رزاقی پژوهشگر و استاد اقتصاد می گوید دولت باید پاسخ دهد که اجرای فاز دوم هدفمندی و افزایش مبلغ یارانه نقدی در آستانه انتخابات آنهم با اثرات تورمی مرحله اول با چه هدف و برنامه اقتصادی قرار است انجام شود.

ابراهیم رزاقی نویسنده کتاب اقتصاد ایران در گفتگو با نامه با اشاره به صحبت‌های هفته گذشته وزیر نیرو مبنی بر عزم دولت به اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، اظهار داشت: تصمیم اجرای قانون هدفمندی سازی یارانه‌ها از همان ابتدا هم تصمیمی غیرکارشناسانه و حساب نشده بود. همان زمان هم بسیاری نسبت به آثار تورمی و دیگر خسران‌های اقتصادی آن هشدار داده بودند. هرچند در ابتدای اجرای این طرح به دلیل جذابیت پرداخت یارانه بین مردم، واردات زیاد با درآمدهای نفتی آنهم با دلارهای ارزان تورم و مشکل جدی ایجاد نشد اما در ادامه با افزایش فشارهای خارجی که فروش نفت کم شد مشکلات اجرای بد این قانون بروز پیدا کرد.

یارانه نان با یاران بنزین را نباید یکی دانست

وی با بیان اینکه دولت در نحوه اجرای این قانون و حذف یارانه‌ها از چند نکته مهم غفلت کرد، افزود: این طرح قرار بود به تدریج و در 5 سال اجرا شود حتی آن زمان برخی معتقد به اجرای 10 ساله این قانون بودند ولی دولت به یکباره اقدام به حذف یارانه‌ها کرد و تفاوتی بین نوع حذفیات انجام داده قائل نشد، درحالیکه نباید حذف یارانه نان را با حذف یارانه بنزین یکی دانست، حتی بسیاری از یارانه‌های حذف شده را می‌شد به نحوی دیگر مدیریت کرد، برای مثال یک قیمت پایه تعیین و براساس مصرف مصرف کننده قیمت را بالا برد نه اینکه به یکباره هم یارانه ها حذف و قیمت ها افزایش یابد.

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با بیان اینکه عدم پرداخت یارانه بخش تولید ضربه مهلکی به بخش تولید کشور زد، تصریح کرد: یکی از عوامل مهم در شکست این طرح این بود که یارانه بخش تولید داده نشد، امروز تولیدکنندگان زیر فشار واردات ارزان قیمت آنهم با دلار ارزان روی مرز کار می‌کنند، سودآوری به شدت پایین آمده است و در مقابل تولیدکننده خارجی که به دور از تورم داخلی ما است با دلار ارزان اقدام به وارد کردن کالا می کند.

رزاقی گفت: امروز به جای یک دلار 5 دلار به وارد کننده می دهیم، ولی یارانه تولید کننده را نمی دهیم، قیمت سوخت و انرژی را افزایش می دهند و بار تورمی را بر او تحمیل می کنند، معلوم است وقتی 5 برابر یارانه به واردات داده شود باید هم کالاهای وارد شده ارزان قیمت هم باشند و تولیدکننده بازاری برای محصولات خود نداشته باشد.

وی با تاکید براینکه تورم امروز به بیش از 30 درصد و در ماه گذشته به 36 درصد رسیده است، ادامه داد: در چنین فضایی ما را تحریم هم کردند و نفت را کم خریدند یا نخریدند، پس باید صرفه جویی می کردیم، که البته صرفه جویی هم شد اما کافی نبود، این تورم امر غیرقابل پیش بینی نبود از روز اول اجرای این قانون هشدارها داده شد.

پرداخت یارانه فرهنگ کار و تولید را کاهش داده است

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: امروز به وضوح آثار زیانبار اجرای این قانون را در کاهش و تعطیلی فعالیت صنایع، رکود تولید داخلی، تورم فزاینده و ...میتوان مشاهده کرد. متاسفانه این موضوع باعث شده تمایل به کار هم در کشور کاهش یابد.یعنی با پرداخت یارانه فرهنگ تولید و کار را کاهش داده‌اند.

رزاقی با بیان اینکه پرداخت یارانه‌ها به همه اقشار جامعه اشتباه دیگی درر نحوه اجرای این قانون بود، گفت: امروز کسی که چند خانه و ماهانه میلیون ها درآمد دارد با کسی که ماهی 300 هزارتومان یا کمتر حقوق دارد یکسان شده  و هر دو یارانه میگیرند.

به 75 میلیون نفر گفتند بیاید صدقه بگیرید

وی با تاکید براینکه این قانون و پرداخت یارانه مردم را صدقه بگیر کرده است، اظهار داشت: مسئولان کشور مردم را صدقه بگیر کرده‌اند، به 75 میلیون نفر می گویند بیاید صدقه بگیرید، می بینید که مردم هم عادت کرده اند، حالا چرا دولت اینکار را کرده؟شاید برای انتخابات!یعنی فکر می کند از این طریق می تواند به مردم پول بدهد و آنها را به سمت خود بکشاند.

این پژوهشگر و استاد اقتصاد با تاکید براینکه توقف اجرای فاز دوم تصمیم درستی از سوی مجلس بود، ادامه داد: فضایی را در کشور ایجاد کرده اند که الگوی مصرف مردم تغییر یافته و شاهد رشد مصرف گرایی هستیم، از سوی دیگر درآمد حاصل از اجرای این قانون برای مرحله اول نیز کافی نبود و به کرات از بانک مرکزی و اعتبارات سایر بخش ها برداشت شد.

چرا دولت اصرار به اجرای فاز دوم در آستانه انتخابات دارد؟

وی با طرح این سوال که چرا دولت در آستانه انتخابات اصرار بر اجرای مرحله دوم دارد؟، عنوان کرد: دولت پاسخ دهد که با اجرای فاز دوم چه بر سر اقتصاد کشور خواهد آمد، استقلال اقتصادی به چه روزی درخواهد آمد، چطور می توان کشوری را اداره کرد که مصرف کنندگانش می خواهند کالاهای خارجی و مد روز استفاده کنند و تولدیکنندگانش تمایل به تولید ندارند.

 

مسئولان خود را مسئول خرج کردن می دانند نه اداره کشور

رزاقی با تاکید براینکه این شیوه اقتصادداری تنها دلالی را گسترش خواهد داد، افزود: همه به فکر خرید و فروش و مغازه داری افتاده‌اند، بسیاری از همین راه سرمایه‌های کلانی را به دست آورده‌اند، تحصیلکردگان کشور به شدت درحال خروج از کشورند، و مدیران اقتصادی و غیراقتصادی ما طوری برخورد می کنند انگار مسئول خرج کردن هستند نه اداره کشور.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران ادامه داد: دولت خودش را کی می داند؟چی می‌داند؟ ورای همه قوانین؟ قانون جمهوری اسلامی می گوید ما باید استقلال اقتصادی داشته باشیم، هیچ کس بیکار نباشد، همه مسکن داشته باشند، خام فروشی نکنیم، اما الان وضعیت به چه شکل است؟ فضای کسب و کار و مسکن را ببینید، اینها همه نتیجه این است که گردانندگان اقتصاد ایران درست عمل نکرده اند.

 

اینکه از پول نفت به مردم صدقه بدهیم عدالت است؟

وی گفت: مسئولان اقتصادی کشور چه چیزی را با این روش مدیریتی خود رعایت کردند؟عدالت، آیا اینکه از پول نفت به مردم صدقه بدهیم عدالت است؟ اگر این پول را از ثروتمندان میگرفتند و به فقرا می دادند تاحدودی عدالت اجتماعی ایجاد می شد ولی اینکار را هم نکردند و هر روز شکاف بیشتر و بیشتر شد.

رزاقی با بیان اینکه این وضعیت نگران کننده باعث شد رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را بیان کنند، ادامه داد:  اقتصاد مقاومتی که که گویا دولت و برخی دیگر قبول ندارند اگر اجرا شود آن دید اقتصادی که در قانون اساسی وجود دارد یعنی استقلال اقتصادی محقق خواهد شد. در این اقتصاد ما باید فقط تولیدات خودمان مصرف کنیم، یارانه را به تولید کننده بدهیم و اینگونه اقتصاد کشور را پرورش دهیم.

وی در ادامه گفتگوی خود با نامه با اشاره به برخی احتمالات مطرح شده مبنی بر افزایش مقدار یارانه نقدی، عنوان کرد: باید دید آیا این مبلغ واقعا قبال وصول است؟ ایا قابل تداوم است؟امروز برای یارانه 50 تومانی دولت مشکل دارد چطور می خواهد یارانه 100 هزارتومانی یا بیشتر بپردازد.

نباید اجازه داد بخش ناآگاه جامعه بار دیگر فریب جذابیت یارانه نقدی را بخورند

این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با تاکید براینکه نباید جذابیت این رفتارها مردم را فریب دهد،گفت: ممکن است این رفتارها و حرف ها روی مردم تاثیربگذارد از این رو باید روشنگری کرد، نباید اجازه داد بخش ناآگاه جامعه دوباره فریب بخورد، اینکه تصور کنند دولت دارد به وظیفه خود عمل می کند و طبعا کسی که این کار را می کند خوب است باید آنها را از تبعات بلند مدت این سیاست های اقتصادی آگاه کرد.

 

کروبی گفت ماهانه 50 هزار تومان می دهم، احمدی‌نژاد آن را اجرا کرد

رزاقی تصریح کرد: البته امروز آگاهی از عمق جامعه در حال بالا آمدن است، مردم صرفا اینگونه نمی اندیشند و در برابر مسائل مختلف سوال مطرح می کنند، با این وجود باز هم بستگی به شرایط خاصی دارد در انتخابات گذشته هم کروبی گفت من ماهیانه 50 هزار تومان به همه میدهم و آقای احمدی نژآد آن را پیاده کردو حالا می خواهد بگوید بیشتر می دهیم ولی باید مردم بدانند که مشکلات امروز کشور نتیجه همین سیاست غلط بود.

وی با اشاره به تامین اعتبار یارانه‌های نقدی ازمحل افزایش قیمت دلار، اظهار داشت: افزایش قیمت دلار مطمئنا برای دولت کسب درآمد می کند ولی نباید این را هم فراموش کرد که افزایش قیمت دلار در کنار حمایت از تولید داخلی سیاستی درست است اما امروز با اهدافی دیگر این افزایش قیمت صورت می گیرد.

نویسنده کتاب اقتصاد ایران با بیان اینکه بالا بودن قیمت دلار باید در جهت بهبود اقتصاد توسعه ای کشور باشد، افزود: برخی اقتصاددانان سیاست های فراوانی نفتی را مطرح می کنند که براساس آن نفت فروخته می‌شود و درآمد نفت صرف واردات می شود و کالاهای مردم به دستشان می رسد و رفاه اینگونه اجرا می شود روشی که در دوران شاه و در کشورهای عربی هم اجرا می شد و می شود این سیاست توسعه اقتصادی را به توسعه مصرف خلاصه می کند.

رزاقی گفت: در این شیوه ما باید مقدار زیادی نفت بفروشیم تا ارز را تامین کنیم، بعد از کودتای 28 مرداد  با صد میلیون دلار اقتصاد ایران اداره می شد، وقتی شاه سقوط کرد درآمدهای ارزی ایران 14 میلیارد دلار بود، در سال 67 درامد نفتی ایران 7 میلیارد دلار بود، درزمان اصلاحات که باید بدهی ها پرداخت می شد واردات از 20 میلیارد دلار به 12 میلیارد دلار رسید اما امروز نزدیک به 80 تا 90 میلیارد دلار واردات کشور است، سالی حداقل 120 میلیون تن نفت باید بفروشیم، بین 37 تا 40 میلیون تن مواد معدنی بفروشیم و ... تا نیازهای درآمدی کشور تامین شود.

وی الگوی پیشرفت در صنایع دفاع را بهترین الگوی پیشرفتی دانست و تاکید کرد: امروز صنایع دفاع در همه چیز خودکفا شده است، و نه تنها بی نیاز از خارج است که خود به صادرات روی آورده اما در مقابل در سایر صنایع به شدت وابسته شده ایم امروز 85 درصد مواد اولیه تولید روغن از خارج وارد می شود، علوفه ها و دانه های خوراکی دام ها و طیور از خارج وارد می شود این یعنی اقتصاد وابسته که کشور را اسیب پذیر کرده است.

رزاقی ادامه داد: سیاست اقتصادی ژاپن بر سه اصل بنا شده است؛ واردات مواد خام، صادرات کالاهای ساخته شده و مصرف تولیدات داخلی. ژاپن ژاپن شد چون می گوید اگر تولید داخلی نداریم مصرف نکنیم، محور اصلی توسعه را بر صنعتگران و کشاورزان قرار داده است. چین هم همین سیاست را دنبال کرده است، هر دلار 40 برابر ین چین است، چه کسی حاضر است با این دلار کالا وارد چین کند، تعرفه ها را برداشته اما دلار را بالا برده و ارزش پول ملی خود را حذف کرده است.امروز هم بازار جهانی را در دست گرفته اند.

این پژوهشگر و استاد اقتصاد گران کردن قیمت ارز و در کنار آن اختصاص ارز ارزان به کالاهای اساسی را سیاست مطلوبی دانست و گفت: اما این سیاست باید به درستی اجرا شود نه اینکه ارز ارزان به کالاها و ماشین های لوکس داده شود. این ها همه زمینه ساز رشد فساد است.

یارانه دادن ادامه یابد تا ابد کالاهای اساسی در کشور تولید نمی‌شود

وی تصریح کرد: اگر قرار باشد این یارانه دادن ادامه یابد تا ابد کالاهای اساسی در داخل تولید نمی شود چون کالا ارزان وارد می شود و تولیدکننده داخلی جان نمی گیرد.باید برنامه ارزی تعریف شو که تولید داخلی از این وابستگی رها شود به کمک تولید کننده برویم نه از بین بردن آنها.

نویسنده کتاب اقتصاد ایران با اشاره به روند رو به رشد اشتغال کاذب در کشور،گفت: در سال های بعد از انقلاب نزدیک به 12 تا 13 میلیون شغل ایجاد شده است که 4 میلیون آن مغازه داری بوده است، افرادی که خانه، زمین و ..میخرند و میفروشند، مالیات هم پرداخت نمی کنند و از این طرق کسب درامد می کنند و دولت نیز در برابر همه این مسائل سکوت کرده است.

بانک‌ها سرمایه مردم را وارد فعالیت‌های سوداگرانه و پول‌ساز می کنند

رزاقی تاکید کرد: امروز نه تنها بخشی از تولیدکنندگان کشور به سمت این نوع اشتغال های کاذب روی آورده اند که بانک ها نیز که باید سرمایه خود را وارد بخش صنعت و تولید کنند از این سرمایه و سپرده را به فعالیت های پول ساز، سوداگرایانه و به عبارتی دزدی انداخته اند.

وی با بیان اینکه اقتصاد کشور باید در دست افرادی متعهد، دلسوز، وفادار به کشور و متخصص باشد، خاطرنشان ساخت: باید مدیریت درست اقتصادی از آن نوعی که در صنایع دفاع داریم را به کار بیندازیم، نه اینکه دولت در آستانه انتخابات و برای کسب قدرت تیر خلاص را با اجرای فاز دوم شلیک کند. این فریب است که پول را به دست مردم بدهیم و بعد آنها در مقابل کالای گران آن را به مغازه دار بدهند و از دستش خارج شود. این شعارها برای مدتی زیباست ولی هیچ کمکی به توسعه و آبادانی ایران نمی کند.