حجت الاسلام و المسلمين يوسفي غروي با بيان ويژگي‌هاي منحصر بفرد عصر امام جعفر صادق(ع) به تشريح ضعف دستگاه حكومتي آن عصر پرداخت و خاطر نشان كرد: كشمكش بني‌عباس و بني‌اميه بر سر حكومت و مشكلات سياسي پيش آمده، فرصت فشار بر امام را از امويان گرفت. عباسيان هم كه با شعار حمايت از خاندان پيامبر روي كار آمده بودند فشاري بر شيعيان تحميل نمي‌كردند.

كارشناس تاريخ تشيع اين دوران را عصر آزادي نسبي امام براي انتشار معارف الهي ارزيابي كرد و در خصوص فضاي فرهنگي آن روزگار افزود: شور و شوق بي‌سابقه به آموختن معارف آن دوران را به عصر نهضت علمي فرهنگي تبديل كرده بود و علوم مختلف اسلامي آموزش داده مي‌شد. در چنين شرايطي لازم بود امام به اين تشنگي علمي پيش آمده پاسخ بگويد.

وي ضمن ارائه‌ي تحليلي از اين وضعيت عوامل آن را برشمرد و اظهار داشت: آزادي فكري در تعليمات اسلام موجب شد عباسيان نتوانند جلوي رشد علمي جامعه را بگيرند و مردم بر اساس تشويق‌هاي اسلام به كسب علم و دانش به تفكر و تعقل رو آوردند.

يوسفي غروي سابقه‌ي فكري اقوام داراي تمدن ايراني و مصري در ميان مسلمانان و درك عميق ايشان از اسلام را عامل ديگري بر تحقيق و تفحص مسلمانان در معارف اسلامي عنوان كرد و افزود: هم‌زيستي مسالمت‌آميز با اهل كتاب و برخورد علمي با دانشمندان آن‌ها مناظرات و جلسات علمي را در پي داشت.

وي ابراز داشت: در اثر برخورد مسلمين با انديشه‌هاي اهل كتاب فرق مختلفي در بين مسلمانان پيدا شد كه هر كدام عقايد خود را ترويج مي‌كردند. ضمن اين كه اختلاف نظرهاي علمي انديشمندان نيز به اين موضوع كمك كرد.

اين استاد تاريخ پس از تشريح وضعيت علمي فرهنگي عصر امام صادق(ع) تأكيد كرد: در شرايط آن روز امام صادق مسئوليت هدايت انديشه‌ها و تبليغ معارف بلند اسلامي را بر عهده داشت.

حجت الاسلام و المسلمين يوسفي فاصله گرفتن حاكمان مسلمان از اسلام واقعي و ارائه‌ي تصوير دروغين از اسلام را سبب پيدايش اين تشتت فكري جامعه‌ي اسلامي دانست و گفت: در طول يك قرن حكام با ارائه‌ي چهره‌ي غلط از اسلام به سلطه‌گري  بر ضد مردم پرداختند.

وي تصريح كرد: مشاهده‌ي چهره خشن و غيرقابل تحمل از اسلام پديده‌هاي فكري در جامعه را به دنبال آورد و شك و ترديد مردم را به رأي و استحسان كشيد.