گروه فرهنگی مشرق - شرح اسم" عنوان کتاب زندگینامه رهبر معظم انقلاب از سال ۱۳۱۸ تا ۱۳۵۷ است که توسط هدایت الله بهبودی به رشته تحریر در آمده و توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به چاپ رسیده است. البته این کتاب اولین بار همزمان با برگزاری نمایشگاه بین المللی کتاب تهران رونمایی شد؛ اما به دلیل وجود برخی اغلاط تاریخی، توزیع آن متوقف شد تا اینکه چند ماه قبل پس از برطرف شدن اغلاط، چاپ و در اختیار علاقه مندان گرفت.

آنچه در ادامه از نظرتان می گذرد بخش هفتاد و پنجم این کتاب است.

زندان سوم
***در تعقيب مترجم

سرتيپ بهرامي ، رئيس ساواك خراسان، از خرداد 1345 در پي آقاي خامنه اي بود. او بيست و چهارم همين ماه از شهرباني مشهد خواسته بود مأمورش را به سراغ سيدعلي خامنه اي بفرستد و از او بخواهد خودش را به ساواك معرفي كند.
و اما ماجراي كتابي كه به تعقيب مترجمش انجاميد. همه چيز از آنجا آغاز گرديد كه روز اول خرداد، هنگامي كه احمد مجري سازان طوسي، يكي از بنيانگذاران انتشارات سپيده، تعدادي از كتاب چاپ شده آينده در قلمرو اسلام را به گاراژ ميهن تور مشهد مي برد كه آن را به تهران بفرستد، بازداشت شد. خبر چاپ كتاب کی به گوش ساواك رسيد و بررسي محتواي آن و تشخيص« مضره » بودن آن با چه مراحلي در اين سازمان طي شد، كه احمد طوسي را سر بزنگاه گرفتند؟ آقاي محسنيان قضيه را چنين بازمي گويد: يك روز كه براي تحويل گرفتن كتاب به چاپ خانه خراسان رفتم، ديدم دو نفر آنجا نشسته اند. بعدها متوجه شدم كه آنها ساواكي بودند. من 100 جلد كتاب را گرفتم و بيرون آمدم. عصر آن روز احمدآقاي طوسي با دو تن از شاگردانش با دو چمدان براي تحويل گرفتن 900 جلد كتاب رفتند. ساواك هم كتاب ها و هم آنها را مي گيرد، اما از آنجايي كه من 100 جلد كتاب را همان صبح به تهران فرستادم، تهران هم افست كرد و به تعداد 5 هزار جلد پخش نمود.

در پي بازجويي هايي كه احمد طوسي در ساواك پس مي دهد، وي را به دادسراي ارتش مي سپارند تا به جرمش رسيدگي شود. همچنين در نامه اي كه سرتيپ بهرامي، رئيس ساواك خراسان، به لشكر 6 خراسان مي نويد، ضمن معرفي كتاب آينده در قلمرو اسلام كه مضره تشخيص داده شده، يادآور مي شود كه اين كتاب اثر سيدقطب و ترجمه سيدعلي خامنه اي كه از روحانيون افراطي مخالف دولت مي باشد بوده و مترجم در پاورقي ها سعي نموده به كنايه مطالبي اهانت آميز نسبت به مقام شامخ سلطنت و طرفداري از مخالفين حكومت بيان دارد كه با مطالعه دقيق و موشكافي مطالب آن به خوبي اين مطلب آشكار مي گردد.

در ادامه اين نامه خبر داده مي شود كه مديرعامل شركت انتشاراتي سپيده، محسن محسنيان، و سيدعلي خامنه اي احضار شده اند. خبر دستگيري و تعقيب ها به ساواك تهران نيز ارسال مي شود و متعاقباً سپهبد نصيري، رئيس ساواك كشور، با ارسال نامه اي به وزارت فرهنگ و هنر، كتاب آينده در قلمرو اسلامرا حاويم طالب خلاف مصلحت معرفي كرده، مي خواهد چنانچه كتاب مورد بحث بدون اخذ مجوز قانوني طبع و نشر گرديده، نسبت به جلوگيري از توزيع آن به هر نحوي كه آن وزارت خانه مقتضي بدانند اقدام و از نتيجه اين سازمان را مستحضر فرمايند.

دستور جمع آوري كتاب در مشهد داده شده بود. شهرباني خراسان از اداره اطلاعات اين نيرو نامه اي دريافت كرده بود كه كتاب يادشده حاوي مطالب برخلاف مصلحت معرفي گرديده بود. شهرباني مشهد موظف شده بود تمام كتاب خانه هاي شهر، كيوسك هاي روزنامه فروشي، كتاب فروشان دوره گرد و بساط روزنامه فروشي ها را بگردد و هر نسخه اي از آينده در قلمرو اسلام ديد جمع آوري كند.

از جمله نكات كتاب كه براي ساواك گران آمد، مطالب صفحه 164 بود: في المثل اگر ديديم دستگاه هاي استعماري و استبدادي با برخي از شعائر به اصطلاح ديني نه تنها مخالفتي ابراز نمي دارند بلكه تا آنجا كه موجب جلب وجهة ملي و مقدور آنان است به آن هم كمك مي كنند و مثلاً حتي اسب هم براي تعزيه خواني ها و شمشير هم براي قمه زني ها مي فرستند و يا در مراسم جشن ها و سوگواري هاي مذهبي با ملت در سرخ و سياه پوشيدني ها همكاري مي كنند و در محافل سوگ و شادي شركت مي جويند يا خود مجالسي از اين قبيل برپا مي سازند، بايد كشف كنيم كه اين ظواهر و تشريفات يا اساساً از مذهب نيست و يا اگر هست به قدري از واقع و حقيقت دور مانده و منحرف گشته است كه نه تنها با نقشه هاي ضدديني اين عناصر مخالف مذهب مخا لفتي ندارد بلكه حتي مددكار و زمينه ساز نقشه ها است. و به عكس اگر مشاهده كرديم كه همين دستگاه ها با آن تظاهرات مزورانه و رياكارانه و با ادعاي خنده آور حمايت از دين هر جا با تعليماتي عميق و آموزنده مواجه مي شوند، هر جا جلوه اي از تحرك و خروش مذهبي احساس مي كنند، با زبان و قلم، با اسلحه سرد و گرم و خلاصه با هر وسيله مقدور به مخالفت برمي خيزند، زندان ها را پر مي كنند، مردان را از وطن آواره مي سازند و... بايد بدانيم كه دين به حقيقت خود نزديك شده است.

در سال 1345 آينده در قلمرو اسلام تنها كتاب مذهبي توقيف شده نبود . كتاب هايي چون پيمان جوانمردان نوشته غلامرضا سعيدي ، فلسفه روزه اثر ميرسيداحمد روضاتي، زن و آزادي تأليف سيد رضا صدر، اندلس سرزمين خاطره ها نوشته سيدعلي محقق، كارنامه سياه استعمار ترجمه اكبر هاشمي رفسنجاني، كتاب هاي كودك نيل، آينده اسلام، دنيا در خطر سقوط و شيعه و زمامداران خود سر نگاشته ها و ترجمه هاي مصطفي زماني از كتاب هايي بودند كه از نظر حكومت مضر به حال مردم تلقي مي شدند و نبايد در دسترس قرار مي گرفتند.

جست وجوها براي يافتن آقاي خامنه اي شروع شده بود. ساواك ابتدا گمان كرد وي در مشهد است اما تظاهر مي كند كه به تهران فرار كرده، خود را از انظار پنهان نموده است. سعيد پايان، فروشنده انتشارات سپيده، به شنيده يا به غلط، به ساواك گفته بود كه آقاي خامنه اي در منزل خود است، روزها بيرون نمي آيد و مشغول ترجمه كتابي از دكتر شيخ محمود شلتوت رئيس دانشگاه الازهرا است.  همچنين به اطلاع ساواك خراسان رسيد كه نسخه هايي از اين كتاب براي سيدمحمد خامنه اي به قم فرستاده شده تا وي كتاب را در آن شهر منتشر كند و متهمين در مشهد بتوانند به استناد آن كه اگر [كتاب] مضره بود چرا در ساير نقاط چاپ و توزيع شده است، خود را تبرئه نمايند.

دستگاه امنيتي براي اين كه شناسايي آقاي خامنه اي را براي مأموران آسانتر كند، دو قطعه عكس او را به شهرباني فرستاد و تأكيد كرد كه پرونده او در دادگاه نظامي در جريان رسيدگي است و بايد بازداشت و به ساواك تحويل گردد. اما اين عكس ها دردي از ناتواني شهرباني در يافتن او درمان نكرد، چرا كه شباهتي به آقاي خامنه اي نداشت؛ بدون عمامه، با ته ريش و عينكي كه شيشه هاي ضدآفتاب داشت.

مأموران شهرباني پس از تكاپوي فراوان به اين نتيجه رسيدند كه وي در مشهد ديده نشده است. يكي از گزارش ها مي گفت كه در روستاي اخلمد است. با اين حال متوجه شدند كه زن و فرزند او در خانه شيخ علي تهراني، شوهرخواهرش، واقع در خيابان خسروي نو، كوچه مستشاري ساكن هستند و مخارج آنها را پدر سيدعلي تأمين مي نمايد اما از خودش خبري نيست.

***نامه اي از نجف

در اين زمان مسيرهاي منتهي به آقاي خامنه اي در مراقبت ساواك بود. نامه هايي كه از طريق پست براي او فرستاده مي شد، تحت سانسور قرار داشت. سيد محمدجواد فضل الله، دوست لبناني، همو كه در ماه صفر دو سال گذشته، همسفر او به گرگان بود، نامه اي از نجف براي دوست ايراني اش فرستاد كه به دست ساواك افتاد. متن نامه عربي، و نشاني آن «ايران–مشهد – كوچه ارك»  خانه پدري آقاي خامنه اي بود. قرار بود نامه، به دست « فضيلة الاخ الع لامة السيدعلي خامنه ئي دام حفظه » برسد؛ يعني همان كه، ساواك در تعقيب اوست. نامه را در مشه د ترجمه كردند يا به تهران فرستادند تا از محتواي آن سردرآورند، معلوم نيست، اما هر چه بود ساواك خراسان درباره آن تصميم نگرفت و اين مديركل اداره سوم، ناصر مقدم بود كه به رئيس ساواك خراسان نوشت: تسليم نامه مذكور به نامبرده بالا به مصلحت نمي باشد.

سيدمحمدجواد فضل الله، نامه را در پاسخ به نامه آقاي خامنه اي فرستاده بود. نشانه اي كه بگويد اين نامه مطالب حساسي، يا نكات امنيتي دارد و نمي بايست به دست گيرنده آن برسد ديده نمي شود. سيدجواد از اقامتش در مشهد و مسافرتي كه با دوست ايراني اش به مازندران كرده بود به نيكي ياد مي كند و خبر مي دهد كه به تازگي خداوند پسري به او هديه كرده كه نامش را عبدالهادي گذاشته است. در ميانه اين نامه تك صفحه اي، او به جلسه اي در نجف اشاره مي كند كه يكي از اعضاي آن مصطفي خميني است.

برادر... چه خوب بود در جلسه اي كه ديشب در خانه ما برپا شد مي بودي. آقامصطفي خميني و آقاجواد گلپايگاني و سيدمصطفوي كاشاني و شيخ عميد بودند و اين جلسه قشنگ تا نزديك صبح ادامه داشت و ياد و خاطره شما و سفري كه با هم به مازندرا ن داشتيم زنده شد.

در پايان نيز به جلال آشتياني، سيدمحمدعلي ميلاني و ديگران سلام رسانده است. چه بسا وجود نام خميني در اين نامه ، ساواك را وادار كرد كه آن را در سانسور آن سازمان نگه دار د و به مقصد نرسد! ساواك موضوع را از نمايندگي خود در عراق پي گيري كرد و به جاي ذكر نام اصلي سوژه سيدمحمدجواد فضل الله، خواستار تعيين موقعيت «محمدجواد فضل» شد. نماينده ساواك ،  در عراق هم پاسخ داد كه در خانه محمدجواد فضل جلسه ويژه اي برگزار نمي شود. اين جلسه ها در خانه شيخ عميد زنجان ي برپا مي شود كه فعلاً در ايران بسر مي برد. البته سيدجواد ديگري هم هست كه فرزند سيدمحمد گلپايگاني است و فعاليت هاي مشكوكي دارد. تحقيق ادامه خواهد داشت. شايد دو سال بعد، در 1347 ش، زماني كه آقاي خامنه اي با خانواده اش سفري به تهران و قم كرد و سيدمحمدجواد فضل الله را كه با پدر و برادرش به آن شهر زيارتي آمده بودند، ديد، درباره اين نامه هم گفت وگويي كرده باشند.