریکا را واداشت تا به چاپ بدون پشتوانه دلار دست بزند و دیگر برای وی مقدور نبود تا در برابر هر دلاری که به آمریکا وارد می شود، یک سی پنجم اونس طلا بدهد. لذا نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، در اقدامی یک طرفه، این تعهد عظیم بین المللی آمریکا را لغو کرد.
بالاخره در سال 1971 نظام استاندارد طلا به پایان عمر خود رسید و نظام شناور به جای آن حاکم شد و هنوز هم ادامه دارد. این در حالی است که از سال 1971 به بعد به طور متوسط سالانه حدود هشتصد میلیارد تا یک تریلیون دلار آمریکا در جهان پخش و منتشر می شود.
این استادیار گروه اقتصاد موسسه امام خمینی درباره کاهش ارزش دلار در آمریکا گفت: با اینکه آمریکایی ها در مدت 25 سال؛ یعنی 1945تا سال 1971 ارزش دلار را ثابت نگه داشتند اما از سال 71 تا 38 سال بعد؛ (2009) نرخ برابر دلار نسبت به طلا به هر دلار معادل یک نهصدم یک اونس طلا کاهش یافت.
دکتر جابری در ادامه به یک پرسش شایع در چرایی عدم رشد نقدینگی و تورم در آمریکا با وجود چاپ دلارهای بی حساب و کتاب گفت: آمریکایی ها دلار بی پشتوانه و بی حساب و کتاب را به بازار جهانی تزریق می کند، اما اگر کسی بخواهد بیش از 10 هزار دلار پول خود آمریکا را وارد آمریکا کند، در فرودگاه باید اظهار نامه ای تنظیم کند. این یعنی اینکه آمریکا از ورود پول خودش؛ یعنی دلار به کشور خودش جلوگیری می کند تا بتوانند پول داخل آمریکا را کنترل کنند.
دکتر جابری درباره منشأ بحران اقتصادی در آمریکا گفت: بحران سال 2005 از آمریکا شروع شد و اصل آن از مسکن نبود؛ بلکه خود مسکن هم علت و دلیل داشت که از بحث فعلی ما خارج است. ولی بهر حال، مسئله مهم این است تکه آنگاه آمریکا با همین دوز و کلکها، بحران خود را به اروپا سرریز کرد و تا حدی خود را از آن بحران بیرون کشید.
عضو هیات علمی موسسه امام خمینی درباره قیمت مناسب دلار در ایران گفت: بیش از یک دهه (از 76 تا 90) دلار بین هشتصد تا هزار و صد تومان بود، که یک حالت با ثباتی بود. و از سوی دیگر قیمت نفت و درآمدهای ارزی ایران از فروش نفت زیاد شد و ذخایر ارزی ما را غنی کرد. به نظر بنده این دو مساله سبب غفلت مسئولین امر و دولت از نرخ دلار در جامع شد. وی افزود که بر اساس نظر کارشناسی، قیمت مناسب فعلی برای هر دلار حدود 1700 تومان است. و قمیت فعلی عمدتا ناشی از اثرات روانی بازار و نیز عملکرد ضعیف دولت است.




























ارسال کردن دیدگاه جدید